Bursa Boya ve Boya Ürünleri İmalatı Ticareti Yalıtımcılar Boyacılar Sıvacılar Parkeciler Yapı Dekorasyoncular Esnaf ve Sanatkarlar Odası Başkanı Ferhat Daysalı, “İnşaatın bütün kalemlerini bir odada toplamaya çalıştığımız için unvanımız Bursa’daki 104 oda içindeki en uzun unvan. Tamamıyla sektörü tek çatı altında tek odada toplama için yaptık. Üyelerimiz, esnaf yorulmasın, kafası karışmasın inşaat dendiği zaman bir oda bünyesinde olduğunu bilsin, akla gelsin diye yaptık. Sebep buydu” şeklinde konuştu.
“3 kat zamlandı”
Başkan Daysalı, “Boya markalarını, fiyatlarını araç markalarına benzetirim. Mercedes ile boyatırsanız fiyatı farklı, Şahin ile boyatmak isterseniz fiyatı farklıdır ama ortalama bir fiyat verecek olursak 3+1 120 metrekare bir dairenin malzemeli, işçilikli boyama maliyeti 3.500 liranın altına maalesef düşmüyor ve üzerine boyanın kalitesine göre çıkabiliyor. Bir yıl içinde çarpı 3 zam geldi diyebiliriz. Yani bir yıl önce 250 lira olan bir markanın plastik boyası şu an 750 lira. Fiyatlar bir yıl içinde 3 kat zamlandı. Bunun sebeplerine bakmak lazım, küresel bir krizle karşı karşıyayız. Bunun sebebi pandemi ile birlikte başladı. Onun dışında tedarik zinciri ile ilgili sıkıntı oldu. Maalesef ham madde olarak genelde petrol türevi ürünlere bağlı. Ham madde tedariğinde dışa bağımlıyız. Son zamanlardaki enerji sıkıntılarımız, enerjilerin çok maliyetli olması mutlaka bu ürünlere ulaşabilmemizdeki nakliye bedelleri bunları koyduğumuz zaman çarpı 3 artış çıkıyor ortaya. Yine bizim işimizin parçası çimento ile ilgili hükümetin kararını yerinde bulduk. Dövizin artması ile birlikte iç piyasaya imalatçılarımız mal satmak istemedi. Yurt dışı daha cazip geldi. Bir bakıma bizim cari açığımız ile ilgili de dışarıdan döviz gelmesi elbette ki mantıklı ancak iç piyasayı da bizim unutmamız lazım. Haklı olarak hükümetimiz tedbir amaçlı kota koydu” dedi.
Yeni ev alımı azaldı, tadilata ilgi arttı
Daysalı, “Yurt dışına gidip geldiğimiz zaman işimizle ilgili olduğu için orada birtakım konuları soruyoruz. Mesela Almanya’ya gittiğimde bir evin ömrünün 80 yıl olduğu söylendi. 79. yılda bile o evi yıkıp, yeniden yapma şansına sahip değilsiniz. Binaya girdiğim zaman zaten merdiven boşluğunda başladı zaten bir eski koku. Dolayısıyla bizim burada yaşadığımız evler sanki orada devlet başkanlarının yaşadığı ev konforunda. Bizim parkeden önceki yer döşemesi ahşap gördüm, dairede hiçbir detay görmedim, alçıpanmış, kartonpiyermiş dümdüz beyaz kirecin bir tık üstü boya gördüm. Bu tamamen bizim talebimiz ile ilgili. Yersiz bir taleple başladı, hepimizde evlerimizi değiştirme arzusu ortaya çıktı. Oysaki bu mevcut oturduğumuz eski mahallelerimizdeki evlerimizde tadilatla 30 yıl daha oturabilirdik ama maalesef bunu da ben ülkenin 80 sonrası kalkınmayı yanlış yorumladığına bağlıyorum. Dekorasyon işleri son dönemde arttı. Yeni ev almada bir miktar banka faizlerinin yüksek olması, inşaat maliyetlerinin sürekli artması insanların yeni alınacak eve olan isteğini uzaklaştırdı. Alamayacağını düşündüğü zaman eski evinin tadilatını yapıp, bir müddet daha oturma kararı aldılar bu da bizim sektör açısından hem boya sektöründe çalışan arkadaşlarımızı hem de satış yapan boya firmalarının sarfiyatını artırmış oldu. Bizim açımızdan olumlu” ifadelerini kullandı.
“Adet bazında hepimizin satmış olduğu ürünler azaldı”
Ferhat Daysalı, “Ciro olarak esasında işlerimiz düşmedi bu neye bağlı sattığımız ürünler çok pahalı oldu. 1-2 yıl öncesindeki cirolarımızla bugünü kıyasladığımızda artış bile gözlemliyebiliyoruz. Burada satılan ürün adedinden yola çıkarsak adet bazında hepimizin satmış olduğu ürünler azaldı. Bayinin de toptancının da fabrikanın da azaldı. Rakamsal olarak baktığımızda cirolarımız arttı parasal karşılığı olarak ama sattığımız ürün bazında baktığımız zaman önemli bir miktarda azaldığını gözlemleyebiliyoruz” dedi.
