İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) 500 tanesi engelli erişimine özel 5000 taksi projesi, UKOME (Ulaşım Koordinasyon Merkezi) tarafından reddedildi. İstanbul Taksiciler Esnaf Odası ise yaptığı açıklamada ‘engellilerin talebi olmamasına rağmen’ 18 bin taksiden 2 taksiyi engellilerin erişimine uygun olarak düzenlediklerini belirtti.

Engellilerin Tüketici Hakları Ağı (ETHA) yaptıkları yazılı açıklama ile UKOME’nin kararına tepki gösterdi;

Başkalarından Bağımsız Olarak Seyahat Edebilmek Temel İnsan Hakkı ve Tüketici Hakkıdır.

İstanbul Taksiciler Esnaf Odası ise yaptığı açıklamada “engellilerin talebi olmamasına rağmen” 18 bin taksiden 2 taksiyi engellilerin erişimine uygun olarak düzenlediklerini” belirtmiştir.

16 Milyon insanın yaşadığı bir kent için bu rakam komik olmanın ötesindedir. Bu taksilerin ayrı bir renkte (mavi) olması ise ayrımcılıktır. Engellilerin Tüketici Hakları Projesi kapsamın düzenlenen Engellilerin Tüketici Hakları Çalıştayında kamu, özel sektör, sivil toplum örgütleri, meslek kuruluşları ve sendikaların katılımıyla açıklanan Engellilerin Tüketici Hakları Manifestosunda;

”Şehir iç ulaşımda kullanılan ticari taksiler akülü araç ve tekerlekli sandalye kullanan engelli bireyler için kullanılabilir değildir. Toplu taşıma araçlarında ve ticari taksilerde sesli rota kullanılmaması görme engellilerin başkalarına bağımlı halle gelmesine neden olmaktadır” tespiti yapılmıştır.

Şehir içi ve şehirler arası toplu ulaşımı sağlayan otobüsler ve şehir içi ulaşımda kullanılan ticari taksilerin erişilebilir olması sadece engellileri ilgilendiren bir durum değildir. Toplu taşıma araçlarının ve ticari taksilerin erişilebilir olması yaşlıları, çocukları, hastaları, hamile kadınları, bebekli aileleri, yük taşıyan işçileri, turistleri ve toplumun tamamını ilgilendiren bir haktır. İstanbul Taksiciler Esnaf Odası tarafından İstanbul’da 2 adet var olduğu ve hiç ilgi görmediği söylenen ticari taksilerde rampa, aparat ve güvenlik tertibatı, işitme engelliler için indüksiyon döngü sistemi, görme engelliler için araç plakasını, sürücü adını ve taksinin durağını belirtir Braille yönlendirme plakaları bulunup bulunmadığı dahi bilinmemektedir. Bahsi geçen araçlarda içerde bulunan hareketli koltuk dışarı çıkarılıp engelli bireyin kucaklanarak başkaları tarafından koltuğa transfer edilmesi yöntemiyle araca alınması sağlanmaktadır.

Bu şekilde tasarlanmış araçlar erişilebilir değildir. Erişilebilir ticari taksi herkesin kullanımına uygun özelde Akülü ve Manuel Tekerlekli sandalye kullanıcılarının sandalyeleriyle birlikte araca binip seyahat edebilecekleri rampalı, güvenlik teçhizat ve tedbirleri, indüksiyon döngü sistemi ve Braille bilgilendirmelerle donatılmış araçlar olmalıdır. Herkesle beraber engellilerin de toplumsal yaşama tam, etkin ve başkalarından bağımsız olarak katılabilmesi için toplu ulaşım araçlarının ve ticari taksilerin erişilebilir olması genelde insan hakkı özelde ise engellilerin tüketici hakkıdır.

Engellilerin ticari taksileri kullanamaması onların tüketiciler olarak haklarının ihlal edilmesi anlamına gelmektedir. Türkiye ve Avrupa’nın birçok ülkesinden engelli ve tüketici hakları alanında çalışan sivil toplum örgütlerinin katılımıyla kurulmuş olan “Engellilerin Tüketici Hakları Ağı (ETHA)” olarak; Şehir içi bütün ulaşım araçlarının ve her taksi durağında en az 1 taksinin engellilerin de kullanabileceği, TSE ve uluslararası standartlara uygun olarak erişilebilir şekilde tasarlanmasını talep ediyoruz.

Engellilerin Tüketici Hakları Yürütme Kurulu Sözcüsü aynı zamanda TEM (Türkiye Engelliler Meclisi) Sözcüsü ve Bursa Down Kardeşliği Derneği Başkanı Gülay İbiloğlu şu açıklamayı yaptı;