“Blowing The Whistle-The Culture of Fraud In The NBA” yani “Düdük çalınıyor-NBA’de sahtekarlık kültürü.” Bu kitap adından da anlaşılacağı gibi ne kadarı doğru bilinmez ama NBA’deki kirli oyunları anlatıyor. Peki bunları kim anlatıyor. 2007’de NBA’in en büyük şike suçlamasıyla karşı karşıya kalan, yargılanıp suçlu bulunan ve 15 ay hapse mahkûm olan NBA eski hakemi Tim Donaghy. FBI bu NBA hakeminin maçlar üzerine bahis oynadığı ve puan dağılımını kontrol ettiği iddiaları hakkında bir soruşturma yaptı. Kumar sorunu yaşayan Donaghy‘nin 2005-2006 ve 2006-2007 sezonunda oyunlara on binlerce dolar bahis yatırdığı ve düşük seviyeli mafya arkadaşları ile kumar oynamak için işbirliği yaptığı ortaya çıktı. Hapishanedeyken yazdığı kitabında yer alan konulardan çoğu yargılandığı süreçte gündeme gelen başlıkları içeriyor. Maçlarda görev yapan hakemlerin bahis oynamaları, yıldız basketbolculara hayranlıkları, play-off arzusu ve bunun gerçekleştirme girişimleri, bazı hakemlerin uygunsuz ilişkileri ve davranışlarını gözler önüne seriyor.

İşte Donaghy’nin iddialarından bazıları: Hakemler maç yönetmeden önce kendi aralarında bahse girmekten keyif alırdı. Bahis teknik faulü ilk verecek hakem için olurdu. Maç başladığında üçümüz de teknik faul verdirecek, hareket veya herhangi bir şey yapacak kurban için odaklanırdık ve ilk ters hareketinde teknik faulü verirdik. Sonra hakem odasında eğlenirdik. Soyunma odasında ilk faulü kimin çalacağı üzerine bahis oynardık. Adam başı 50 dolar verir ve görevliye diğer iki hakem için akşam yemeği aldırırdık. Hangimizin siniri faul vermeden sabretme konusunda daha güçlü diye test ederdik. 2-3 dakika süreler için bahse girerdik. Basketbolcular yerlerde uçuşur ama faul vermezdik. Çünkü kimse bahsi kaybetmek istemezdi. Maçtan sonra da toplanır videodan izlerdik.

Hakemlerle oyuncular arasında sevgi ve nefrete dayalı ilişkiler vardır. Mesela Raja Bell, savunma uzmanı ve yıldız durdurucudur. Sayı makinesi Kobe Bryant, Bell’in savunma kurgusu karşısında zorlanır, ritmi bozulur. NBA’in isteği çok sayı atan büyük isimlerdir. Kobe atsın diye Bell’e fauller çalınırdı. Hakemlere düzenli olarak lig ofisinden maç görüntüleri gönderilir.

Mesaj açıktır: Yıldızları durduranlara faul çalın, onlar maça zarar veriyor. Mesela, Kobe ilk çeyrekte iki faul alır bence giderse, diğer hakem uyarırdı: Emin olmadan ona faul çalma yoksa yeniden bence gider. Sonra faul yapsa da başkasına verilirdi. Allen Iverson’ın hakemlerle ilişkisi çok belirleyiciydi. Bazı hakemler Iverson’dan nefret ederdi ve bolca faul çalardı. O hakemlerin yönettiği maçta Iverson oynuyorsa, maçı diğer takımın kazanacağı veya uzatmaya gideceği konusunda bahis oynardım. Buna karşın Iverson’u seven hakemin yönettiği maçta Iverson’ın takımının kazanacağı üzerine oynardım. 2003-2004 sezonunda Denver’ın play-off vizesi için önemli San Antonio maçında görevlendirilmiştik. Diğer arkadaşım “Denver’ın bu maçı kazanması gerekiyor bunun için buradayım” dedi. Denver’ın ligin en iyi takımı San Antonio’da nasıl kazanacağını düşünüyordum. Ben sormadan o yanıt verdi. “Tim Duncan, ilk 5 dakikada 3 faulle kenarda olacak.” Maçtan önce Spurs’a bahis oynanmasını söyledim. Sonuçta büyük para kazandık. Bazı hakemler maçların uzatmaya gitmeden çabuk bitmesini bazıları da maçların başa baş geçmesini ve uzatmaya gitmesini isterdi. Bir bölümü ise ismini TV’de çok duymaktan hoşlanır, kendisinden bahsedilmesi için notlar yazardı. Bazı basketbolcuların çift haneleri sayılara ulaşmaları için onlara yardımcı olunur, gerektiğinde lehlerine faul verilirdi. NBA yönetiminin büyük bir hukuksal mücadele başlatacağı tehditleri sonrası (NBA yönetimi bunu asla kabul etmedi.) Donaghy‘nin yayıncısı sorumluluk endişeleri nedeniyle kitabı iptal etti. Daha sonra adı “Kişisel Faul: NBA’i Sarsan Skandalın Birinci Şahıs Hesabı” olarak yeniden adlandırıldı ve Aralık 2009’da yayınlandı. 1 Kasım 2019’da ise “Inside Game” filmi sinemalarda gösterime girdi. Filmde: Donaghy’nin NBA de ki bahis skandalıyla ilgili yaşanan süreç ve sonuçları anlatıyor.

Tekrar görüşmek üzere…