Derya DEMİR PINAR

Rusya- Ukrayna savaşının çıkması ile ayçiçek yağının fiyatları yüzde 50 oranında artış gösterdi. Vatandaşlar stokta yağ kalmayacak, fiyatlar daha da artacak korkusuyla marketleri adeta talan etti.

Türkiye’nin ayçiçek yağı ihtiyacının yüzde 40’ını ithal ettiğini, bunun da yüzde 80’ininn Rusya ve Ukrayna’dan alındığını kaydeden Bursa Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Dr. Fevzi Çakmak, “Birkaç yıldır iklim değişikliği ve kuraklık nedeniyle ayçiçek yağının arzında sıkıntı söz konusuydu. Bu nedenle fiyatlar yüzde 50 civarında artmıştı. Rusya ve Ukrayna arasında savaşın da başlamasıyla daha önce ton fiyatı bin 400 dolar olan yağ fiyatı 2 bin dolara kadar yükseldi. Savaş devam ederse daha da anormal artışlar yaşanabilir” dedi.

3 MİLYON HEKTAR ARAZİ BOŞTA

Üretim konusuna kalıcı bir çözümün bulunmasının şart olduğunu kaydeden Fevzi Çakmak, boş kalan arazilerin tarıma kazandırılması gerektiğini ifade etti. Türkiye’nin ekim alanının yüzde 3,5-4 civarında ayçiçek üretimi yapıldığını belirten Çakmak, “Türkiye’de her yıl 3 milyon hektarın üzerinde arazi boş bırakılıyor. Bu arazilerimiz tarıma tekrar kazandırlırsa, 2 milyon hektar civarındaki arazimiz suya kavuşturulursa ve doğru planlama yapılırsa ayçiçeğini de buğdayı da diğer temel ürünleri de kendi ülkemizde üretebiliriz” ifadelerini kullandı.

ASIL KRİZ KAPIDA…

Asıl krizin girdi maliyetlerine gelen zam nedeniyle çiftçinin ekimden vazgeçmesiyle yaşanacağını belirten Fevzi Çakmak, “Eğer ayçiçek çiftçisi ekmeden ne kazanacağını öngörmezse korkarım ki üretimden vazgeçecek. Ülkemizde üretilen yüzde 60’lık kapasite yüzde 40’lara kadar düşecek. Bu durumda daha fazla dışa bağımlı olacağız. Şu an 2 bin dolar olan ham yağ fiyatı daha da yukarı çıkacak. 200 lira olan 5 litre yağı, 300-400 liralara kadar yükselecek. Ayçiçek çiftçisinin üretimden vazgeçmesini istemiyorsak, çiftçinin ekmeden ürününden ne kadar para kazanacağını bileceği bir sistem gerekli” diye konuştu.

VERİM DÜŞECEK…

Üre ve taban gübresi fiyatları nedeniyle buğday çiftçisinin tarlaya gübre atamadığını, atan kişilerin de çok kısıtlı miktarda kullanabildiğini anlatan Fevzi Çakmak, “Üreye yüzde 300, taban gübresine yüzde 250 oranında zam geldi. Çoğu çiftçi zamlar nedeniyle tarlasına gübre atamadan ekim yaptı. Bu yıl korkarım ki çiftçi yeterli bakım yapamadığı için hem buğday hem de ayçiçeğinde verim düşüklüğü yaşayacağız. Bu da yeni bir kriz demek. Buna karşın çiftçiye devlet tarafından verilen desteğin oranı ise yüzde 27 arttı. Yani denildi ki ‘çiftçiye destekten vazgeçiyoruz.’ Savaş ve pandemi ortamı da gösterdi ki paramız olsa da ürünleri alamadığımız durumlar oluyor. Bu nedenle çiftçiyi küstürmemeliyiz, köyünde tutmak için çeşitli formüller üretmeliyiz” dedi.

EKMEK 5 LİRAYA ÇIKAR

Toprak Mahsulleri Ofisi’nin ocak ayında yaptığı ihalede buğdayın ton fiyatını 343 dolara, mart ayında ise 450 dolara aldığını dile getiren Fevzi Çakmak, şunları söyledi: “Yani 1 ayda buğday fiyatında yüz dolar civarında artış yaşandı. Devlet, buğdayı 7 liradan aldı ama değirmene 2 lira 62 kuruştan sattı. Aradaki farkı devlet karşıladı ki ekmek fiyatları artmasın. Ama devlet artık ‘ben bu aradaki farkı taşımayacak durumdayım’ dediği anda ekmek fiyatları 5-6 lirayı bulur. Diğer taraftan devlet kendi çiftçisinden temmuz ayında 2,25 kuruştan aldığı buğdayı uluslararası piyasadan 7 liradan alıyor. Yazık günah değil mi çiftçiye? Kendi çiftçinize dışarıya verdiğiniz fiyatı verseydiniz de bizim çiftçimiz kazansaydı, üretimden vazgeçmeseydi.”