Bu tür insanların hareket tarzları ile ilgili bir fikir sahibi olmak kolaydır. Ancak sahip oldukları mekanizmayı ve düşünce yapılarını anlamak çok daha karmaşık bir iştir.

Bu tip bir kişilikle ilişkimizi ilerletmenin belki de ilk yolu, bu durumu anlayabilme yeteneğimize bağlıdır. Bu şekilde, ilk etapta bu durumu yaşayan insanlara yardımcı olabilir ve sonucunda da kendimizi koruma şansına sahip olabiliriz.

1. Narsisizm

Narsisizmin temel göstergesi, insanın kendisini gereğinden fazla bir biçimde sevmesidir. Bu özelliğe sahip kişiler, diğer insanlardan daha iyi ve üstün olduklarına inanırlar. Bu düşünce şekli, farklı şekillerde kendisini gösterir. Örneğin, insanın sadece kendi yararına olan kıyaslamaları dikkate alması gibi. Bu durum, yarısı dolu yarısı boş bir bardak gibidir. Bu tür insanlar için bardağın boş tarafının kesilip atıldığını hayal etmemiz, nasıl bir düşünce yapısına sahip olduklarını anlamamız için yardımcı olacak bir örnektir.

Bu tür kişileri daha kolay bir biçimde tanımlamak için dikkat edilebilecek konulardan biri kurdukları diyaloglardır. Kendileri ile konuşan kişinin ne söylediklerine dikkat etmek yerine, onu tamamen gözardı ederler ve sadece kendi söyleyecekleri ile ilgilenirler. Bunun sonucu olarak, çoğu kez karşılarındaki kişi hiç dinlenmiyormuş hissine kapılır.

Diğer taraftan, çıkarcı insanların kendilerine göre duygularla dolu bir yaşantıları bulunmaktadır. Bu yüzden onlarla konuşurken, sık sık bir kahraman gibi davrandıkları o anlardan birine ilişkin bir detayı anlatmaya başlarlar. Her ne kadar bu özellik tek başına bu tür bir kişiliğin göstergesi olmasa da, diğerleri ile birleştiğinde oldukça önemli bir gösterge olabilir.

2. Makyavelizm

Makyavelizm, çok spesifik bir akıma uygun kişiliklere verilen addır: diğer insanlara bir amaç olarak değil de, sanki birer araç ya da yöntem olarak davranmak. Bir kişinin sorunlarından kurtulması ve acı çekmemesi bir amaç olabilir. Ancak bu, daha önceden konulmuş hedeflere ilerleme olasılığı ile kıyaslandığında her zaman için ikincil bir amaç durumundadır. Bu yüzden, yalan söyleme ya da duygusal şantaj gibi kimi stratejilere oldukça yaygın bir biçimde rastlanmaktadır.

Bu nedenle, bu tip bir kişiliğe sahip bir insanla karşılaştığımızda, aslında gerçekten istediğimiz şeyi yapmadığımızı hissetmemiz olağan bir durumdur. Genel anlamda, karşımızdaki kişi bizi belirli bir biçimde davranma konusunda ikna eder. Ancak uzun dönemde incelendiğinde, bu davranış şekli ilişkileri zedeler ve bu ilişkilerin sadece yüzeysel olarak kalmalarına neden olur.

3. Üstte Olma İhtiyacı

Çıkarcı kişiliğe sahip insanlar kendileri dışında öne çıkan bir insana tahammül edemezler. Bu nedenle, her zaman dikkatlerin odak noktasında olmak için ellerinden gelen her şeyi yaparlar. Gerek duyduklarında, bulundukları sosyal çevrede en önemli karakter olarak kalmaya devam etmek için, diğer bir insanların kendini kötü hissetmesine yol açacak bir şeyi yapma konusunda hiç tereddüt etmezler.

Örnek olarak bu tür insanların, diğer insanları üstü kapalı bir biçimde eleştirmeleri sürekli olarak rastlanan bir durumdur. Bu tarz davranışlar uzun dönemde, bu şekilde kontrol altında tutulan bir kişiyle etkileşime girmek zorunda kalan insanlarda güvensizlik oluşmasına neden olabilir.

Öte yandan, bu tür kontrolcü insanlar bir grup içerisinde ilginin başka bir kişi üzerinde toplandığını gördüklerinde bu durumdan oldukça rahatsız olurlar. Böyle bir durumda, ilgiyi tekrar kendi üzerlerine çekebilmek için ne gerekiyorsa yapmaya hazırdırlar. Bir hikaye anlatabilir, daha yüksek sesle konuşabilir ya da fiziksel olarak kendilerini bir anda ortaya atabilirler.

4. Kıskançlık

Çıkarcı insanların sahip oldukları en önemli özelliklerden bir diğeri, kendilerinin başarılı olamadıkları bir konuda başkalarının başarılı olmasına asla tahammül edememeleridir. Bu durum, bir önceki maddede değindiğimiz üstte olma ihtiyacı ile ilgilidir. Ancak bunun bir adım ötesi olduğunu söyleyebiliriz.

Yani, normalde bir kişinin herhangi bir başarısının arkadaşlarını mutlu ettiğini ve bu başarıdan dolayı onu tebrik etmelerinin olağan bir davranış biçimi olduğunu söyleyebiliriz. Ancak çıkarcı karaktere sahip bir insan, birinin hedefine ulaştığını görmekten dolayı son derece sinirlenir. Bu yüzden, o kişiye eleştiri getirme, başarılı olduğu konunun önemini en aza indirgeme ve o kişiden uzaklaşma konularında hiç tereddüt etmez.

Çıkarcı Kişilere Karşı Ne Yapmalıyız?

Görmüş olduğunuz gibi, çıkarcı bir insanla yaşamak gerçekten de oldukça zor bir iştir. Genel anlamda bu tür kişiliklerin, diğer insanlarla kurdukları ilişkiler büyük oranda zarar verici niteliktedir. Elbette yol açtıkları rahatsızlığın derecesi, yaptıkları davranışların hangi ölçüde ciddi olduğuna bağlı olarak değişkenlik göstermektedir.

Böyle bir kişi karşısında izlenebilecek iki tür davranış şekli bulunmaktadır: Bu durumu kabullenmek ve sebep olduğu hasarı minimum seviyeye indirmeye çalışmak ya da ilişkiyi tamamen sonlandırmak. Bu seçeneklerin ikisi de oldukça etkin bir biçimde uygulanabilir. Bu noktada önemli olan konu ise, iyi bir karar verebilmek adına ne olduğunu tam olarak anlayabilmenin gerekli olduğu gerçeğidir.

Son olarak, eğer çıkarcı bir insanla yaşıyorsanız yapmanız gereken en önemli şey, bazı sınırları nasıl çizmeniz gerektiğini çok iyi bilmek zorunda olduğunuzdur. Eğer bir kişi sizi kullanıyor ya da size üstünlük taslayarak kendinizi kötü hissetmenize neden oluyorsa, bu insanın hayatınızda var olmayı sürdürmesine gerçekten gerek duyuyor musunuz?