Olay Gazetesi’nde her pazartesi yazılarımla sizlere sosyal güvenlik konularında bilgiler aktarıyorum. Yazılarım iş hayatımda bana sıkça sorulan sorulardan oluşuyor. Bugün de sizlere SSK’lı olarak çalışan bir kişinin işten ayrıldıktan sonra kaç gün daha sağlık hizmetlerinden kendisinin ve aile fertlerinin yararlanacağı konusunu ve kadınların doğum izin süreleri, süt izinleri ve 2016 yılı doğum parası konularında bilgiler yazacağım.

Sağlık yardımından yararlanma süresi…

Yürürlükte olan 5510 sayılı kanuna göre, SGK’lı işten ayrıldığı tarihten geriye doğru bir yıl içinde;

30 günü varsa 10 gün,

90 gün prim ödemesi varsa; işten ayrıldığı tarihten sonra, 10+90=100 gün sağlık yardımından faydalanabilir.

Aile fertleri de sağlıktan yararlanabilir mi?

Yukarıdaki şartları sağladığınız takdirde ya da başka bir şekilde sağlıktan yararlandığınız sürece bakmakla yükümlü olduğunuz aile fertleri de (çocuk, eş) sağlıktan yararlanabilirler.

2016 yılı için doğum yapan kadınların doğum ve süt izni hakkı

Çalışma hayatının içinde bulunan kadın işçilerimizin doğum yapmaları halinde çalışma ve süt izni konusu 4857 sayılı İş Kanunu’nun 74’üncü maddesinde düzenlenmiştir.

4857 sayılı İş Kanunu’nun 74. maddesi gereği doğum ve süt izinleri;

-Esas olarak doğumdan önce 8 ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 haftalık doğum izni süresince işçilerin çalıştırılmaması esastır.

-Çoğul gebelik halinde doğumdan önceki 8 haftaya, 2 hafta daha süre eklenir. Bu durumda doğum izni: 10 + 8 = 18 hafta olur.

-Sağlık durumunun uygun olması halinde doktor onayıyla doğumdan önceki 3 haftaya kadar işyerinde çalışılabilir. Bu durum işçinin isteğiyle gerçekleşir. Böyle bir durumda çalışılan süreler doğumdan sonraki izinlere eklenir.

-Hamilelik süresince işçiye periyodik kontroller için ücretli izin verilir.

-İsteği halinde işçiye 16 haftalık (çoğul gebelik halinde 18 haftalık) ücretli izne ek olarak 6 aya kadar ücretsiz izin de verilir. Bu süre, yıllık izin hesabında dikkate alınmaz

-Bununla birlikte, doğumdan sonra işçilere 1 yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde 1,5 saatlik süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağına işçi karar verir. Bu süreler günlük çalışma süresinden sayılır. Doğum izni sürecinde işverenlerin  yükümlülüğü işçinin almış olduğu sağlık raporunun SGK’ya bildirilmesidir. İşveren dilerse bu sürede işçisine ücretinin tamamını ya da bir kısmını ödeyebilir. Bu ödemeyi karşılıksız olarak ya da borç olarak gerçekleştirebilir. Bu konuda kanuni bir yükümlülük  veya yasak bulunmamaktadır. Tamamen işçi ile işverenin anlaşmasına bağlı bir durumdur. İşçi doğum izninin bitiminde SGK’ya başvurarak rapor parası ile ilgili işlemlerin tamamlanmasının ardından bankaya gönderilecek parasını alabilir.

Doğum Parası (İş Göremezlik Ödeneği Hesabı) Hesaplama Şekli:

Örnek 2016 asgari ücrete göre yapılmıştır.

Çalışan aylık brüt 2016 asgari ücret 1.647 TL aldığını varsayalım: 1.647/30=54,90 TL (günlük ücreti)

54,90×112 = 6.148,80 TL. Bu tutarın 3/2 sini iş görmezlik ödeneği olarak alır.  Yani 4.099,20 TL iş görmezlik ödeneği alabilir.

MEMURUN İZNİ İŞÇİDEN DAHA FAZLA…

 

Süt izni konusunda önemli bir nokta, kadın memurların süt izinlerinin kadın işçilerden daha fazla olması. Kadın memura ilk 6 ayda günde 3 saat, ikinci altı ayda günde 1.5 saat süt izni veriliyor.

657 sayılı Kanun’da yer alan “Memurlara, bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir. Süt izninin kullanımında annenin saat seçimi hakkı vardır” hükmü yer almaktaydı.

6111 sayılı Kanunla yapılan değişiklikten sonra mezkur maddenin (D) fıkrası ile “Kadın memura, çocuğunu emzirmesi için doğum sonrası analık izni süresinin bitim tarihinden itibaren ilk altı ayda günde üç saat, ikinci altı ayda günde bir buçuk saat süt izni verilir. Süt izninin hangi saatler arasında ve günde kaç kez kullanılacağı hususunda, kadın memurun tercihi esastır” hükmü getirildi.

SONUÇ:

4857/74. maddesinde yapılan düzenlemeyle kadın işçiler için çocuğun sağlıklı bir beslenme düzeni olması için 1 yaşına gelinceye kadar 1,5 saat kadar ücretli süt izni verilir.

Bu süreler işverenler tarafından imtina edilmeden işçiye verilmesi gerekir. Bu sürelerin kullandırılmaması durumunda işçi, işvereni Bölge Çalışma Müdürlüğü’ne şikâyet edebilir.

İşveren ısrarla bu süreleri kullandırmaması durumunda işçi haklı nedenle iş akdini feshedebilecektir. İşveren tarafından süt izni süreleri için işçiye  izin verilmeyerek çalıştırılmış ise bu süreler için fazla mesai iddiası ile İş Mahkemesinde dava açarak ücret isteme hakkı  bulunmamaktadır. 4857/74. maddesinde bu konuda düzenlemeye yer verilmemiştir.

Şikâyet konusu olunca İPC uygulaması yapılır.

SORU: Özgür Bey, 08.04.1991 yılında sigorta başlangıcım ve 7000 SGK prim günüm var. 26.01.1967 doğumluyum 25 senem doldu askerliğimi borçlanıp yatırmak istiyorum. 1987-1989 arası askerlik yaptım. Daha erken emekli olabilmek için askerliğimi ne kadar yatırmam gerekir ve kaç yaşında emekli olurum? Hasan KÖSE

CEVAP: Hasan Bey siz 52 yaşında 5525 günle emekli olacaksınız fakat işe başlama tarihinizi 1 yıl 4 ay 15 gün (495 GÜN) askerlik borçlanması yaparak 23.11.1989 ve öncesine geri çekerek 51 yaşında 5450 günle emekli olabilirsiniz. 495 gün için ödeyeceğiniz askerlik borçlanma tutarı 8.697,15.-TL olur.