Kamuoyuna yansıyan haberlere göre enflasyonla mücadele kapsamında un, yağ, şeker, bakliyat, bebek bezi, temizlik maddeleri gibi ürünlerde yıl sonuna kadar fiyatların sabitlenmesi gündeme gelebilir.

Peki, 20 kalem ürünün fiyatının sabitlenmesi enflasyonu düşürecek mi?

“Enflasyon bekleyişleri daha da yukarı çıkacak”

Söz konusu gelişmeyi değerlendiren Uludağ Üniversitesi İktisat Bölüm Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Filiz Eryılmaz, “Serbest piyasa sistemine çok ters ve ruhuna uygun olmayan, aynı zamanda etkinliği çok yüksek olmayacak bir yöntem. Çünkü bir kere piyasa bunu olumlu karşılamayacak. Enflasyon bekleyişleri daha da yukarı çıkacak. Enflasyon bekleyişlerini ancak şöyle aşağıya getirebilirsiniz insanlara ben enflasyonla gerçekçi anlamda mücadele edeceğim ve ben bu sorunu ortadan kaldıracağım mesajı ile enflasyon bekleyişlerini aşağıya çekebilirsiniz. Serbest piyasa sisteminin ruhuna uygun olmayan politikalarla, etkin olmayacağı düşünülen yöntemlerle enflasyonu düşürmek mümkün değil. Aksine enflasyon beklentilerini daha da yukarı çeken bir durum oluşacaktır” ifadelerini kullandı.

“Süper bono tarzı birtakım yeni ilave yeni araçlar mı gelecek?

“Ekonomi yönetimi kur korumalı mevduatla öyle veya böyle kuru bir biçimde tutmaya çalışıyor. Kura belirli düzeyde bir müdahale olduğu çok açık, son haftalardaki sabitliğinden çok belli. Seçim yaklaşıyor dolayısıyla seçmenden oy alabilmek için temel makroekonomik göstergelerde iyileşme sağlamanız lazım ki bunların en temeli de enflasyon” şeklinde konuşan Eryılmaz, “En çok eleştirilen, ekonomi yönetiminin sıkıştırıldığı nokta. Gittikçe de yükseliyor ve nereye gideceği belli değil. Bunu seçime gitmeden önce bütün güçleri ile uygulayabildikleri tüm yöntemlerle bütçe açık verecek olmasına rağmen tabii ki enflasyonla böyle bir savaş yöntemi seçeceklerdir. Kaldı ki şöyle bir durum da var diyelim ki sıkı para politikası uyguladınız, faizleri artırdınız bunun enflasyon üzerindeki etkisi zaten çok gecikmeli çıkar. Hazine ve Maliye Bakanı en son şöyle bir cümle kullandı kur korumalı mevduat gibi benzeri ürünlerle enflasyonla mücadele edeceğiz. O zaman akıllara şu geliyor spekülasyon belki ama süper bono tarzı birtakım yeni ilave yeni araçlar mı gelecek? Anlaşılan o ki gelecek” dedi.

“Dövize müdahale ediliyor”

Eryılmaz, “Dövizde özellikle son iki haftalık sürede yatay seyir görüyoruz. Bir yandan enflasyon geliyor oldukça yüksek, daha önemlisi bence cari açık ve dış ticaret açığı rakamları çünkü Türkiye ekonomisinin şu anki bütün eforlarının sonucu bu son 4 yılın en yüksek cari açığını verdik dış ticaret açığı rakamları da ortada. Fed tutanakları açıklandı, dolar endeksi son iki yılın zirvesine çıktı. Bu durumda dolar/TL’nin hiç oynamaması, yerinde sabit kalmasını rasyonaliteyle veya piyasa mekanizması ile anlatmak çok doğru değil. Şurası çok net. Dövize müdahale ediliyor. Fakat bunun sonu sonrasında kötü olabilir çünkü Türkiye bunu belirli dönemlerde yaşadı. Belirli düzeyde müdahale ile kuru baskıladığınız zaman sonrasında tutamama olasılığınız ve yukarı çıkış çok sert ve acı olabilir. Böyle bir gerçeklik var. Şu an için 15 psikolojik direnç. Çabanın 15 altında tutma olduğunu görüyoruz. Şimdilik belirli düzeyde bu tutulabilir ama ben sürdürülebilir olduğunu düşünmüyorum. Hem dış riskler çok yüksek, iç riskler de çok yüksek. Turizm gelirlerine çok bel bağlanmıştı. Oradan savaş nedeniyle çok ciddi bir darbe yiyeceğiz. Cari açıktaki artış ikinci yarı yılda çok daha net şekilde ortaya çıkacak. 35 milyar dolarlık bir cari açık bu yıl bizi bekliyor olabilir” görüşünü dile getirdi.

