Kıymetli okurlarım. Beslenme durumunuz, bağışıklık sisteminizin sağlığı, enfeksiyon riskiniz ve hastalıktan kurtulma yeteneğiniz arasında önemli ilişkiler vardır. Kötü beslenme, bağışıklık sisteminizi tehlikeye atan enflamasyon ve oksidatif stres (toksinleri ortadan kaldıramama veya hücresel hasarı onarma yeteneğinin azalması hali) denilen durumları doğurur. Covid-19 enfeksiyonuna yakalandığınızda hem enflamasyon hem de oksidatif stres haliniz de artar. Mart 2020 yılında Dünya Sağlık Örgütü yeni tip koronavirüs hastalığını pandemi olarak ilan etti. Bu virüsün tam adı akut solunum sendromu koronavirüsü (SARS Cov-2) ve neden olduğu hastalık da Covid-19 olarak kayıtlara geçti.
Covid-19 hastalığı sırasında iştah kesikliği beklenir. Besleyici gıdaların alınması da bu nedenle zor olur. Özellikle bu enfeksiyon sırasında vücudun D vitaminine karşı ihtiyacı daha da artar. Bu nedenle bu enfeksiyon sırasında D vitamini, birçok antioksidan ve antienflamatuar içeriğe sahip gıdalardan yararlanmanız gerekir. Bu maddeleri ve içerdikleri besinleri yazarak sizlere yararlı olmaya çalışacağım. Bu bilgiler Şubat 2022 kaynaklı olup en yeni bilgilerdir.
1-D VİTAMİNİ: Pandemi sırasında en çok adı geçen, en çok tartışılan mikrobesindir. Bağışıklık sisteminin aşırı tepkilerini önlemesi açısından iyi bir antienflamatuardır. Bazı hücrelerde, özellikle akciğer hücrelerinde bulunan bazı reseptörlere (algılayıcı moleküllere) bağlanarak buralara virüsün tutunmasını engellediği ve bu yolla Covid-19’a karşı iyi bir koruyucu olduğu bulunmuştur.
İnsanlar D vitamini ihtiyaçlarının % 80’ini güneşten sağlarken % 20 miktarı da yiyeceklerden sağlarlar. Bu nedenle ilk tercih güneştir. Ancak güneşten yararlanılamadığı zaman takviyeler ile (Asla hekime danışmadan alınmamalıdır) ve balık, balık karaciğeri, yumurta, mantarlar, süt ürünleri ile de D vitaminini almalıdırlar.
2-KAROTENOİDLER VE A VİTAMİNİ: Antioksidan pigmentlerdirler. Özellikle son yapılan çalışmalar solunum yolları enfeksiyonlarından korunmada karotenoidlerin ve A vitamininin etkili olduğunu, Covid-19 enfeksiyonunda da hastalığın şiddetinin daha hafif hale geldiğini göstermiştir. Covid-19 enfeksiyonu A vitamini eksikliğini doğurabilir ve bu durumda takviye olarak bu vitamini almanız gerekebilir.
Yeşil yapraklı sebzeler, havuç, patates, soğuk deniz balıkları, karaciğer, sığır eti, sakatatlar, süt ürünleri ve özellikle bunların arasında keçi peyniri A vitamini ve karotenler açısından zengindir.
3-ÇİNKO: Bunun eksikliği artan Covid-19 sıklığı ve ağır geçirilmesi ile ilişkilendirilmiştir. Çinko, bağışıklık sisteminin iyi çalışmasının yanında kalp damar sistemi ve göz sağlığı için de gerekli bir mineraldir. Son çalışmalar akciğer sağlığı ve çinko düzeyleri arasında bir ilişki olabileceğini desteklemekle beraber bu çalışmalara devam edilmektedir. Deniz ürünleri, tohumlar (mercimek, fasulye vb), kuruyemişler, yeşil yapraklılar, bitter çikolata ve etlerde çinko bol olarak bulunur.
4-OMEGA-3 YAĞ ASİTLERİ: Daha önceleri bu köşemde sıkça bahsettiğim bu yağlar esansiyeldir. Yani vücudumuz yapamaz ve dışarıdan almak zorundayız. Antienflamatuar özelliğe sahiptirler ve Covid-19 da ölüme götüren sitokin fırtınası tablosunda olumlu etkilere sahip oldukları bulunmuştur. En önemli kaynakları soğuk deniz balıklarıdır. Yulafta, sakatatlarda, kısmen süt ürünlerinde, yumurtada, semizotunda, bazı kuruyemişlerde de bulunur.
5-C VİTAMİNİ: Her yaştan insanda bağışıklık sistemini desteklediği bilinmektedir. Covid-19’lu insanlarda iyileşmeyi hızlandırdığı bulunmuştur. Yeşil yapraklılar, turunçgiller, karnabahar, biber, et ve patates en zengin olduğu kaynaklardır.
Kıymetli okurlarım. Bu güncel yazıdan da anlaşılacağı gibi sağlıklı beslenen ve vücuduna ihtiyacı olanı veren kişiler bu lânet hastalıktan en az etkilenenler olacaktır. Günümüzde artık kültürümüzü yerle bir eden batı tarzı beslenmeye devam edilmesi, ileride çok daha ağır sonuçlar ile karşımıza çıkabilecek hastalıklara da davetiye çıkartacaktır. Dün Covid-19 yoktu bugün var. Yarın kim bilir neler karşımıza çıkacak. Dikkatli ve uyanık olalım. En önemlisi hazır olalım.