Açıkça söylemek gerekirse… AK Parti’nin yeni bir anayasa ve Başkanlık sistemi istediği biliniyordu. Hatta zaman zaman tartışmaları da yapılıyordu.

Fakat…

Bu bilinirliğe karşın, son aşamaya gelmesi sürpriz oldu.

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin, partisinin TBMM Grubu’nda “AK Parti ne istiyorsa Meclis’e getirsin bakalım” dediğinde umut da doğdu.

Böylece süreç hızlandı.

Nitekim…

Başbakan Binali Yıldırım ile MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli perşembe günü bir araya gelip yeni anayasa için ilk görüşmeyi yaptılar. Bahçeli’nin öneriyi makul bulduğunu açıklaması da, Meclis’te 330 barajının aşılacağı sinyali olarak algılandı.

İşte…

​Türkiye’nin gündemine bir anda giren ve hızlı bir süreç geçirmesi beklenen yeni anayasayı, görüşüleceği ilk yer olan TBMM Anayasa Komisyonu’nda görev yapan AK Parti Bursa Milletvekili İsmail Aydın’a sorduk.

Önce…

Önemli bir noktaya açıklık getirdi:

“Aslında biz AK Parti olarak sıfırdan yeni bir anayasa istiyoruz. Fakat buna gücümüz yetmedi, diğer partiler de yanaşmadı. O zaman, mevcut anayasadaki sıkıntıları gidermek gerekti.”

Şunu vurguladı:

“Yeni bir anayasa gelmiyor, bir değişiklik paketi üzerinde çalışılıyor.”

Beklentisi şu:

“Benim tahminime göre, en az 18, en fazla 30 maddelik bir paket gelecek.”

Sonra da…

Anayasa değişikliği hedefinin bugünkü “Cumhurbaşkanlığı ve Başbakanlık” sistemleri yerine Başkanlık sistemi olduğunu söyledi ve nelerin değişeceğini madde madde açıkladı:

Bir…

“Amerika modeli söz konusu. Sistemin adı Başkanlık olacak. Böylece Başbakanlık kalkıyor.”

İki…

“Amerika’dan farkımız şu. Orada Eyaletler üzerinden seçim sistemi yürüyor. Bizde iller kanalıyla seçim yapılıyor. İller sistemi devam edecek.”

Üç…

“Başkan’ın görev süresi 5 yıl olacak. İkinci 5 yıl için de seçilme hakkı var. Yani 5+5 olmak üzere 2 dönemde 10 yıllık bir süre söz konusu.”

Dört…

“Başkan ve Başkan Yardımcısı birlikte seçilecekler.”

Beş…

“Başkan Bakanları Meclis dışından atayıp kendi hükümetini kuracak.”

Altı…

“Parlamentodan bir milletvekili Bakan olursa, milletvekilliğinden istifa edecek.”

Yedi…

“Milletvekillerinin de Başkan ve Başkan Yardımcısı ile birlikte seçilmeleri düşünülüyor. Ama bu konuda henüz kesinleşmiş bir karar yok. Olabilir de, olmayabilir de.”

Sekiz…

“Başkan’a kararname yetkisi de henüz kesinleşmeyen konular arasında. Şu an tartışılıyor. Bu yetki, kanun yapma yetkisi değil. Sadece kendi Başkanlık çalışma alanıyla ilgili kararnameleri kapsıyor. Yani bir çeşit iç tüzük gibi.”

Dokuz…

“Meclis yalnızca yasama ve denetim görevini yapacak. Yürütme üzerinde yetkisi olmayacak.”

 

MHP’nin ikna olduğu kritik nokta

 

Yeni anayasa için “Getirin görelim” diyerek ilk adımı atan MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, geçmişte bu konu açıldığında sergilediği kaygılarını nasıl giderdi?

Soruya…

AK Parti Bursa Milletvekili ve TBMM Anayasa Komisyonu Üyesi İsmail Aydın şu cevabı verdi:

“Mevcut anayasanın değiştirilmesinin teklif dahi edilemeyeceği ilk 4 maddesiyle ilgili AK Parti olarak bizim de sıkıntımız yok. Onlar kalıyor.”

