Günümüzde vatandaşlar tarafından en çok merak edilen hizmetlerin başında BAĞ-KUR ihya konusu geliyor. İhya eski adıyla Bağkur yeni adıyla 5510 Sayılı Kanun 4/B statüsü taşıyan sigortalılar için geçmişe dönük prim borcunu ödeme hizmetlerinden biridir. Bu yazımızda Bağkur ihya imkânından kimler yararlanır, İhya canlandırma nasıl yapılır? İhya çıkarılması düşünülen EYT yasasından yararlanma açısından bir avantaj sağlar mı? gibi sorulara açıklık getirmeye çalışacağız.
Bağkur ihya nedir ve bu imkandan kimler yararlanır?
5510 Sayılı Kanunun 4.1/B Maddesinde sayılan köy ve mahalle muhtarları, kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlarla tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan prim borcu silinen ve günleri dondurulan sigortalılar ihya imkânından yararlanabilirler. Bu kişilerin vefat etmiş olmaları durumunda hak sahipleri dul ve yetim aylığı bağlatabilmek için ihya başvurusu yapabilir. Ödeme yaparak primleri tamamladıklarında ölüm aylığı alabilirler. Bağkur ihya sırasında dikkat edilmesi gereken en önemli konulardan birisi de aşağıda açıklanacağı üzere kısmi ödeme yapılamaması. Yani siz kendinize lazım olan gün kadar ihya ödemesi yapamıyorsunuz. Dondurulan süreleriniz ne kadar ise onların tamamını ödemek durumundasınız.
İhya düzenlemesinden yararlanılarak emeklilik
EYT Yasası ile ilgili yapılması düşünülen düzenleme çerçevesinde 4/1-B eski adıyla Bağkur statüsündeki kişiler kendilerine tanınan ihya imkânlarından yararlanarak emekli olma hakkını elde edebilirler. Yapılması düşünülen düzenlemede kapsam belirlenirken sigortalıların farklı kurumlarda sigortalı olarak çalışmış olmaları da göz önünde bulundurularak değerlendirme yapılacağı tabiidir. Bu durumda işyeri açmış ya da şirket ortağı olmuş eski tabirle Bağkur’lu yeni tabirle 4/B’li vatandaşlarımız borçlarını ödeyememiş olmaları nedeniyle borçlarını dondurma imkanından yararlanmışlarsa ve bugünlere ilişkin primlerini ödememişlerse bu günlere ilişkin silinen prim borçlarına ilişkin dondurulan günleri ihya sistemi ile yeniden kazanmaları mümkün. Geçmiş günlerini ihya etmek isteyenler güncel asgari ücret üzerinden ödeme yaparak günlerinin tamamını alıp primlerine ekleterek eksik günlerini tamamlayabilirler.
Bağ-Kur’lu olarak çalışanların emeklilik için 25 yıl yani 9 bin gün prim ödemeleri gerekiyor. Kadınlarda bu süre 9 Eylül 1999 öncesinde 7.200 gün olarak da uygulanıyordu. Tabi ilk sigorta olunan tarihe göre yaş şartı da bulunuyor. Eğer yaşınız dolmasına rağmen eksik günleriniz bulunuyorsa ihya ile bu günleri canlandırıp primlerinizi tamamlayabilirsiniz. Böylece emeklilik imkânına kavuşursunuz. Hatta son 3.5 yılını SSK’lı olarak çalışanlar da eksik primlerini bu şekilde tamamlayabilirler. Silinen günlerin yeniden ihya edilmesi için Sosyal Güvenlik Kurumu’na talepte bulunmak gerekiyor.
Örnek : Vergi mükellefiyet kaydına istinaden 1/1/2016 tarihinde sigortalılığı başlayan ve sigortalılığı kesintisiz devam eden, 31/7/2018 tarihine kadar hiç prim ödemesi bulunmayan sigortalı (A)’nın, yapılan borç sorgulamasında 29 ay prim borcunun bulunduğu tespit edilmiştir. (A)’nın sigortalılığı, 1/1/2016 tarihi itibarıyla (76) terk koduyla durdurulmuştur. Aynı sigortalının müracaatı halinde ticari faaliyetinin ve sigortalılığının devam etmesi nedeniyle, (06) koduyla yeniden sigortalılığı başlatılabilecek ve emeklilik hesabında dikkate alınabilecektir.