“Beyaz Kurdele Günü” dolayısıyla Saraybosna’daki İnsanlığa Karşı Suç ve Soykırım Müzesi’nde açılan sergide, savaştan sonra başlayan kazılarda tespit edilen toplu mezarlarda bulunan saatler ve diğer kişisel eşyalar sergilendi.

Serginin kuratörü Mujo Begic, saatlerin birçoğunun Bosna Hersek’teki en büyük toplu mezarlardan biri olan Prijedor şehri yakınındaki Tomasica’da bulunduğunu belirterek, mezarlarda bulunan saatlerin kimlik tespiti ve otopsi için de kullanıldığını söyledi.

Zamanın katledilen siviller için durduğunu ancak geride kalanlar için akıp gittiğini ifade eden Begic, “Mezarlardan çıkarılan saatlerin çoğu kurban gömüldüğü anda durmuştu, ancak temizlendikten sonra yeniden çalışan çok saat oldu. Öldürülen masum sivilleri asla unutmayacağız.” dedi.

Müze Müdürü Jasmin Meskovic de 1992 yılının mayıs ayında ülkenin kuzeyinde Sırp olmayan yüzlerce sivilin katledildiğini ve toplama kamplarında işkencelere maruz kaldığını anımsatarak, bu anlamlı serginin ülkenin farklı şehirlerinde de açıldığını ifade etti.

Beyaz Kurdele Günü

Bosna Savaşı’nın başladığı 1992 yılında, Sırp birlikler, 29 Nisan gecesi nüfusun çoğunluğunun Boşnak olduğu Prijedor şehrini ele geçirdi.

Ağır silahlara sahip Sırplar, 31 Mayıs 1992’de yerel radyolar üzerinden yapılan duyuruyla “Sırp olmayanların evlerinin pencerelerine beyaz çarşaf asmalarını, sokağa çıkarken de kollarına beyaz kurdele bağlamalarını” emretti.

İşgalci Sırpların talimatlarını yerine getirmek zorunda kalan Boşnak ve Hırvatlar, bu yöntemle tespit edildi. Tespit edilenler, esir kamplarına götürülerek katliamlara, işkencelere ve tecavüzlere maruz kaldı.

Bu dönemde, yaklaşık 30 bin Prijedorlu Omarska, Keraterm, Kozarac, Trnopolje ve Manjaca’daki toplama kamplarına götürüldü, on binlercesi ise doğdukları bu topraklardan sürgün edildi.

Bosna Hersek’te 2012 yılından beri her 31 Mayıs’ta “Beyaz Kurdele Günü” kapsamında anma programları düzenleniyor, vatandaşlar kollarına beyaz kurdele bağlayarak Prijedorlu kurbanları unutmadıklarını gösteriyor.