Türkiye İş Bankası Genel Müdürü Adnan Bali, döviz kurlarında bütün meselenin spekülatif talebi uyarmamak olduğunu belirterek, ”Spekülatif talebi uyardığınızda döviz kurlarında aşılmayacak seviye yoktur. Keskin ihtiyaç olduğunda hiçbir rezerv yeterli değildir. Amerakan Merkez Bankası’ndan (Fed) boru döşetseniz bile…” dedi.

Bankanın 91. kuruluş yıl dönümü kapsamında değerlendirmelerde bulunan Bali, döviz kurunun Mayıs 2013’ten bu yana sepet bazında yüzde 46, dolar bazında yüzde 60 arttığına işaret etti. Yüzde 30’a kadarlık bir kur artışının kredi riski açısından bakıldığında tolere edilebileceğini anlatan Bali, şöyle devam etti: ”Yani bir firmaya yapmış olduğunuz kredilendirmenin dayandığı fizibiliteyi yüzde 30’a kadar varabilecek bir kur artışı bozuyorsa, aslında kredilendirme açısından da kredilendirmenin teknik isabeti açısından da problem vardır. Henüz şu anda bu yönde çok önemli bir emare görmüş değiliz. Sektörde görmüş değiliz, biz kendi hesaplarımızda görmüş değiliz. Tabii vadeler var burada. Tahammül ne kadar edilip edilmeyeceğine dair, o döneme kadar koşulların düzelip düzelemeyeceğine dair imkanlar var. İşte bu bakımdan bunların yönetimi çok kritik.”

REEL KESİMİN DURUMU

Finansal kesimin bir açık pozisyonu olmadığını, diğer taraftan finans dışı kesime, yani reel kesime bakıldığında ise Mayıs 2015 itibarıyla 179 milyar dolar net döviz açığı görüldüğünü kaydeden Bali, fakat bunun vade yapısına bakıldığında kısa vadede 7,1 milyar dolar kapalı pozisyon olduğunu söyledi. 2013 sonunda ise 3,4 milyar dolar kısa vadeli döviz pozisyon açığı olduğunu dile getiren Bali, ”Demek ki aradan geçen süre içinde bu firma grupları şu veya bu şekilde o açık pozisyonları ihtiyatlı bir tutumla kapalı pozisyona dönüştürmüşler kısa vadede” dedi.

HER ÖLÇEKTEKİ FİRMAYA DÖVİZ KREDİSİ YOK

Adnan Bali, Türkiye’de döviz kredisinin çok yaygın mikro işletmelere veya KOBİ’lerin küçüklerine yaygınlıkla kullandırılmadığını, büyük ölçüde belli büyüklükteki ticari firmalar, kurumsal ölçekteki firmalar, proje finansmanlarına ve büyük yatırımlara yönelik olarak kullandırıldığını kaydederek, ”Zaten mevzuat açısından da çok daha yaygın biçimde her ölçekteki firmaya döviz kredisi kullandırma imkânı yok. İyi ki de yok” diye konuştu. Geçmişte aynı riskin hane halkı açısından da olduğunu, şu anda öyle bir risk bulunmamasının avantaj yarattığını kaydeden Bali, ”Ben bu avantajın şu ana kadar bizi korumakta olduğunu görüyorum” yorumunu yaptı.

KARŞILAMANIZ MÜMKÜN DEĞİL

Aslında döviz kurlarında bütün meselenin spekülatif talebi uyarmamak olduğunun altını çizen Bali, ”Spekülatif talebi uyardığınızda bana göre aşılmayacak seviye yoktur. Bu, hiç doğru bir şey değildir. Rezerv politikaları da spekülatif talebe yetmez. Ben bunu şöyle ifade ederim sıklıkla; keskin ihtiyaç olduğunda hiçbir rezerv yeterli değildir. Fed’den boru döşetseniz bile… O, kazanma saikine inanarak fiktif bir talebi ortaya koyuyor. Karşılamanız mümkün değil. Onun için beklentileri doğru yöneterek, güveni tesis ederek, istikrarı kazanmak suretiyle spekülatif talebin oluşmasına engel olmak lazım. Bir ülkede işlem ve ihtiyaç saikiyle oluşan talep, hangi mal için oluşursa oluşsun yönetilebilir fakat spekülatif talep öyle değil.”

BELİRSİZLİK UYARISI

– Reytingi korumak, çok önemli ulusal bir stratejidir.

– Rekabetten güç alırız, korkmayız, ürkmeyiz.

– Piyasalar açısından en olumsuz senaryo belirsizlik.

– Bankacılık da kredi de popülizme gelecek iş değil