Taha TÜTÜNCÜ

1955 yılında Türk jeolog Tolun tarafından Uludağ masifinde mermer ve granitler arasındaki kontakt zonunda keşfedilen bu özel mineral, adını bulunduğu şehirden alarak “Bursait” olarak literatüre geçti.

Bilimsel olarak PbSBi₄Si₂ bileşimine sahip olan Bursait, ortorombik kristal yapıya sahip nadir bir sülfat tuzu minerali. Gri renkli, metalik parlaklığa sahip bu taş, sadece mikroskobik yapısıyla değil, kristal formundaki güzelliğiyle de dikkat çekiyor. Dünyada ilk ve tek örneği Uludağ’da bulunan Bursait, Bursa’nın jeolojik zenginliğine eşsiz bir değer katıyor.

BENZERSİZ BİR ÖRNEK

Bursait, c eksenine paralel ince çubuk biçimli kristaller halinde bulunuyor. Uzunluğu 4 milimetreye kadar ulaşabilen bu kristaller, birbirine geçmiş prizmatik taneciklerden oluşuyor. Optik olarak opak olan Bursait, anizotropik özellikler gösteriyor. Mavi-beyazdan griye değişen renk geçişleri, minerale görsel bir derinlik kazandırıyor. Bu yönüyle hem akademik hem de estetik açıdan benzersiz bir örnek olarak öne çıkıyor.

1955 YILINDA KEŞFEDİLDİ

Bursait’in hikâyesi, 1955 yılında Prof. Tolun’un Uludağ’daki saha çalışmaları sırasında başladı. Mermer ve granitlerin birleştiği kontakt zonunda fark edilen bu mineral, kimyasal testler ve flotasyon analizleriyle doğrulandı. Tolun, bursaitin yapısında %45 kurşun (Pb), %1 gümüş (Ag), %38,5 bizmut (Bi) ve %14,5 kükürt (S) bulunduğunu belirledi.

YALNIZCA BURSA’DA VAR

Aradan geçen yıllarda Bursait benzeri mineraller Rusya, ABD, Çekya ve Meksika’da da incelendi. Ancak yapılan tüm analizlerde, orijinal bileşimiyle yalnızca Bursa’daki örneğin tam Bursait özellikleri taşıdığı kanıtlandı. Bu nedenle Bursait, bugün hâlâ “sadece Bursa’da bulunan mineral” olarak bilim dünyasında ayrı bir konuma sahip.

YER ALTI KİMLİĞİNİN ÖZGÜN TEMSİLCİSİ

Jeolojik açıdan Uludağ, sadece doğal güzellikleriyle değil, yer altı zenginlikleriyle de dikkat çeken bir bölge. Kuvars, pirit, kalkopirit ve bizmut gibi minerallerin yanı sıra, yalnızca burada rastlanan Bursait, kentin yer altı kimliğinin en özgün temsilcisi olarak kabul ediliyor. Uzmanlar, Bursait’in yalnızca bir mineral olmadığını, aynı zamanda Bursa’nın bilimsel, kültürel ve coğrafi bir simgesi haline geldiğini belirtiyor.