Şunu da ekledi:

“Eyalet sisteminin olmaması da MHP’nin önemsediği noktalardan biri. Ayrıca Başkanın 5+5 görev süresine de olumlu bakıyorlar.”

 

Yeni anayasanın takvimi de belli

 

Görünen o ki, yeni anayasanın takvimi de aşağı yukarı belli. O takvimi de AK Parti Bursa Milletvekili ve TBMM Anayasa Komisyonu Üyesi İsmail Aydın açıkladı:

“MHP ile tam uzlaşma olursa 2 hafta içinde komisyona gelir. Paket büyük olmayacağı için, 1 hafta ya da 10 gün içinde TBMM Genel Kurulu’na indiririz.”

Şunu vurguladı:

“Aralık ayında Meclis bütçeyi görüşüyor, başka kanun ele alınmıyor. O nedenle anayasa ocak ayına kalır.”

Tahmini şu:

“Ocak ayında 2 hafta içinde Meclis’ten geçer. 330 üzeri oy alırsa nisan ayı ortasında referandum yapılır. Çünkü kış şartları nedeniyle daha öncesi zor.” 

 

Sistem gerçeği: Meclis denetim görevini neden yapamıyor?

 

Türkiye’de bugün uygulanan parlamenter sistemde TBMM’nin görevi yasama ve denetim olarak belirlenmiş.

Ancak…

Özellikle denetim konusunda yaşanan ciddi sıkıntılar var.

AK Parti Bursa Milletvekili ve TBMM Anayasa Komisyonu Üyesi İsmail Aydın yeni sistemi anlatırken, mevcut sistemin sıkıntısına da değindi:

“Mevcut anayasada Meclis’in denetim yetkisinden söz ediliyor, fakat bu görevin yerine getirilebildiğini kimse söyleyemez. Üstelik bugünün sorunu değil, eskiden de böyleydi.”

Ardından da…

Parmakların inip kalktığı,. Meclis’in harıl harıl çalışıp kanun çıkardığı uygulamanın arka planını anlattı:

“Meclis’te görüşülen yasaların yüzde 80-90’ı hükümetten kanun tasarısı olarak gelir. Milletvekilleri ise kanun teklifi hazırlarlar, ama o tekliflerin yüzde 80’i yine Bakanlık ya da bürokrasinindir.”

Bunun anlamı şu:

“Hükümet, ya da bürokratlar kanunu hazırlarlar, Meclis kabul edip yasa haline getirir.”

İşin denetim yanıysa şöyle:

“Şöyle bir düşünün… İktidar partisinin milletvekilisiniz ve kendi Bakanınız hakkında gensoru verilmiş. Beraber seçildiğiniz ve birlikte çalıştığınız arkadaşınızı düşürecek oyu kullanabilir misiniz?”

Geçmişte de böyle olduğunu vurgulayıp “Mevcut sistemin kokuşmuş noktaları bunlar” dedi.

Sonra da…

Yeni anayasa ve yeni sistemdeki dengeye dikkat çekti:

“Birbirinin işine karışmayan, ama birbirini denetleyen bir sistem arzu ediyoruz. Güçlü Başkan, güçlü yürütme, güçlü parlamento olsun istiyoruz.”

 

Yeni anayasa krallık yetkileri mi veriyor?

 

AK Parti Bursa Milletvekili İsmail Aydın, yeni anayasa ve Başkanlık sistemiyle ilgili kamuoyu gündemine gelen eleştirilere de değindi.

Söylediği şu:

“Bize ‘Siz krallık getiriyorsunuz, padişah yetkileri getiriyorsunuz’ diyorlar. Doğru bir yaklaşım değil. Eğer krallık varsa, şu anki yetkilerle var.”

Mevcut anayasanın Cumhurbaşkanı’na kimsede olmayan yetkiler verdiğini, ancak sorumlu tutmadığını vurgulayıp şunu ekledi:

“Tam aksine, biz yetkilerin çoğunu tırpanlıyoruz. Bu yetkiler yeni sistemde Meclis’e geçiyor. Sorumluluğu olmayan Cumhurbaşkanına da sorumluluk veriyoruz.”