ERDOĞAN VE PUTİN’DEN ORTAK AÇIKLAMA

Görüşme sonrasında, akşam saatlerinde Putin ile Erdoğan bir basın toplantısı daha düzenlendi.

Erdoğan’ın açıklamaları şöyle:

Sayın Putin’e şahsıma ve heyetime göstermiş olduğu misafirperverlikten dolayı teşekkür etmek istiyorum.

8. toplantıyı tamamlamış bulunuyoruz. İşbirliğimizin çeşitli boyutlarını ele alma fırsatımız oldu. 

Putin ile birlikte Türk ve Rus iş dünyası ile biraraya gelerek yatırım fırsatlarını ele aldık.

Yoğun temaslarımız samimi diyaloğumuz ikili ilişkilerimize olumlu etki ediyor.

Ülkemizden Rusya Federasyonu’nda 1300’ü bulan girişimcimiz var.

Akkuyu Nükleer Güç Santrali hızlı bir şekilde devam ediyor.

Türk Akımı’nın kara bölümü için çalışmalar devam ediyor, yıl sonunda bitirmiş olacağız.

Troya Operası ile etkinlikler başlayacak. 

Geçtiğimiz yıl 6 milyon Rus misafiri ülkemizde ağırlayarak yeni bir rekora imza attık. 2019’da bu rekorun kırılacağına inanıyorum.

Vize serbestisi konusunda gerekli adımların atılması gerekiyor. Kısa süre içinde bu adımlar da atılacaktır. Bu konuyu da ayrıntılı bir şekilde ele aldık.

Suriye ve bölgesel meselelere ilişkin görüşmeler yaptık. ABD’nin çekilme kararını değerlendirdik. İdlib başta olmak üzere arazideki gelişmeleri konuştuk. Önümüzdeki dönemde birlikte atabileceğimiz adımları iştişare ettik. Kararlılığımızı bir kez daha ifade etmek istiyorum.

İdlib’te yeni bir insani felaketin yaşanmasının önüne geçmiştik.

DEAŞ nasıl bir tehdit ise YPG/PKK da aynı mahiyette bir tehdittir.  Bunların bertaraf edilmesi şart.

Suriye’de Anayasa Komitesinin en kısa sürede faaliyete geçirilmesi konusundaki kararlılığımızı da tekrarladık.

Rusya Federasyonu ile ilişkimizi her geçen yıl arttırıyoruz. 

Putin’in açıklamaları şöyle:

Sayın Cumhurbaşkanı’nı ağırlamaktan son derece mutluluk duyuyoruz. 

2018 senesinde %16’lık ticaret hacminde bir artış yaşandı. Karşılıklı yatırımlar 20 milyar doları buldu.

Rus-Türk İş Konseyi de önemli rol oynamaktadır. 

Rusya’nın doğrudan yatırım fonu ve Türkiye’nin yatırım vakfı anlaşma imzaladı. Bu 1 milyar dolarlık bir yatırım fonu oluşturdu. 

Akkuyu Nükleer Projesini güçlendiriyoruz. Türk akımı ile ilgili çalışma planlı şekilde devam ediyor. Kıyı ile deniz kısmını birleştirmiş olduk. 

Oto sanayi, tarım, AR-GE ve yüksek teknolojiler alanında da iş birliğimiz devam edecektir. 

Askeri ve teknik alanda da işbirliği artmaktadır. S-400’den bahsediyorum. Başka perspektif projelerden de konu açıldı.

Kültürel ve beşeri alanındaki temaslar da ele alındı. 

Vize konusuna da odaklandık. Profesyonel sürücüleri için vizelerin çok yakında kaldırılacağını belirtmek istiyorum.

Kültürel teknik ve spor alanında daima iki ülke arasındaki güven konusunu pekiştirmektedir.

Truva Operası ile kültürel yılın açılışı yapılacaktır.

Rusya ile Türkiye ve İran Astana formatı içerisinde hep beraber bu işbirliğe devam edecektir. Önemli olan sahadaki duruma odaklanmaktır. Siyasi süreci daha aktif hale getirmek önemlidir.

Görüşmelerimiz son derece başarılı geçmiştir. 

Ben bir kez daha sayın dostum Erdoğan’a teşekkür etmek istiyorum.

SORU – CEVAP

Ekonomi odaklı toplantı yaptınız. Ticari dengemiz Rusya’nın lehine görünüyor. 100 milyar dolarlık bir hedef var. Bu hedefe ulaşmak için Türk tarafının ticari dengesi için yol haritası belirlendi mi? Milli paralarla ticaret konusunda ne aşamaya gelindi? Vizelerin tam anlamıyla kaldırılması konusu gündeme getirildi mi?

Erdoğan: Öncelikle bir defa Türkiye-Rusya ilişkileri içinde görüşmelerimizin en önemli maddesini oluşturuyor. Bu peyderpey artarak devam ediyor. İstenen noktada değil. Tabi Rusya Federasyonu’nun lehinde ticari hacim konusu çok açık net ortada. Doğalgaz ihtiyacımızın neredeyse yüzde 50’sini Rusya’dan karşılıyoruz. Ticaret hacminin bu denli aleyhte olması bundan kaynaklanıyor. Zaman içinde bu çok farklı gelişebilir. Şu aşamada iyimser bir şey söylemek aldatmak olur. Biz iyi niyetle dayanışma içinde her şeyden önce gerek enerji ile ilgili atılan adımlar, sanayi konusunda atılan adımlar bütçe kalemleri içinde belli. Kendimizi aldatmaya gerek yok.  Doğalgaz denilen olay ülkemiz için hayatidir. Gerek meskende gerek sanayide ne denli işe yaradığı, ülkemize 81 iline doğalgaz ulaşmış durumda. HEdefimiz tüm ilçelere doğalgazı ulaştırmaktır. Bunun da yüzde 50’si Rusya’dan karşılanıyor. Denizden geçiş ve karaya ulaşma Türk akımında bitmiş durumda. Kara adımı bize düşüyor. Bunu da yıl sonuna kadar bitirmiş olacağız.  Savunma alanında adımlarımızı attık, atıyoruz. Şuan itibariyle yerli milli paraya geçmektir.

