Gerçi… 2002’den bu yana yalnızca 7 Haziran 2015 seçimi sonrası siyasi arayış yaşandı, ama geçmiş yıllarda her genel seçimin sabahında koalisyonu hangi partilerin oluşturacağı arayışı başlardı.

İşte…

AK Parti ve MHP’nin uzlaşması sonucu Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne verilen kanun teklifiyle seçim sonrası koalisyonlar dönemi bitti, yerine seçim öncesi ittifaklar dönemi resmen başladı.

Bunun yolunu da…

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin daha kasım ayında yaptığı çağrı açtı.

Kanun teklifi…

2019’daki cumhurbaşkanlığı ve milletvekili genel seçimi ile yeni bir yönetim sistemi sürecine girecek Türkiye’nin siyasal yapısını yakından ilgilendiriyor.

Daha doğrusu…

Yeni sistemle mevcut sistemi uyumlu hale getirecek altyapı oluşturuluyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin pazar günü son noktayı koydukları kanun teklifinin TBMM Başkanlığı’na verilmesinin ardından iki partinin ortak açıklamasını çok dikkatli dinledik, kanun teklifi metnini büyük bir dikkatle okuduk.

26 maddelik teklifin en kritik bölümlerini seçim ittifakı ve bu ittifakın nasıl işleyeceğini anlatan maddeler oluşturuyor.

Nitekim…

2 partinin TBMM Başkanlığı’na verdikleri kanun teklifinin 12. maddesinde, birden fazla seçim ittifakı olabileceği vurgusu yapılıyor.

20. maddede yüzde 10 barajı korunurken “ittifak yapan partilerin aldıkları geçerli oyların toplamının yüzde 10’u geçmesi halinde, her birinin barajı geçmiş olacağı” vurgulanıyor.

Kamuoyunun ilgisini çeken ve siyasetçilerin beklediği düzenleme ise teklifin 21. maddesinde yer alıyor:

“İttifak yapan siyasi partilerin milletvekili sayısının hesaplanmasında; ittifakın toplam oyu esas alınacaktır.”

Yöntem şöyle anlatılıyor:

“Bu oy miktarına göre önce ittifakın elde ettiği toplam milletvekili sayısı belirlenecek, bu sayı ittifakı yapan siyasi partiler arasında aldıkları geçerli oy sayısı esas alınarak paylaştırılacaktır.”

Diyelim ki…

2 partili ittifakta partilerden biri yüzde 30, diğeri yüzde 25 oy aldı. Önce 2 partinin oy toplamı olan yüzde 55’e göre milletvekili dağılımı yapılacak, sonra ittifak partileri kendi oylarına göre milletvekillerini paylaşacaklar.

Bunun için de…

Oy pusulasında ittifak partileri çerçeve içine alınırken, üstünde de ittifakın adını gösteren bölüm olacak ve seçmen tercih ettiği partiye EVET mührünü basacak.
 

Bahçeli’nin “çatılı ittifak” çağrısını anımsayalım
 

Arşivimizi açıp baktık… Ankara’da konuştuğumuz dostların uyarısıyla Devlet Bahçeli’nin çatılı ittifak çağrısını 02 Ocak 2018 günü bu sütunlara taşımışız.

O yazıda dostumuzun yorumları vardı:

Bir…

“Başlangıçta Cumhurbaşkanı Erdoğan ittifaka soğuk bakıyordu. Fakat ‘2019’a MHP ile birlikte yürüneceği’ mesajı ittifakı gündeme aldığını gösteriyor.”

İki…

“Çatı ittifakı seçimden 1 yıl önce yasa değişikliğiyle olabilir. AK Parti’nin erken kurultay hazırlığı da bununla ilgili gözüküyor.”

Anımsatalım istedik.
 

Yeni soru: Yerel seçimde ittifak olur mu?
 

AK Parti ve MHP’nin hazırlayıp birlikte TBMM Başkanlığı’na verdikleri kanun teklifi milletvekili genel seçiminde ittifak öngörüyor.

Fakat…

Teklifte yerel seçimlere ilişkin herhangi bir düzenleme ya da işaret yok.

Bu da…

Ankara kulislerinin yeni sorusu olarak gündeme geldi. İttifak teklifi içeriğinin belli olmasından bu yana “Yerel seçimlerde ittifak olacak mı, olmazsa ne gibi sorunlar yaşanabilir?” sorusuna cevap aranıyor.
 

Kanun teklifinde 2 kritik konu: Gizli ittifaklar ve partisiz oylar
 

Milletvekili seçimine yönelik ittifak yolunu açan kanun teklifinde kritik ayrıntılar da yer alıyor.

Örneğin…

Teklifin 16. maddesinde gizli ittifaklar yolunu açan bir düzenleme var:

“Bir kimsenin üyesi olduğu siyasi partinin seçimlere katılma yeterliliği bulunmasına rağmen, seçime katılmaması halinde kendisinin ve üyesi olduğu siyasi partinin yazılı muvafakati alınarak, partisinden istifa etmeden bir başka siyasi parti tarafından aday gösterilebilir.”

Diyelim ki…

Bir siyasi parti, seçime katılma hakkı olduğu halde seçime girmiyorsa, o partinin üyesi başka bir partinin adayı olabilecek.

Böylece…

Bazı partilere seçime katılmayıp iddialı partilere aday verme yolunu açarken, parti sayısı azalacağı için oy pusulaları küçülecek.

Bununla birlikte…

AK Parti ve MHP’nin birlikte TBMM Başkanlığı’na verdikleri kanun teklifinde önemli bir ayrıntı daha yer alıyor.

O da şu:

Oy pusulasında ittifak partileri için çerçeveli bir bölüm olacak ve ittifak yapan partilerin adları burada yer alacak. Seçmen de hem ittifak başlığının olduğu alana, hem tercih ettiği partiye EVET mührünü basacak.

Ancak…

Partilere oy vermeden ittifaka oy veren dalgın seçmen için de önlem alındığı görülüyor. Buna göre, yalnızca ittifaka verilen oylar ittifak partileri arasında aldıkları oy yüzdesi kadar paylaştırılacak.

Yani…

İttifak partilerinin biri yüzde 30, diğeri yüzde 25 almışsa, partisiz oylar da bu oranda partilere dağıtılacak.
 

Geçersiz oy azalacak, oy kullanma kolaylaşacak
 

Kanun teklifinde genel ve yerel seçimler için yeni bir düzenleme var: Tüm oylar tek zarfa konacak.

Gerekçe şu:

Yerel seçimlerde Büyükşehir Belediye Başkanı, İlçe Belediye Başkanı, belediye meclisi, il genel meclisi, muhtar için ayrı ayrı oy kullanılıyor.

Öyle olunca, bazı seçmenler hangi oy pusulasını hangi zarfa koyacaklarını karıştırıyorlar. Bu da geçersiz oy olmasına yol açıyor.

Düzenleme tüm oyların tek zarfa konmasını getirince geçersiz oylar azalacak, oy kullanma kolaylaşacak.