“Yüzde 55-60 arasında bir oranla seneyi kapatırız”

Doç. Dr. Eryılmaz, “Mart ayı sonrasında genel piyasada beklenti yüzde 70-75 arasında mayıs ya da haziranda zirveyi göreceğiz. Yaz aylarından sonra sene sonuna kadar yüzde 65-75 arasında gidecek enflasyon. Sene sonunda bir miktar aralık ayında bir baz etkisi çıkacak bu noktada benim gördüğüm en iyi beklenti yüzde 55’ten daha aşağı olmayacak. Bu bile çok iyimser karşılanıyor dolayısıyla kalıcı ve kemikleşmiş bir enflasyon bizi bekliyor senenin ikinci yarısından sonra benim de beklentim yüzde 55-60 arasında bir oranla seneyi kapatırız. Soru şu var olan, şu an uygulanan iktisat politikaları ile düşürebilir miyiz enflasyonu düşüremeyiz” şeklinde konuştu.

“Faiz trenini kaçırdık”

Uludağ Üniversitesi İktisat Bölüm Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Filiz Eryılmaz, şöyle devam etti:

“Nereden anlıyoruz, şubat ayı ve mart ayı KDV indirimlerinin çok etkili olmadığını görüyoruz. Niye etkili olmadı? Fiyatlar o kadar çok artıyor ki indirim net şekilde ortaya çıkmıyor. İkincisi Türkiye’de insanların alım gücü çok az. Alım gücü az olduğu için insanlar eskiye göre daha az mal aldığı için KDV indirimleri çok net ortaya çıkamıyor. Yılın ikinci yarısından sonra erime daha çok olacak. Ortodoks iktisat politikalarını uygulamaya da çok geç kaldık. Enflasyon olmuş yüzde 61, politika faiziniz yüzde 14. Ne demek Ortodoks politika, politika faizini enflasyonun üzerine çekmek demek. Yani pozitif reel faiz vermek demek. Bizde şu an reel faiz eksi yüzde 47. Şimdi diyorlar ki bazıları niye artırsın ki bu saatten sonra artırsa ne olacak? Zaten enflasyonla mücadelede işe yaramayacak bir de yatırımları azaltacak, büyümeyi baskılamış olacak. Şurası çok net artık diyelim ki Ortodoks’a geri döndük sadece faiz silahı ile bizim böylesine yüksek bir enflasyonla mücadele etmemiz mümkün olmayacak. Geç kaldık. Faiz trenini kaçırdık. Eylül ayında faiz artırım sürecine girseydik şu an enflasyon yüzde 10’lar düzeyinde olacaktı. Dolayısıyla ek birtakım politikalar olmadan çok güçlü bir şekilde yüzde 5 enflasyon hedefine ulaşmamız yani zaten kısa vadede mümkün değil kaldı ki bu saatten sonra çok daha acı çekerek fatura çok daha acı olarak enflasyonla mücadele edebiliriz.”

Uludağ Üniversitesi İktisat Bölüm Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Filiz Eryılmaz’ın açıklamalarının tamamını videomuzdan izleyebilirsiniz.