Putin: Tüm ticari ilişkilerin Rusya lehine olduğunu söylemek yanlış olur. İşe odaklı bir toplantı oldu. Doğalgaz konusu piyasa talebi çerçevesinde bu fiyatlar oluşuyor. Gazprom bu fiyatları zorlamıyor. Tartışmalar var ama biz çözüme odaklı diyalog yapıyoruz. Türkiye ortağımıza önem veriyoruz. Rusya her zaman fiyat ve boyut ve hacim konusunda aldığı taahhütleri yerine getiriyor. Bu da Türk ekonomisini geliştirme bakımından sağlam bir temel sağlıyor. Türkiye’nin özellikle kış mevsiminde ilaveye ihtiyacı var, biz de karşılıyoruz. Türkiye’nin diğer ortakları bunu yapamıyor, biz sağlıyoruz. 

Özellikle inşaat sektöründe çalışmalar var. Türk iş adamları, müteahhitler 70 milyar dolar projeye imza attılar. Soçi Olimpiyat oyunları, Dünya Kupası gibi birçok projeye imza atıldı. Otomotiv, taşımacılık, araç üretimi gibi çok ciddi potansiyelimiz var. 

Rusya’nın lehine değildir. Bu ilişkiler aslında Türk-Rus halklarının lehinedir. Dengeli olmak için çalışacağız.

Vize konusunda ben şimdi tır şoförleri için vizelerin kaldırılacağını söyledim. 

Soru 2: Sık sık bir araya geliyoruz. Hep İdlib konusu gündeme geliyor. İdlib mutabakatlarını yerine getiremiyor musunuz? Sorun nedir? Golan Tepeleri’nin konusunda ne düşünüyorsunuz?

Putin: Golan Tepeleri kararı BM kararlarına aykırı bir karardır.

Koordineli devriye konusunda adım atıyoruz. İlerleme söz konusudur. İdlib’te tüm terör merkezleri imha edilmelidir. Suriye’de siyasi çözüm için İdlib’i çözmemiz gerekiyor. bunu ortaklaşa çözebiliriz.

Erdoğan: İdlib Suriye’nin can damarlarından olan bir bölge. 300-400 bin nüfuslu bir bölge. Burada bir boşalma halinde gelecekleri nokta Türkiye olacak. Burası bizim için hassas bir bölge. Rusya ile müşterek bir çalışmamız var. Koruma amaçlı yaptığımız çalışmalar var. Terör örgütleri nedeniyle işimiz kolay değil. Rejim de bazı çalışmaları sürdürüyor. İdlib’te biz şuana kadar atmamız gereken adımları attık ve atacağız. Geri dönmemiz mümkün değil. 

Münbiç ile de bir çalışma sözkonusu. Yol haritası vardı bu 90 gün ilan edildi ama 9 ay oldu. Belki daha da uzayıp gidecek. Benim şahsen olan süreçte özellikle Rusya ve Türkiye’nin dayanışması çok önemli. Oradaki bir terör koridorunun aşılmış olması çok önemlidir. Bunun da ötesinde Suriye’nin toprak bütünlüğü önem arz etmektedir.

Cenevre’yi dışlamak gibi bir şey sözkonusu değil. Ama bir an önce adımları atıp neticeye varalım. Halk kendi topraklarına dönebilsin istiyoruz. 320 bini aşkın insan geri dönebildi. Kararlı olabilirsek bu rakam artabilir. Bu adımlar gerçekleşirse bizler de bunların kendi topraklarına gitmesini sağlamış olabiliriz.

Soru 3: Suriye’de terörle mücadele konusunda nasıl adımlar atmayı planlıyorsunuz? 

Erdoğan: Şuanda attığımız adımlar içinde İdlib sürecine baktığımızda kararlılığımız neticeden önemli dersek yanlış olur. Sonuç aldık alıyoruz. İdlib’e herkes geri dönmeye başladı. Bu bizi memnun etmiyor zira içerdeki sıkıntılar devam ediyor. Oralar da Cerablus, El Bab haline gelebilir. Hatta hatta Afrin nasıl daha sakin hale geldiyse, biz istiyoruz ki İdlib’te de bu duruma gelelim. Bunların tamamiyle terörden arındırılmış olması lazım. Terör hangi cenahtan gelirse gelsin terördür. Tavrımızı da çok açık net koyduk, koyuyoruz. Bizim asıl amacımız Suriye toprak bütünlüğünü korumaktır. YPG’nin terör eylemlerine müsade etmeyeceğimizi söyledik. YPG bizim için terör örgütüdür. Onlara karşı Afrin’de mücadele ettik. Burada da mücadele edeceğiz. YPG, PKK’nın bir koludur. YPG’yi terör örgütü değildir diye bakamayız. Öyle bir şey sözkonusu değil. Üzerine üzerine gidiyoruz. Afrin’de YPG’nin tüm hücrelerine varıncaya kadar kayıtlarını ortaya çıkardık. 

Putin: Anayasa Komitesi’nin kurulması ile Suriye siyasi süreci tamamlanabilir.