Rusya-Ukrayna savaşı sonrası artan jeopolitik risklerin ardından Avrupa’da birçok ülke savunma yatırımlarını artırma kararı alırken, kıtanın silah ithalatı beş yılda neredeyse iki katına çıktı.
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün (SIPRI) küresel silah transferlerine ilişkin raporuna göre, Avrupa’da savaş uçakları, tanklar ve denizaltılar gibi silah ithalatı 2019-2023 döneminde 2014-2018 dönemine kıyasla yaklaşık yüzde 94 arttı.
Avrupa’daki en büyük ithalatçı ise kıtanın toplam silah ithalatının yüzde 23’ünü gerçekleştiren Ukrayna oldu.
Rusya-Ukrayna savaşının başlamasından sonra Batılı ülkelerin Kiev’e askeri yardımlarının artmasıyla Ukrayna’nın, 2019-2023 yıllarında dünyanın dördüncü en büyük ithalatçısı olması dikkati çekti.
Rusya-Ukrayna savaşı küresel silah pazarını önemli ölçüde değiştirirken, Ukrayna için en önemli iki ihracat ülkesi, ithal edilen malların yüzde 69’unu sağlayan ABD ve yüzde 30’unu tedarik eden Almanya oldu.
ABD, 2019-2023 döneminde silah ihracatını 2014-2018 dönemine göre yüzde 17 artırarak, bu alandaki liderliğini korudu. Aynı dönemde Rusya’dan yapılan silah teslimatları ise yüzde 53 düştü. 2019-2023 döneminde 107 ülkeye silah satan ABD, bu alandaki “küresel silah tedarikçisi” rolünü artırarak son 5 yılda daha fazla ülkeye silah ihracatı yaptı.
Rusya ise 2019 yılında 31 ülkeye önemli silahlar ihraç ederken, geçen yıl bu rakam 12 ülkeye geriledi. Rusya, en büyük iki silah tedarikçisinden biri unvanını Fransa’ya kaptırdı.
Fransa’nın silah ihracatı, söz konusu dönemde yüzde 47 artarken, bu ülke, kayıtların tutulduğu 1950’den beri ilk kez Rusya’nın hemen önünde ikinci en büyük silah ihracatçısı konumuna yükseldi. Fransa’nın silah ihracatında en büyük payı yüzde 42 ile Asya ve Okyanusya’daki ülkeleri alırken, ihracatın yüzde 34’ü Orta Doğu ülkelerine yapıldı.
SIPRI Silah Transferleri Programı’nın kıdemli araştırmacısı Pieter Wezeman, konuya ilişkin değerlendirmesinde, 800’e yakın savaş uçağı dahil olmak üzere sipariş edilen birçok yüksek değerli silahla birlikte Avrupa’nın silah ithalatının yüksek bir seviyede kalmasının beklendiğini belirterek, “Son iki yılda Avrupa’da hava savunma sistemlerine yönelik talebin de arttığını gördük. Bu talep Rusya’nın Ukrayna’yı havadan bombalamasından kaynaklandı.” ifadelerini kullandı.
ABD ve Batı Avrupa ülkelerinin 2014-2018 döneminde yüzde 62 olan küresel silah ihracatındaki payının, 2019-2023 döneminde yüzde 72’ye yükselmesi de dikkati çekti.
Avrupa’nın en büyük ekonomisine sahip Almanya aynı zamanda küresel silah endüstrisindeki “Büyük Beşli”den birisi olurken, bu ülkenin silah ihracatı 2014-2018 dönemine kıyasla 2019-2023 döneminde yüzde 14 azaldı.
Küresel silah ihracatındaki payı yüzde 5,6 olan Almanya’nın, İsrail’in silah ithalatının yüzde 30’unu gerçekleştirdiği görüldü.
SIPRI’ye göre, Hindistan dünyanın en büyük silah ithalatçısı olurken, bu ülkenin silah ithalatı yüzde 4,7 arttı.
Suudi Arabistan 2019-2023 döneminde küresel silah ithalatının yüzde 8,4’ünü gerçekleştirerek dünyanın en büyük ikinci silah ithalatçısı oldu. Son 5 yılda silah ithalatı yüzde 396 artan Katar, dünyanın en büyük üçüncü silah ithalatçısı olarak kayıtlara geçti.
Orta Doğu ülkelerinin silah ithalatının yüzde 52’si ABD tarafından sağlanırken, bu ülkeyi yüzde 12 ile Fransa, yüzde 10 ile İtalya ve yüzde 7,1 ile Almanya izledi.