Amerikalılar, tarihlerinde belki de ilk kez, seçtikleri başkan nedeniyle utanç duyuyorlar.

Evet, sorun Trump’ın Paris İklim Anlaşması’ndan çekilme kararı…

ABD’de belediyeler, şirketler, sivil toplum kuruluşları çok öfkeli.

Dünyada iki üç ülke dışında tüm ülkeler görüş birliği içindeyken ABD kendi kendini kümeden düşürdü. Bunu yapan da Donald Trump oldu.

Büyük tepki var. Kimi ABD Başkanı’nı yerden yere vuruyor, kimi de alay ediyor.

***

Örneğin Vatikan. Vatikan’ın tepkisi Almanya’dan, Fransa’dan, Çin’den filan daha önemli… Onlar dümdüz gidiyorlar. Oysa Papalık Trump’ı alaya alıyor.

Trump, anlaşmadan çekilme kararını açıklarken “Petrol ve kömüre güvenmeliyiz” ifadesini kullanmıştı.

Papa buna yanıt vermemiş ama Papalık Bilim Akademisi Başkanı Piskopos Marcelo Sanchez Sorando’yu konuşturmuş:

“Günümüzde petrol ve kömüre güvenmeliyiz demek, dünya yuvarlak değildir demeye benziyor.”

***

Ne var ki bu işin şakası yok, durum ABD açısından çok ciddi. Şu uyarıya Kongre’nin kulak vermesi gerekecektir:

“Bu son derece sorumsuz kararla Başkan Trump sadece Amerikan toplumunun sağlığını ve güvenliğini tehlikeye atmakla kalmıyor, aynı zamanda Amerika’nın birçok konuda küresel liderlik yapma konumuna da zarar veriyor.”

Sorun aslında budur.

Trump’ın hataları yüzünden ABD kendi kendini tecrit ediyor.

Küresel liderlik sadece uçak gemileri, nükleer silahlar, füzeler, bombalarla sürdürülecek bir durum değil.

Siyasi liderlik yapabiliyor musun? Önemli olan o.

***

Bu konuda örnek alınacak iki ülke var: Biri Almanya, diğeri Çin.

Özellikle Almanya Başbakanı Angela Merkel başı çekiyor.

Bakınız ne demiş:

“Gezegenimizin geleceğini önemseyen herkese diyorum ki. Yolumuza devam edelim. Böylece toprak anamız için başarılı olabiliriz.”

Çok yeni olmasına karşın Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da gayet iyi: Trump’ın “Amerika’yı yeniden yüceltin” sözüne göndermede bulunarak “Gezegenimizi yeniden yüceltin” mesajını paylaşıyor.

Ne var ki, AB’ye asıl güçlü destek Çin’den geliyor. Çin ve AB yetkilileri yaptıkları ortak açıklamayla “Paris İklim Anlaşması’nı tarihi bir kazanım olarak gördüklerini” belirtiyorlar.

Üstelik Çin, dünyada en çok sera gazı salımı yapan ülkeyken anlaşmaya desteğini sürdürüyor.

***

İşte tam bu noktada New York Times’daki yorumdan bir parçayı buraya ekleyebiliriz: NYT, Paris Anlaşması’ndan çekilmekle Trump’ın küresel liderlik alanında büyük bir boşluk bıraktığını belirtiyor.

Gazetedeki yoruma göre, bu durumda, ABD’nin gerek müttefiklerinin gerekse düşmanlarının dünyanın güç yapısını yeniden oluşturmaları için ellerine bulunmaz bir fırsat geçmiş oluyor.

NYT bu konuda Çin’i öne çıkarıyor: “Pekin’in, ticaret ve çevreyle ilgili standartlarda söz sahibi olmaktan alt yapı projelerine destek sağlamaya kadar ABD’nin geride bırakacağı tüm boşlukları doldurmak için büyük bir arzuyla sabırsızlık içinde beklediğini” öne sürüyor.

***

İçinden geçtiğimiz tarihsel dönem çok ilginç değişikliklere ve değişime gebeymiş gibi görünüyor.

Hazırlıklı olmalıyız…