Kira geliri elde eden yaklaşık 2 milyon mülk sahibi bu ayın sonuna kadar vergi beyannamesi verecek. ‘Götürü Gider’ ve ‘Gerçek Gider’ olmak üzere iki tür beyan yöntemi bulunuyor. Peki hangisini tercih ederseniz daha az ödersiniz? Beyannamede nelere dikkat edilmeli? Hem kiracı hem mülk sahibi ne yapacak? Merak edilen tüm detayları Posta gazetesinden Bilal Emin Turan yazdı.

7 BİN LİRAYI AŞANLAR

Evi ve işyeri kirada olanlar için beyanname dönemi 1 Mart itibarıyla başladı ve 31 Mart’a kadar devam edecek. Kira gelirine ilişkin beyanlar, hazır beyan sistemi (hazirbeyan.gib.gov.tr) üzerinden veya vergi dairelerinden yapılıyor. Ödeme, mart ve temmuz dönemi olmak üzere 2 taksitte oluyor. Ülke genelinde 2 milyondan fazla kira geliri elde eden mükellef bulunuyor. 2021 yılında (bir takvim yılı içinde) kira geliri istisna tutarı olan 7 bin lirayı aşanlar beyanname verecek.

EKSİK BİLDİRİMDE HAK YANAR

Geçen yıl kira geliri 7 bin liranın altında olanların beyanname vermesi gerekmiyor. Hissedarlar için de aynı tutar geçerli. Örneğin; geçen yıl aylık 550 liradan kiraya verilen bir mülkten yılda 6 bin 600 lira gelir elde edilmiş olsun. Bu durumda hasılat 7 bin liralık istisnanın altında olacağından bu gelir beyan edilmeyecek. Konutlardan sağlanan kira geliri, süresinde beyan edilmez veya eksik beyan edilirse 7 bin liralık istisna hakkı da yanacak.

KREDİYLE ALINAN EVDE İNDİRİM!

Bankadan krediyle ev alan kişi söz konusu evi kiraya vererek gelir elde ediyorsa ‘Gerçek Gider’i seçmesi halinde, o yıla ait kira gelirinden bankaya yıl içinde ödediği kredi faizlerini indirebilir. Örneğin; Mehmet Bey, 700 bin liraya satın aldığı bir daireyi, aylık 5 bin liraya kiraya vermiş ve yıllık 60 bin lira gelir elde etmiş olsun.

Mehmet Bey, konut için 3 bin 200 lira asansör ve sigorta gideri yapmış, konut kredisi için de geçen yıl 7 bin 700 lira ödemiş. Mehmet Bey’in satın alma bedelinin yüzde 5’i ise 700.000 x yüzde 5 = 35.000 lira eder. İndirim yapılabilecek TOPLAM GİDER = 3.200 + 7.700+ 35.000 = 45.900 liradır. Gerçek Gider yöntemi seçilirse, ödenecek toplam vergi 2 bin lirayla sınırlı kalır. Hiç gider olmasaydı, Götürü Gider beyanıyla 7 bin 942 lira ödenecekti.

KENDİ KONUTUNDA OTURMAYANLAR

Kiralık evi varken başka yerde kirada oturanların yıllık 7 bin liranın üzerinde kira geliri varsa, beyanname verecek. Bu kişiler ‘Gerçek Gider’ yöntemini seçerek ikamet ettiği gayrimenkule ilişkin ödediği kirayı gider olarak yazabiliyor. Bu da ödenecek vergiyi sıfırlayabiliyor.

İKİ FARKLI TESPİT YÖNTEMİ BULUNUYOR

Konut kira gelirini beyan ederken ‘Götürü Gider’ ve ‘Gerçek Gider’ yöntemi kullanılıyor. Beyanda bu yöntemlerden hangisinin seçileceği en kritik nokta. Çünkü ödenecek tutar bu yöntemlere göre hesaplanıyor.

1- GÖTÜRÜ GİDER

Bunu seçenler 2 yıl bu yöntemi değiştiremiyor, yani ‘Gerçek Gider’ yöntemine dönemiyor. Götürü Gider’in avantajı gayrimenkulünüzle ilgili 1 kuruşluk masraf olmasa dahi indirim hakkı sağlaması. İndirim oranı 2017’den beri yüzde 15 olarak uygulanıyor. Evle ilgili hiçbir masrafı olmayanlar bu yöntemi seçebilir. Üstelik yüzde 15’lik indirim, toplam kira bedelinden 7 bin liralık istisna tutarı çıkarıldıktan sonra kalan tutar üzerinden yapılıyor.

