Bugün sizlere sosyal güvenlikte merak edilen ve sizlerin sosyal medya aracılığı ile bizlere ulaştırdığınız sorularınızı cevaplandıracağız. Olay TV’de her hafta ekrana gelen ‘’Özgür Erdursun ile Sosyal Güvenlik’’ programımıza çok yoğun ilginiz bizleri son derece mutlu ediyor. Program esnasında yüzlerce soru alıyoruz. Şimdi sizlerin merak ettiği birkaç soruyu ele alalım.

 

SORU: Çalışırken Kamu Personeli Seçme Sınavı’nı kazananlar işten ayrılırken tazminatlarını alabilirler mi?

CEVAP: Özel sektör işyerlerinde hizmet akdi ile çalışanlardan birçoğu işçi statüsünde çalışmaktayken KPSS aldıkları sonuçlara göre memurluk için aranan şartları sağlamaları durumunda memur olarak atanmaktadırlar. 
Bu durumda çalışanlar için en önemli olarak özellikle özel sektör çalışanlarında kıdem tazminatı haklarını alabilirler mi, sorusu gündeme gelmektedir. 

Bu konuda kıdem tazminatı esaslarını belirleyen 1475 sayılı Mülga İş Kanunu’nun tek yürürlük maddesi olan 14. maddesini yukarıdaki yazılı şekli ile incelediğimizde bu konuya ait bir ibareye rastlanmamaktadır. 
Bir işçinin kendi isteği KPSS kazanarak işçilikten memurluğa geçmesi ya da memurluk sınavını kazandığını belirterek işten ayrılması durumunda kıdem tazminatı alması mümkün olamamaktadır. 
Kısaca söylersek, 1475/14.maddesinde sınav kazanarak işçilikten memurluğa geçenlere şayet 1 yıllık çalışma süresini doldurmuş iseler kıdem tazminatı ödenir şeklinde hüküm olmadığından kıdem tazminatı verme yönünden işveren zorlanamaz. 
Uygulamada dava konusu da olsa Yargıtay da bu yönde kararlar vermektedir. Yargıtay’ın bir emsal kararında; ‘’Uyuşmazlık, işçilikten memuriyete kendi isteği ile geçen işçinin işçilikte ve memuriyette geçen tüm süreye ilişkin kıdem tazminatının istenip istenemeyeceği noktasında toplanmaktadır. Dairemizin kökleşmiş içtihatlarına göre işçilikten memuriyete kendi iradesi ile geçen işçi kıdem tazminatına hak kazanamaz.

 

SORU: Özgür Bey son dönemlerde çalışan kadınların doğum izin sürelerinin değiştiği yönünde haberler okuyorum bu haberlerin doğruluğu var mı, kadınların doğum izin süreleri ne kadardır?

CEVAP: Doğum iznine hak kazanabilmek için o işyerinde belli bir süre çalışma koşulu aranmamaktadır. Kadın işçiler doğumdan önce 8 hafta ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 haftalık süre için çalıştırılamazlar ancak sağlık durumu elverdiği sürece, doktorun onayı ile kadın işçi isterse doğumdan önceki 3 haftaya kadar işyerinde çalışabilir.

Çalışılarak geçirilen süreler doğum sonrası sürelere eklenir. Kadın sigortalının “16” haftalık doğum izninde çalışamaması nedeniyle bu süre için SGK tarafından yasa ile belirlenen esaslar çerçevesinde geçici iş göremezlik ödeneği verilmektedir. Bu süreye ait geçici iş göremezlik ödeneği istirahatın tamamlanmasından sonra SGK’dan alınmaktadır. Bu ödeneğin verilebilmesi için doğumdan önceki bir yılda en az “90” gün kısa vadeli sigorta kolları primi ödenmiş olması gerekmektedir.

 

SORU: Özgür Bey, yaş nedeniyle emekliliğine 4 yıl kalan biri, tek böbreği olduğundan malulen emekli olabilir mi?

CEVAP: Maalesef tek böbreğe en fazla %30 civarı rapor verilmekte başka rahatsızlıklar da var ise 40 üzeri rapor alabilirsiniz, malulen emeklilik için doğuştan gelen bir engelin olmaması gerekir ayrıca en az % 60 ve üzeri rapor almanız gerekir. Siz %40 ve üzeri vergi indirim belgesi alabilirseniz engelli emekliliğinden yararlanabilirsiniz.

 

SORU: Özgür Bey, Alman vatandaşlığına zorunlu olarak geçtim aslen Türkoğlu Türküm. Bize Mavi Kart verildi hatta TC Kimlik numaramız dahi var fakat yurtdışı borçlanması yapmak istediğimizde Mavi Kartlı olduğumuz süreyi borçlanamıyoruz, haberlerde Suriyelilere Türk vatandaşlığı haklarının verileceği söyleniliyor bizim durumumuzda olan gerçek Türklere de bir hak verilir mi?

CEVAP: Alman vatandaşlığına geçen Mavi Kartlı Türk vatandaşları sadece Türk vatandaşlığında geçen süreleri borçlanıp eksik günlerini tamamlayabiliyorlar, bunun dışında gündemde olan başka bir hak maalesef yok.

 

SORU: Özgür Bey, 2019 Şubat ayında yaşımı tamamlayarak yaklaşık 6500 günle emekli olacağım. Çalışmaya devam ediyorum. Asgari ücretle çalışıyorum. Çalıştıkça emekli olduğumda alacağım maaşın düşeceği söyleniliyor. Bu konuda bilgi verir misiniz?

CEVAP: Normal şartlarda insanların prim gün sayısı arttıkça, insanların sisteme prim ödedikleri süre daha fazla oldukça daha fazla emekli maaşı almaları gerekiyor. Ama bizde tam tersine emekliliğe hak kazananlar için veya emekliye hak kazanamayanlar için sistemde kalmaya devam ettikleri her ay için emekli maaşlarında 3 lira civarında bir düşüş oluyor. Bunu şu şekilde özetleyebiliriz; bir kişinin çalışma hayatında son noktayı koyup ben artık emekli olmak istiyorum demesiyle ve SGK’ya gerekli koşulları sağladığını söyleyip emekli olmak için başvurmasıyla birlikte kendisine bir emekli aylığı bağlanıyor. 

 

Asgari ücretliler dikkat!

 

Emekli maaşı düşer mi? Kardeşim burası Türkiye burada düşer, çalıştıkça emekli maaşı herkes için düşmez ama bazıları için düşer, bazıları için yükselir. Brüt 3 bin liranın altında çalışanların, emekli olduğunda alacağı emekli maaşı her ay 3 lira düşer.