Lozan Antlaşması ile ilgili tartışmalar daha çok ‘toprak kaybı’ iddiaları üzerinden yapılır.
Ancak ekonomik esaret anlamına gelen kapitülasyonlar Lozan Antlaşması ile son bulmuştur ki, Mustafa Kemal Atatürk’ün ‘milli devlet’ yaratma projesi için ekonomik bağımsızlık olmazsa olmazdır.
***
Ancak Ulu Önder’in bu hedefe ulaşması o kadar kolay olmuyor elbette.
Nitekim, sigorta sektöründen, bankacılığa, ulaşımdan, madenlere varıncaya kadar ekonomi tamamen imtiyazlarla donatılmış yabancı şirketlerin elindedir.
***
Bursa’ya ilk elektriği veren şirket de yabancıdır.
1924’te Nafia Nezareti ile yapılan 11 maddelik sözleşmeyle Bursa’nın ilk elektrik fabrikasını kuran Fransız menşeeli Omnium d’Enterprises isimli Fransız şirketidir.
1932 yılında ise Bursa’nın elektrik hizmetini İtalyan şirket devralıyor.
1938’de hükümet elektrik işini kendisi üstleniyor.
Yani elektrik millileşiyor.
***
Yeri gelmişken geçmiş yazılarımda, Uludağ Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hacer Karabağ’ın yazdığı, “Bursa’nın Elektrik Tarihi” isimli kitabından bahsedip, Bursa’nın sancılı elektrik yolculuğunu bu değerli eserden yararlanarak paylaştığımı hatırlatayım.
Meraklısına arşiv niteliğindeki kitabı okumalarını salık veririm.
***
Ne dedik?
1924’de Bursa’ya ilk elektrik hizmetini Fransızlar vermeye başlıyor, ardından İtalyanlar sürdürüyor ve 1938’de elektrik millileştiriliyor.
***
Bursa elektriğinin millileştirilmesinin üzerinden 83 yıl geçiyor.