2- ’GERÇEK GİDER’

Gerçek Gider’de ise kiraya verilen mülk için yapılan harcamalar, beyan edilen toplam kiradan indirilebiliyor. İndirilebilecek giderler şöyle:

Mülk sahibinin üstlendiği aydınlatma, ısıtma (kombi), su ve asansör masrafı.

Mülke ait sigorta giderleri (konut sigortası gibi).

Ev için banka kredisi ödeniyorsa borçların faizi.

Yeni alınan evin satın alma bedelinin yüzde 5’i (ilk 5 yıl ve bir ev için).

Mülke ait vergi, resim, harç ve şerefiyelerle belediyelere ödenen harcamalara iştirak payları.

Evin değerini artıran ısı yalıtımı, enerji tasarrufu sağlamaya dönük harcamalar.

Mülk sahibi kirada oturuyorsa, oturulan evin kira gideri.

Gayrimenkule ait bakım onarım ve idame giderleri.

Bağışlar, eğitim, hayat ile sağlık masrafları.

Not: Bu giderlere ilişkin belgelerin, istendiğinde ibrazı için 5 yıl saklanması gerekiyor.

KAYNANA, BABA, KARDEŞ KULLANIYORSA…

Konut bedelsiz veya emsal kira bedelinden düşük bir tutara kiraya verildiyse, bu durumda emsal kira bedeline bakılıyor. Bu da Emlak Vergisi değerinin yüzde 5’ine denk geliyor. Örneğin; evin değeri 700 bin liraysa, emsal kira bedeli 700.000 x yüzde 5 = 35.000 lira oluyor. Akrabalık varsa emsal kira bedeli uygulanmıyor.

Bu durum anne, baba, büyükanne, büyükbaba, kardeş, çocuk ve torunların kullanımına tahsis edilen konut için geçerli. Bu istisna tek konuta var. Kaynana muafiyet kapsamı dışında. Ayrıca amca, dayı, hala, teyze gibi kişiler de evde bedelsiz oturursa beyanname gerekiyor. Arkadaşların oturumu da emsal kira bedeli kadar beyanı gerektiriyor.

ALTIN ORAN 1.8 KAT

‘Gerçek Gider’de giderlerin kira gelirinden düşüldüğünü, hiç harcama yoksa ‘Götürü Gider’in avantajlı olacağını tekrar hatırlatalım. Ancak giderin olması, Gerçek Gider tercihinin her zaman fayda sağlayacağı anlamına gelmiyor. Çünkü Götürü Gider’le direkt yüzde 15 indirim alınabiliyor. Peki hangi tutara kadar avantaj var?

Bu her kira için değişebilir. Ama altın oran kiranın yaklaşık 1.8 katı. Bir örnekle açıklayalım: 3 bin lira aylık kira elde eden bir vatandaşın 5 bin 300 lira ve üzeri düşürebilecek Gerçek Gideri bulunmuyorsa, Götürü Gideri seçmesi lehine olacak ve daha az vergi ödeyecektir.

BU DETAYLAR AKLINIZDA OLSUN

Kiraya verilen gayrimenkul, kiracı tarafından hem konut hem de işyeri olarak kullanırsa (home-ofis) elde edilen kira kazancına konut istisnası uygulanmaz.

Birden fazla meskenden gelir elde eden, 7 bin liralık istisnadan bir kez yararlanabilir.

Depozito kira geliri sayılmaz.

Bireysel Emeklilik Sistemi’ne (BES) ödenen katkı payları kazançlardan indirim konusu yapılamaz.

Boş olan ve kira geliri elde edilmeyen gayrimenkuller için beyanname verilmesine gerek yok. Ama bağlı olunan vergi dairesine bilgilendirme yapılmalı.

Tapu sahibi başka kişi, kirayı elde eden başka biri olması durumunda, tapu sahibinin beyanname vermesi gerekiyor.

Emekli olanlar da kira geliri 7 bin lirayı aştığı sürece beyanname verecek.

Gurbetçilerin Türkiye’den elde ettikleri konut kira gelirlerini beyan etmeleri gerekiyor.

Tahsil edilemeyen kira için bildirimde bulunun ama beyan gerekmiyor.