Amerikan sivil toplum kuruluşları ACLU ve HRW, ABD Senatosu İstihbarat Komitesi’nin kamuoyuna açıkladığı CIA’nın uluslararası yasalara uymaksızın gözaltındaki esirlere zarar verme ve acı çektirme yoluyla işkence uyguladığını içeren raporunun ardından, Adalet Bakanı Eric Holder’a ortak bir mektup yazdı.

ACLU  İcra Direktörü Anthony D. Romero  ve HRW İcra Direktörü Kenneth Roth imzalı mektupta, ABD Adalet Bakanı Holder’dan, Senato’nun raporuna konu olan işkence komplo, cinsel saldırı, cinayet dahil tüm suçların kapsamlı soruşturulması çağrısında bulunuldu.  

11 Eylül 2001 saldırılarının ardından CIA tarafından yürütülen gözaltı ve sorgulamasına ilişkin ABD Senatosu İstihbarat Komitesi’nin 6 bin 700 sayfalık yayımladığı raporda, işkenceyle ilgili çok önemli bilgilerin ortaya çıktığı bildirilirken, işkenceyi soruşturmak için özel savcı atanması ve yapılacak soruşturmanın bağımsızlığının sağlanması istendi.

Adalet Bakanlığı adına 2009 yılında John Durham tarafından yürütülen soruşturmanın hatırlatıldığı mektupta, 6 milyonda fazla dokümana ulaşmak ile 6 bin 700 sayfalık rapor hakkında cezai soruşturma açılması arasında niteliksel bir fark olduğu, Durham’ın delile ulaşmasının zor olduğu kaydedildi.

Mektupta ayrıca, kuruluşlarının, CIA’nin gözaltı ve sorgulama programıyla ilgili gözaltına alınmış birkaç kişiyle görüşüp, bu konuda araştırma yaptığı ifade edilerek, sınır tanımaz taktiklerin halen bulunmasının kendilerini de şaşırttığı ve bunun Amerikan demokrasisi açısından aşındırıcı olduğu bildirildi.

Birleşmiş Milletler (BM) İşkenceye Karşı Komite’nin kasım ayındaki, ABD’nin İşkenceye Karşı Sözleşme ile uyumluluğu hakkındaki periyodik inceleme raporunda, işkence mağdurlarının ve avukatlarının mektupları baz alındığında işkence konusunda ciddi kaygılar içerdiği hatırlatılan mektupta, ABD’nin gözaltında tutulan 96 kişiyle görüştüğü ancak hiçbir zanlının işkenceye maruz kaldığı veya insan hakları ihlallerinin olduğunu tespit edemediği bilgisine yer verildi.  

Ortak mektupta ayrıca, gözaltındaki işkence mağdurlarıyla yapılan görüşmelerin yetersizliğinin, herhangi birinin gözaltındakilere karşı gerçekleştirdiği işkence suçunun tespit edilmesinin altını oyduğu ve kararın güvenilirliğini sarstığı savunuldu. 

Durham’ın, soruşturma sonunda, ”kabul edilebilir delil, makul bir şüphe dışında, mahkumiyet için yeterli olmadı” yönündeki kararının, birçok gerçeğin gizlendiği bir zamanda verildiği ifade edilen mektupta, Senato raporunun açıkça cezai sorumluluk konularının araştırılmasının gerekliliğine rehberlik ettiği kaydedildi. 

Mektubun sonunda, kapsamlı bir soruşturmanın yapılmamasının gelecek yönetimlere işkenceye izin veren bir politika seçeneği sunmaya devam edeceği bildirildi.

Mektupta, kapsamlı bir soruşturma açılmamasının ayrıca ABD’nin uluslararası arenada insan haklarının savunuculuğu, içeride de Amerikalıların hukukun üstünlüğüne olan inancını zayıflatacağı da ifade edildi.

“CIA yasa dışı olduğunu biliyordu”

Mektupla ilgili açıklamada bulunan İcra Direktörü Kenneth Roth, ”Senato’nun işkence raporu, CIA yetkililerinin uygulamalarının yasa dışı olduğunu bildiğini ve örtbas etmek için ciddi çaba sarf ettiğini gösterdi” değerlendirmesinde bulundu.

Roth, ulusal güvenlik adına yapılan işkence hakkında tam teşekküllü bir soruşturma açılmasının, işkencenin hala ceza gerektiren suç olduğunu göstermesi açısından gerekliği bulunduğunu kaydetti.

Demokrat Parti başkanlığındaki ABD Senatosu İstihbarat Komitesi’nin 9 Aralık’ta kamuoyuna açıkladığı CIA’nın 11 Eylül saldırıları sonrası terör şüphelilerine yönelik gözaltı ve sorgulama tekniklerine dair raporunda, CIA’nın işkence taktikleri uyguladığı vurgulanmıştı.