Kıymetli okurlarım. Geçen hafta kakao ile ilgili yazım ilgi uyandırmış olmalı ki bana bazı dönüşler oldu, sorular soruldu. Soruların büyük bir çoğunluğu atardamarlarda endotelizasyon (damar iç yüzeyinin harabiyetten korunması) ile ilgili idi. Kakaonun antioksidan etkilerini zaten bayağı bir çalışma irdeleyip sizlere aktarmıştım. Bu hafta da yine son yıllarda saygın tıp merkezleri tarafından yapılarak çeşitli dergilerde yayınlanmış çalışmalardan sizlere bilgiler aktaracağım.
Epidemiyolojik (toplumda hastalıkların, kazaların, salgınların vs. nedenlerini, görülme sıklıklarını ve dağılımlarını inceleyen bilim dalı) çalışmalar yüksek polifenol içeren gıdalar ile beslenmenin insan sağlığı üzerine olumlu etkiler gösterdiğini yıllarca belirtmektedir. Özellikle kalp damar sistemi hastalıkları, kanserler ve dejeneratif (vücudu yıpratan) hastalıklardan korunmada bu bileşiklerin önemi her geçen gün daha da artmaktadır. Kakao bu bileşikleri bol oranda içeren ve dünyadaki belirli topluluklarda yoğun olarak tüketilen gıdalardandır.
Her yıl dünyamızda 17 milyondan fazla kişi kalp damar sistemi hastalıkları nedeni ile ölmektedir. 2030 Yılı’nda bu ölümlerin 23.3 milyon kişiyi bulması beklenmektedir. Bu grup hastalıklar arasında yüksek tansiyon ile iskemik (kan azlığına bağlı) kalp ve beyin hastalıkları en çok karşımıza çıkanlardır. Yüksek tansiyon erişkin dünya nüfusunun üçte birini etkileyen, iskemik kalp hastalıklarının % 45 ine, inme vakalarının %51 ine neden olan sessiz katil adı verilen durumdur. Sistolik yani büyük tansiyonda 20 mm Hg lık bir düşüş bile iskemik kalp hastalığına bağlı ölümleri % 50 kadar azaltabiliyor. Sağlıksız beslenme, alkol, sigara, obezite, şeker hastalığı, stres yükü, kanda toksik yağ düzeylerinde artış, fiziksel hareketsizlik kalp damar sistemi hastalıklarının oluşmasına zemin hazırlayan durumlardır.
Kalp damar hastalıklarının oluşumunda oksidatif stres (vücudu yıpratan, oksitleyen tehlikeli moleküllerin varlığındaki artış) denilen durum rol oynar. Bu durum zamanla damar iç yapısının düzenini bozar ve olay giderek ilerler. Bu oksitleyici maddelere karşı elimizdeki en iyi silahlar da anti oksitleyiciler, yani oksitlenmeyi engelleyen veya en bilinen adı ile antioksidanlardır. Kakao 1113 farklı gıdanın antioksidan kapasitesine göre değerlendirildiği bir araştırmada en iyi 50 molekül arasına girmiştir. Kakao tozu yeşil çaydan çok daha fazla antioksidan kapasiteye sahiptir. Kan yağlarının okside olmasını engellerler ki bu çok arzu edilen bir etkidir.
En merak edilen konulardan birisi de günlük ne kadar kakao alınması gerektiğidir. Monahan K.D adlı bilim insanı 2012 Yılı’nda kakaonun atardamarlar üzerine olan etkilerini araştırırken günlük 2 gram ile 5 gram arası alınması gerektiğini belirtmektedir. Kakaonun dozu endotelyal (damar iç yapısı) yararlı etkilerin görülebilmesi için çok önemlidir. Avrupa Gıda Güvenliği Kuruluşu dozu şöyle özetlemiştir. Damar genişlemesi için gerekli polifenol 200 miligramdır ve bu da 2.5 gram kakao içinde bulunmaktadır.
Son olarak ülkemizin en saygın kalp uzmanlarının şu sözüne lütfen kulak verelim: Ülkemizde erkeklerin % 59 u, kadınların ise %45 i tansiyonunun yüksek olduğunun farkında değil. Aman dikkat! 2 dakikada ölçebiliyor, takip ederseniz de yıllarca sıkıntı çıkmadan kendinizi bu sessiz katilden koruyabiliyorsunuz.
BURSA ŞEHİR HASTANESİ
Yıllarca hem küçük hem de devasa büyüklükte hastanelerde başhekimlik yaptım. Çok zor görevlerdir. Son yıllarda hem tanı ve tedavi kalitesi hem de idari açıdan son derece başarılı olduğuna inandığım Bursa Şehir Hastanesi’nin görevi devreden idarecilerine Bursa adına teşekkür ederim. Yeni idari kadroya da 1 yılda milyonlarca hastaya sağlık hizmeti sunarken bu meşakkatli görevlerinde yürekten başarılar diliyorum.