Sporun her dalında hakemlik her ne kadar teknik bilgiler ile uygulansa da etkili ve üst düzey hakem olabilmenin bir sanat olduğu kesindir. Hakemin müsabaka alanında sergilediği becerinin büyük bir bölümü onun kişisel özelliklerine bağlıdır. Üst düzey bir hakemlik için gereken karakteristik özellikler; dürüstlük, tutarlılık, uyum, denge, karar verme, güven ve motivasyon olarak ortaya çıkar.

Oyuncular ve antrenörler hakemlerin tutarlı olmasını beklerler. Hakemlerin kararları aynı veya benzer durumlarda farklılık göstermemeli ve kuralları her iki tarafa da eşit şekilde uygulamalıdırlar. Tutarsızlık; oyuncular ve antrenörler tarafından çok sık eleştirilen bir durumdur. Hakemler “düzeltici” düdükler çalmayı denediğinde yani hatayı hata ile telafi etme yolu hiç istenmeyen bir durumdur. Bir hakem karar vermede tereddüt yaşadığı zaman oyuncular ne olacağını bilemezler. Eğer bir hakem bir pozisyona çalmadığı faulü daha sonra aynı durumda diğer pozisyona çalıyorsa, oyuncular ve antrenörler buna anlam veremezler. Bu durum genellikle kaygı, hayal kırıklığı, öfke ve en son olarak da bazı negatif fiziksel davranışları meydana getirir. Çünkü oyuncular ve antrenörler aldatıldıklarını düşünürler. Bir müsabakada kuralları standart bir şekilde yorumlama ve uygulama olan oyun içi tutarlılık, etkili hakemlik için çok önemlidir.

Uyum, başkaları ile etkili bir şekilde ilişki kurma özelliğidir ve hakemlikte çok daha önemlidir. Hakemler, oyuncular ve antrenörler ile iyi bir uyum kurmaya çalışmalıdırlar. İyi bir uyumun kurulmasındaki anahtar, etkili bir iletişimdir. Eğer oyuncular ve antrenörler ile etkili bir iletişim kurarsanız, sizinle işbirliği yapacaklar ve kararlarınızı eleştirmeyi azaltacaklardır. Hakemler ayrıca oyunculara ve antrenörlere nezaket ve saygı göstererek de uyumu geliştirebilirler. Bu durumda hakemler de oyunculardan ve antrenörlerden aynı nezaket ve saygıyı bekleyebilirler. Şikayet ve soruları dinleyin, ama katılımcıların sürekli sorular sorarak oyunun gidişatını etkilemesine izin vermeyin. Bir hakemin karar vermesi hareketin oluştuğu anda veya mümkün olan en kısa sürede olmalıdır. Fazla duraksama oyunculara ve antrenörlere emin olmadığınız izlenimi verecektir ve gecikmiş bir düdük şikayet konusu olacaktır. Kararlı düdükler itirazlara konu olmazlar. Bundan dolayı hızlı ve kararlı hükümler ile tartışmaları önleyebilirsiniz. Spor müsabakaları genel olarak heyecan vericidir. Müsabaka içinde aksiyon çok hızlı bir şekilde gerçekleşir ve değişir. Özellikle de müsabakanın ilk ve son bölümleri sırasında sporcuların, antrenörlerin ve seyircilerin duygu ve gerilimi birlikte hissetmeleri normal yaşamda sık rastlanan bir şey değildir. Bir hakem ne olduğuna bakmaksızın, sakin ve dengede kalmak zorundadır. Hakemler, oyuncular ve seyirciler tarafından daha fazla baskı altında kalırlar. Hakemlikte ne kadar iyi olursanız olun, antrenörlerin, oyuncuların ve seyircilerin hepsini mutlu edemezsiniz. Hakemlerin herkesi memnun etmeye çalışma gibi bir yaklaşımı boş ve zarar vericidir. Hakemlerin en iyi performansları, onların antrenör ve oyuncular tarafından eleştirilerden veya aynı düdüğü tekrar çalmaktan korkmadıkları zamanlarda görülür.

Dürüstlük, hakemlerin müsabaka esnasında, oyuncuların, antrenörlerin veya seyircilerin, reaksiyonları, müsabakanın bitiş süresi, skor, bir önceki düdük veya etkili olabilecek potansiyel kaynaklar ne olursa olsun, doğru davranış ve önyargısız düdükler çalmasıdır. Dürüstlüğünüzü sürdürmek için en güvenli yol “gördüğünü çal”dır. Hiçbir şekilde gelecekte maçını yöneteceğiniz takımlar veya oyuncular hakkındaki fikirlerinizi kimseye söyleyemeyin, yorumlar yapmayın ve asla kin gütmeyin.

İyi karar verme, spor branşına özel yönetmelikleri ve kuralları tam ve mükemmel bir şekilde anlama ile başlar. Daha önce de söylendiği gibi, kural bilgisi oyunun doğrularını uygulamanızda size rehber olarak hizmet eder. Sonra, tecrübeler yoluyla hakemlik durumlarının seçenek ve boyutları ile tanışmanızı sağlar ve size güvenilir bir karar verme kazandırır. Kendini yeterli bulan hakemler, kendileri ve nitelikleri hakkında güven sahibidirler. Bu özgüven bütün durum ve müsabakanın üstesinden gelebilir. Üst düzey hakemler işlerinden son derece zevk alırlar. İyi hakemlik çok çalışma kendini adama ve çok uygulama gerektirir.

Tekrar görüşmek üzere…