Binlerce yıllık insanlık tarihi boyunca fiziki büyüklük ve fazla kilo zenginlik, refah ve yüksek sosyal statünün sembolü olarak görülmüştür. Bu durum obezitenin iyi bir zihinsel ve fiziksel sağlık ile ilişkilendirilmesine neden olmuştur. Oysa 20. Yüzyıl’da fazla yağlanmanın nelere yol açtığı yavaş yavaş anlaşılmış ve günümüzde obezitenin ne derece tehlikeli bir durum olduğu iyice kabullenilmiştir. Eş zamanlı olarak obezite ruh sağlığı uzmanlığı alanını da ilgilendiren bir durum olarak görülmeye başlanmıştır. Çünkü depresyon, sosyal kaygı ile ilişkili bazı yeme davranışı bozukluklarının varlığı ve olumsuz vücut imajının doğurduğu sıkıntılar obezitenin ciddi psikolojik bağlarının olduğunu da ortaya koymuştur.
Aksi yönde çalışmalar olsa da Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya’dan 300 bin kişiden daha fazla kişinin incelendiği 80 kadar çalışmanın sonucu obezite ile depresyon ve kaygı bozukluğu arasında bir bağlantının olduğunu göstermektedir. Bu durum kadınlarda erkeklere göre biraz daha yaygındır. Son yıllarda yapılan çalışmalar obez bireylerde depresyon gelişme oranının %18-55 daha çok olduğunu gösterirken depresyonu olan kişilerde obezite gelişme oranının da %37-58 daha fazla olduğunu belirtmektedirler.
Tüm yukarıda sayılanları çok daha güçlü şekilde destekleyen ve Finlandiya’da yapılan bir çalışmayı sizlere aktarmak istiyorum. 240 binden daha fazla Finlandiyalı birey 5 yıl takip edilmiş. Bu süre içerisinde orta ve şiddetli depresyonu olan kişilerde depresyonu olmayanlara göre obezite nedeni ile 7 kat daha fazla hastaneye yattıkları bulunmuştur.
Başka ilginç bir araştırma Tazmanya’da yapılmış. 2416 kişi çocukluklarından orta yaşlara kadar takip edilmiş. Bu kişiler arasında obeziteye yakalananlarda depresyon riskinin ve de şiddetinin arttığı görülmüştür. Son sınıflamalara göre depresyon tanısı koymak için kişide bazı belirtilerin bulunması gerekmektedir. Düşük ruh hali veya eskiden mutlu olduğu şeylerden mutlu olamama ana belirtilerdendir. Bunlardan başka kronik yorgunluk, iştah değişiklikleri, uyku problemleri, konsantrasyon problemleri ve intihar düşünceleri de depresyonda sıklıkla görülebilmektedir. Çok ilginçtir ki obezitede rastlanılan leptin fonksiyon bozukluğu depresyon semptomlarına yol açabilmektedir.
Dikkat edilmesi gereken çok ciddi bir konu daha vardır. Çocukluk çağlarındaki bir takım travmalar ileride yeme bozuklukları ve obezite şeklinde karşımıza çıkabilir. Aile içi şiddet, ayrılıklar, istismarlar, ebeveynlerden birinin hapis veya başka nedenler ile evden koparılması ileride obeziteyi doğurabilir. Bu tarz yetişen gençlerde obezite ve depresyon, madde bağımlılığı, antisosyal davranış hali daha sık görülmektedir.
Yıllarca yazdım. Obeziteye sadece elinizde 3-5 gram tabiri ile yazılmış diyet listeleri ile, mide balonları ile ve çok yakında net olarak anlaşılacağı üzere bir takım cerrahi metodlar ile yaklaşamazsınız. Bu yazdıklarımdan sonra (Daha önceleri yazdığım makalelerimde de belirtim) obeziteyi tedavi etme konusunda psikiyatri uzmanlarının, psikologların da desteğine büyük oranda ihtiyaç olduğu aşikârdır. Bu kolay bir durum da değildir. Depresyonu çözelim derken verilen ilaçlar ile kişinin iştahını da açabilirsiniz. İlaç kullanımı yetersiz gelirse bir takım davranış tedavisi yollarına başvurabilirsiniz.
Beslenme konusunda statükocu yetişmeyen, gerçekten bu işte uzman kişilerin desteği önemlidir.
Buna ilaveten obezite bir hastalıktır. Bütün dünyada insan konulu hastalıkları tedavi etme yetkisi sadece tıp doktorlarınındır. Bu işe gereken önemi vermez isek dağdan gelip bağdakini kovarlar. Hem de bağdaki üzümün ne olduğunu bile bilmeyenler bu işi yapar.