Usta bulmakta güçlük yaşanıyor
“Bizim Türk halkı bana göre çalışma yaşamını sonlandırmış durumda. Beğenirsiniz, beğenmezsiniz bir Suriye politikası var. Türk milliyetçisi birisi olarak yabancı birilerinin benim ülkeme gelmesine karşı olmam lazım” şeklinde konuşan Başkan Daysalı, “Ancak iş gücü olarak baktığımız zaman dün Bulgaristan göçmenleri, daha sonrasında Ahıska göçmenleri bugün Suriyeli ve Afganları ülkemizden çıkardığınız zaman bugün bizim sadece inşaat değil otomotiv, tekstilde bile çalışacak personel bulamama durumuna geldik. Babalarımızın zamanında biz Avrupa’ya iş gücü gönderirken bugün biz iş gücüne muhtaç kaldık. Herkes masabaşında çalışmak istiyor. İyi bir usta isen fabrikada çalışacağın rakamın 4 katı bir rakamı gelir olarak elde etmen mümkün. Bizim sektörümüz boya ve dekorasyon ile ilgili bir bölüm oluşturabilirsek buradan iki yıl sonra mezun olan öğrencilere oda olarak biz iş garantisi verebiliriz demiştik fakat çok fazla üzerine düşülmediği için o projemiz hayata geçemedi. Bizim Türk halkı, son tüketici kaliteye çok fazla önem vermiyor. Şu işi kaç liraya yaparsın? Bence bu yanlış bir ifade. İşini kaliteli yaptırmak mı istiyorsun fiyatı ucuz olsun mu istiyorsun. İşçilikte de bununla karşı karşıyayız. Daha önce bizim zamanımızda bir çıraklık, kalfalık süreçleri olurdu… Şimdi inşaat işlerinin çok artmasına bağlı olarak müteahhitler haklı olarak eleman bulamadıkları için çok fazla denemeden iş vermek zorunda kaldılar. Bu da piyasadaki yapılan işlerin çok kalitesiz olmasına sebep oldu. Ben şu an Bursa’da yapılan işlerin yüzde 80’ini beğenmiyorum” görüşünü dile getirdi.
Yalıtıma KDV freni!
Bursa Boya ve Boya Ürünleri İmalatı Ticareti Yalıtımcılar Boyacılar Sıvacılar Parkeciler Yapı Dekorasyoncular Esnaf ve Sanatkarlar Odası Başkanı Ferhat Daysalı, sözlerini şöyle tamamladı:
“Yalıtımlarda belirli kalitede malzemeler kullanılması gerekirken örneğin bir sitenin yöneticisi mantolama kararı alınmış kim ucuz malzeme ile işçilik verirse işi buna veriyor. Bir müddet sonra ne oluyor cephede 5 santimetre olarak kullanılan bir köpüğün zamanla 4 santimetreye düştüğünü burada da ısı yalıtım açısından istenilen değerlere ulaşılmadığını gözlemliyoruz. Dolayısıyla biz bu manada enerji açısından bağımlı olduğumuz için bana göre bizim cari açıkta önemli bir kaybımız, düzgün malzeme kullanılmadığı zaman yalıtım da çok verimli olmuyor. Bir miktar bizim sistemsel bir hatamız da var. Isı yalıtımı zorunlu kılıyoruz fakat bizim ısı yalıtımdaki KDV oranımız yüzde 18. Maalesef siteler KDV’den muaf olduğu için bu önemli bir konu yüzde 18 ısı yalıtım karşılığında KDV ödemek zorunda kalıyorlar. Bu KDV’yi de beyanname vermekten muaf oldukları için indirim konusu yapamıyorlar. Haklı olarak site yönetimi diyor ki ben yüzde 18 neden KDV ödeyeyim. İlgili bakanlara şöyle aktarmıştım müteahhit firmalar yüzde 18 olsun en azından burada oturulan siteleri ya KDV’den muaf yapalım ya da KDV oranını yüzde 18’den yüzde 1’e çekelim. Buradaki tüketiciden yüzde 18 az para çıksın insanlar evlerinin, sitelerinin ısı yalıtımını bir sonraki yıllara ötelemesinler. Öteledikleri zaman ne oluyor 2-3 kat fiyatla karşı karşıya kalınmış oluyor.”
Bursa Boya ve Boya Ürünleri İmalatı Ticareti Yalıtımcılar Boyacılar Sıvacılar Parkeciler Yapı Dekorasyoncular Esnaf ve Sanatkarlar Odası Başkanı Ferhat Daysalı’nın açıklamalarının tamamını videomuzdan izleyebilirsiniz.