İnternet üzerinden verilen yabancı dil kursu, farklı branşlara ilişkin  kitap ve CD de içeren destekleyici uzaktan eğitim setleri başta olmak üzere,  çeşitli mal ve hizmetlerin kullanımına yönelik aktivasyon kartı içerikli  satışlara ilişkin şikayetlere dikkati çekilen açıklamada, satış temsilcilerinin,  “14 gün içinde vazgeçme hakkı olduğu” vurgusuyla tüketicileri alıma ikna ettiği  aktarıldı.

Açıklamada, satış anında sistemin denenmesi gibi bahanelerle  aktivasyon kartında yazan kullanım nedeniyle Tüketicinin Korunması Hakkında  Kanun’un “herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin” tanıdığı  cayma hakkının kullanımının engellendiği ve tüketicilerin mağdur edildiğinin altı  çizildi.

Cayma hakkını kullanmak isteyen tüketicilerin, bu taleplerini telefon  aracılığıyla iletmeleri üzerine satıcı veya sağlayıcılar tarafından “bu  başvurunun kaydedildiği ve işleme konulduğu” yönünde yanlış ve yanıltıcı bilgi  verildiğinin tespit edildiği belirtilen açıklamada, şu değerlendirmede bulunuldu:

“İlgili mevzuatta düzenlenen 14 günlük cayma hakkı kullanım süresi  içinde tüketicilerin ‘yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı aracılığı’ ile  iletmeleri gereken cayma bildirimini yapmalarının hileli bir şekilde engellendiği  görülmektedir. Bu durum tüketicilerin hiç kullanmayacakları ve memnun olmadıkları  bir mal veya hizmet için ödeme yapmak zorunda bırakılmalarına, ödeme yapılmaması  durumunda ise haklarında haciz de dahil olmak üzere cebri icra yollarının  işletilerek, sözleşme konusu bedelin yanında masraflar da dahil olmak üzere  fazladan bedel ödemek suretiyle  mağdur edilmelerine yol açmaktadır.”

“İspat yükü tüketiciye ait”

Perakende satış yerleri kullanılmaksızın tüketicinin ev veya iş  yaşantısını sürdürdüğü mekanlar gibi iş yeri dışında yapılan satışlarda cayma  hakkının kullanımına ilişkin ispat yükünün tüketicilere ait olduğu belirtilen  açıklamada, şu uyarılarda bulunuldu:

“Cayma bildiriminin 14 gün içinde yazılı olarak veya kalıcı veri  saklayıcısıyla gerektiğinde ispatı da sağlanabilecek şekilde yapılması  gerekmektedir. Ambalaj gibi koruyucu unsurları açıldığı takdirde tüketiciler  açısından cayma hakkının kaybına yol açacak aktivasyon kartı gibi dijital  içeriklere ilişkin sözleşmelerde, satış temsilcilerinin bunları açması ya da  kazımasına izin verilmemesi daha sonradan hak kaybı yaşanmaması adına önem arz  etmektedir. Cayma hakkı bulunan sözleşmelerde satıcı veya sağlayıcıların,  tüketicileri cayma hakkı konusunda gerektiği şekilde bilgilendirmemesi veya  yönetmelikte belirtilen diğer yükümlülüklere aykırı hareket etmesi durumunda,  tüketicilerin cayma hakkını kullanmak için 14 günlük süreyle bağlı olmadığı ve bu  sürenin cayma süresinin bittiği tarihten itibaren bir yıl sonra sona ereceği  unutulmamalıdır.

Tüketicilerin iş yeri dışında yapılan satışlarda satıcı veya  sağlayıcıların ticaret il müdürlüklerinden alınmış bir yetki belgesi olup  olmadığına, cayma hakkı bulunan sözleşmelerde 14 günlük cayma süresi içinde  sözleşmeye konu mal veya hizmet karşılığında tüketicilerden herhangi bir isim  altında ödeme yapılmasının veya borç altına sokan herhangi bir belge verilmesinin  istenemeyeceğine dikkat etmesinde fayda bulunmaktadır. Tüketicilerin ayrıca  sözleşmenin yazılı olarak yapılmadıkça geçerli olmayacağını ve satıcı veya  sağlayıcıların, sözleşmeyi tüketicilerin imzalamasını ve ‘sözleşme tarihi’,  ‘sözleşmenin bir örneğini elden teslim aldım’ ifadesini ve cayma hakkının  kullanılabildiği sözleşmeler için de ’14 gün içinde cayma hakkımın olduğu  konusunda bilgilendirildim’ ifadesini tüketicinin kendi el yazısı ile yazmasını  sağlamak zorundadır.”

Denetim faaliyetleri yürütülüyor

Açıklamada ayrıca, iş yeri dışında satışa başlamadan önce alınması  zorunlu yetki belgesinin bulunup bulunmadığı ve satıcı/sağlayıcıların mevzuata  uygun ve tüketicilerin zararına olmayacak şekilde davranıp davranmadığı  hususlarının Ticaret Bakanlığınca denetlenmekte olduğu bildirildi.

Bu kapsamda geçen yıl Bakanlık tarafından yapılan denetimler sonucu,  mevzuata aykırı uygulamaları tespit edilen satıcı/sağlayıcılara toplam 767 bin  563 lira idari para cezası verildiği ve denetimlerin aralıksız devam ettiği  vurgulandı.

Öte yandan açıklamada, tüketicilerin firmaların uygulamaları nedeniyle  mağdur olmaları durumunda, kayıplarının tanzim edilmesi amacıyla değeri 8 bin 480  liranın altındaki uyuşmazlıklarda tüketici hakem heyetine, değeri 8 bin 480 lira  ve üzeri olan uyuşmazlıklarda ise tüketici mahkemesine başvurabilecekleri,  mevzuat hükümlerini ihlal ettiği düşünülen satıcı veya sağlayıcılar hakkında da  denetim faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için de Ticaret Bakanlığına şikayette  bulunabileceği kaydedildi.