Avustralyalı ve Yeni Zelandalılardan oluşan yaklaşık bin 200 kişilik grup, gece Çanakkale kent merkezinden Gelibolu Yarımadası’na geçti. 

Katılımcılar, uyku tulumları ve battaniyeler içinde, tören alanına kurulan dev ekrandan Çanakkale Savaşları’na ilişkin belgesel, film, röportaj ve bazı kentlerdeki Anzak Günü törenlerini izleyerek “Şafak Ayini”nin başlamasını bekledi. 

Anzak Koyu’nda saat 05.30’da alana katafalkın konulmasıyla başlayan törende konuşan Avustralya Genelkurmay Başkanı Angus Campbell, Gelibolu’nun tarihlerinde silinmez bir iz bıraktığını söyledi.

“Sonsuza dek sürecek bir bağ kurduk”

Anzakların hayatlarındaki gri tonların, onları çekici kıldığını ifade eden Cambpell, şöyle konuştu:

“Bir asırlık anılar, bir asırlık yaşanmışlıklar karmaşıklıklarını ortaya koydu. Şehirden gelenler vardı, köyden gelenler vardı, genci vardı, yaşlısı vardı. Korku ve öfke, üzüntü ve neşe. Tüm duyguları yaşadılar. Bazıları macera arayışında orduya katılırken, bazıları düzenli bir gelir için katıldı. Bu ikisinin dışında farklı onlarca sebeple orduya katılanlar vardı. Binlerce insan öldü. Binlercesi eve yaralı geldi, fiziksel ya da psikolojik olarak ya da her ikisi birden. Diğerleri eve geldi ve hayatlarına devam etmeye çalıştılar. 

Kolektif bir grup haline gelmiş bireylerdi. Ancak onların deneyimlerini anlamamız için bireysel hikayelerine bakmamız gerekir. Bu hikayeleri araştırmanızı tavsiye ediyorum. Türkiye, Yeni Zelanda ve Avustralya bu yerde yaşananlarla sonsuza dek sürecek bir bağ kurmuştur. Bu şafakta, bu günde bir asırdan fazla bir süredir, onları hatırlamak için Avustralya ve Yeni Zelanda’dan ve dünyadaki diğer şehir ve kasabalardan bir araya geldik. Onların bu fedakarlığı karşısında, biz de en azından bu fedakarlığı yapıyoruz. Unutmayacağız.”

Gazi Mustafa Kemal’in mektubu okundu

Törende, Büyük Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Çanakkale Savaşları’nda hayatını kaybeden yabancı ülke askerlerinin ailelerine gönderdiği mektup okundu.

Atatürk’e ait olan mektupta şu ifadeler yer alıyor: 

“Uzak memleketin toprakları üstünde kanlarını döken kahramanlar; burada dost bir vatanın toprağındasınız. Huzur ve sükun içinde uyuyunuz. Sizler Mehmetçiklerle yan yana, koyun koyunasınız. Uzak diyarlardan evlatlarını harbe gönderen analar; gözyaşlarınızı dindiriniz, evlatlarınız bağrımızdadır. Huzur içindedirler ve huzur içinde rahat rahat uyuyacaklardır. Bu toprakta canlarını verdikten sonra artık bizim evlatlarımız olmuşlardır.”

Saygı duruşu

Türkiye Cumhuriyeti adına Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un çelenk bıraktığı tören, saygı duruşunda bulunulmasıyla devam etti. 

Program, Türkiye, Avustralya ve Yeni Zelanda milli marşlarının okunmasının ardından dua edilmesiyle tamamlandı.

Törene, Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanı İsmail Kaşdemir, Yeni Zelanda Meclis Temsilcisi Trevor Mallard, İngiltere’nin Ankara Büyükelçiliği Müsteşarı ve Misyon Başkan Yardımcısı Jennifer Anderson, Avustralya ve Yeni Zelandalı askerler ile bin 200 Anzak torunu katıldı.

Anzaklar ve Anzak Günü

Anzak, Avustralya ve Yeni Zelanda Kolordusu (Australian and New Zealand Army Corps) kelimelerinin ilk harflerinin kısaltılmasından oluşuyor. 

Anzaklar 1915’te Çanakkale’de, daha sonra da Ortadoğu ve Avrupa’da müttefikleri adına savaştı.

Anzak Günü ise Avustralyalı ve Yeni Zelandalı askerlerin 25 Nisan 1915’te Gelibolu’da karaya çıkışının yıl dönümü olarak anılıyor.