Kur Korumalı Mevduat Sistemi son 5 yıllık dönemde çok tartışılmış ekonomi üzerine getirdiği çok önemli yükler nedeniyle 23 Ağustos 2025 tarihinde sonlandırılmıştır.
Ekonomi tarihimizde önemli sonuçları olan bu sistemin değerlendirilmesini ve son alınan kararın mahiyetini sizlerle paylaşmaya çalışacağım.
Sistemin Esası
Kur korumalı mevduat sistemi ya da kısa adıyla KKM , Döviz kurundaki artışı durdurmak amacıyla Türkiye’de 2021-2025 yılları arasında yaklaşık 44 ay boyunca uygulanmış bir sistemdir.
KKM çerçevesinde gerçek kişiler, döviz mevduatlarını bozdurarak ya da mevcut TL mevduatlarını kullanarak varlıklarını vadeli KKM hesabına yatırmaları halinde TL mevduatlarını döviz alış kuru üzerinden dövize sabitleme, böylece kur artışı nedeniyle oluşabilecek zararlardan korunma olanağı elde etmişlerdir.
Sistem Türkiye’de 21 Aralık 2021 tarihinde, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin göreve gelişinin üçüncü haftasında başlatıldı. Sistemin ilan edilmesiyle Türk lirası, döviz kuruna karşı ilk aşamada yüzde 40 değer kazandı, ancak dolar kuru yaklaşık iki yıl sonra 30 liraya yaklaştı. Bu süreçte KKM’nin ekonomiye maliyeti ve zararı, muhalefet tarafından da sıklıkla gündeme getirildi. Mayıs 2023’teki seçimler sonrasında ekonomi yönetiminde yaşanan değişimle birlikte, KKM ödemelerinin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından karşılanmaya başlaması, Merkez Bankası üzerinde ek bir yük oluşturdu.
Sistemle ilgili olarak Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ve TCMB Başkanı Hafize Gaye Erkan, KKM’nin sonlandırılması yönünde adımlar attı. Sistemden çıkışı teşvik etmek amacıyla Türk lirası mevduat faizleri artırıldı, KKM faizleri düşürüldü ve bankaların KKM hesapları için TCMB’ye yatırması gereken zorunlu karşılıklar yükseltildi. Ayrıca 1 Ocak 2024 tarihinden sonra KKM sisteminde yeni hesap açılamayacağı duyuruldu.
Sistemin Maliyeti
Sistemin, kur artışı durumunda kullanıcılara ödenecek farkın devlet bütçesinden karşılanması nedeniyle Türk maliyesine toplamda yaklaşık 60 milyar ABD doları (sistemin sona erdirildiği dönem itibarıyla 2,4 trilyon TL) zarara uğrattığı hesaplanmıştır.
KKM sisteminin Türkiye ekonomisine getirdiği maliyet, yalnızca ödenen para üzerinden değil, aynı zamanda aşırı düşük faiz ortamının devam etmesi, enflasyon ve dış denge problemleri gibi daha geniş çaplı etkiler üzerinden de değerlendirilmelidir,Bazı ekonomi yazarlarıca dile getirildiği gibi KKM’nin asıl riski, aşırı düşük faiz ortamını uzatması ve buna bağlı olarak enflasyonun artması, döviz rezervlerinin zayıflamasıdır. Kamu kesiminin döviz pozisyonu da büyük bir açık vermiş, bu durum ekonomi için taşınması zor riskler oluşturmuştur.KKM sistemi, Türk lirasıyla para biriktirenlerden Türk lirasıyla borç alanlara doğru bir kaynak transferi yaratmış, bu durum sabit gelirli kesimin alım gücünün hızla erimesine neden olmuştur.
Kur Korumalı Mevduat Sisteminin 23 Ağustos 2025 tarihinde sonlandırılılmasına ilişkin aşağıdaki düzenlemeler yapılmıştır.
23 Ağustos 2025 tarihli ve 32995 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan düzenlemelerle tüzel kişiler için 15 Şubat 2025 tarihi itibarıyla sonlandırılmış olan döviz ve altına ilişkin kur korumalı mevduat uygulamaları gerçek kişiler için de 23/8/2025 tarihi itibariyle tamamen sonlandırılmıştır.
23 Ağustos 2025 tarihinden itibaren (bu tarih dahil), gerçek kişiler için de söz konusu Tebliğler kapsamında yeni hesap açılmayacak veya açılmış hesaplar yenilenmeyecektir.
T.C. Merkez Bankası tarafından yayımlanan ve TL’ye dönüşümün usul ve esaslarının belirlendiği Türk Lirası Mevduat Ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ (Sayı: 2021/14)1 Ve Altın Hesaplarından Türk Lirası Mevduat Ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ (Sayı:
2021/16)2 düzenlemeleri ile döviz ve altın hesaplarının TL’ye dönüşümüne ilişkin usul ve esaslar belirlenmiş, daha donra kur korumalı mevduat uygulamasına ilişkin düzenlemenin yürürlük süresi çeşitli tarihlerde uzatılmıştı.
Merkez bankası düzenlemeleri sonrası 29.01.2022 tarihli ve 31734 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7352 Sayılı Vergi Usul Kanunu İle Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa geçici 14’üncü madde eklenmiş ve bilançolarda yer alan yabancı paraların ve altın hesaplarının Türk lirasına çevrilmesi ve bu suretle elde edilen Türk lirası varlığın açılan en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirilmesi durumunda elde edilen kazançlara gelir ve kurumlar vergisi istisnası getirilmişti.
15 Şubat 2025 tarihli ve 32814 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Türk Lirası Mevduat Ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ (Sayı:
2021/14)’De Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sayı: 2025/6) ile Tebliğin amacının, yurt içi yerleşik gerçek kişilerin döviz tevdiat hesaplarının ve döviz cinsinden katılım fonlarının Türk lirası vadeli mevduat ve katılma hesaplarına dönüşmesi halinde mevduat ve katılım fonu sahiplerine sağlanacak desteğe ilişkin usul ve esasları düzenlemek olduğu belirtilerek; yurt içi yerleşik gerçek kişilerin 31/8/2024 tarihi itibarıyla bankalarda mevcut olan ABD doları, Euro ve İngiliz sterlini cinsinden döviz tevdiat hesabı ve döviz cinsinden katılım fonu hesabı bakiyeleri, hesap sahibinin talep etmesi halinde dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevrilebilmesine yönelik düzenlemede bulunulmuştu. Bu düzenleme ile kurumlar vergisi mükellefleri yönünden uygulama sonlandırılmıştı.
Bu defa 23 Ağustos 2025 tarihli ve 32995 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan;
- Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ (Sayı: 2021/14)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sayı: 2025/20)
- Altın Hesaplarından Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ (Sayı: 2021/16)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sayı: 2025/21)
- Altın Cinsinden Fiziki Varlıkların Finansal Sisteme Kazandırılması Hakkında Tebliğ (Sayı: 2022/11)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sayı: 2025/22)
ile döviz ve altına ilişkin korumalı mevduat uygulamaları gerçek kişiler için de 23/8/2025 tarihi itibariyle sonlandırılmıştır.
Buna göre 23 Ağustos 2025 tarihinden itibaren (bu tarih dahil), söz konusu Tebliğler kapsamında yeni hesap açılmayacak ve açılmış hesaplar yenilenmeyecektir