Türkiye’de 2015-2019 döneminde 30 büyükşehir dışında kalan 15 ilde köy nüfusu artarken 36’sında ise azaldı. Bu dönemde köyde yaşayanların sayısı 214 bin 202 kişi azalışla 6 milyon 3 bin 717’ye düştü.

AA muhabirinin Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden derlediği bilgiyi göre, 2015’te 78 milyon 741 bin 53 olan Türkiye’nin nüfusu, 2019 itibarıyla yüzde 5,6 artışla 83 milyon 154 bin 997’ye yükseldi. Bu dönemde 76 ilin nüfusunda artış, 5 ilde ise düşüş yaşandı.

İstanbul, 861 bin 833 kişilik artışla ilk sırada yer alırken, bu ili 368 bin 501 kişiyle Ankara, 223 bin 244 kişiyle Antalya, 213 bin 573 kişiyle Bursa ve 198 bin 836 kişiyle İzmir takip etti.

Söz konusu dönemde Ağrı, nüfusu en çok azalan il olarak kayıtlara geçti. Ağrı’nın nüfusu 5 yılda 11 bin 11 kişi azaldı. Bu ili, 7 bin 250 kişilik azalışla Kars, 1946 kişiyle Ardahan, 1416 kişiyle Tunceli ve 259 kişiyle Erzurum izledi.

– Yalova nüfus artış oranında lider

Yalova, 2015-2019 döneminde yüzde 16,3’lük yükselişle nüfus artış oranında ilk sırada yer aldı. Bu dönemde Yalova’nın nüfusu 233 bin 9’dan 270 bin 976’ya yükseldi. Yalova’yı yüzde 12,5’lik artışla Tekirdağ, 9,7’lik yükselişle Kocaeli ve yüzde 9,6’lık artışla Şanlıurfa takip etti.

Aynı dönemde Kars’ın nüfusu yüzde 2,5, Ağrı’nın yüzde 2,01, Ardahan’ın yüzde 1,96, Tunceli’nin yüzde 1,65 ve Erzurum’un yüzde 0,03 azaldı.

– Köyden kente göç devam ediyor

2014 Mahalli Seçimleri ile Aydın, Balıkesir, Denizli, Hatay, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa, Van ve Ordu büyükşehir statüsüne kavuşurken, büyükşehir belediyelerinin sınırları da il sınırlarını kapsar hale getirildi. Böylece 16’dan 30’a çıkan büyükşehirlerdeki köyler de mahalleye dönüştürüldü.

2015-2019 döneminde 30 büyükşehir dışında kalan 51 ildeki köy nüfusu incelendiğinde, 15 ildeki köy nüfusunun arttığı, 36’sında ise azaldığı gözlendi. Köylerin nüfusu 2015’te 6 milyon 217 bin 919 kişi iken, 2019’da köyde yaşayanların sayısı 6 milyon 3 bin 717’ye geriledi. Böylece 5 yılda köy nüfusu 214 bin 202 kişi azaldı.

Köy nüfusunun en çok azaldığı il 38 bin 559 kişiyle Erzincan oldu. Bu ili 25 bin 981 kişilik azalışla Muş, 14 bin 595 kişilik düşüşle Adıyaman, 13 bin 198 gerilemeyle Aksaray ve 12 bin 850 azalışla Kars izledi.

Öte yandan Uşak, Ağrı, Kütahya, Niğde, Yozgat, Hakkari, Bingöl, Çorum, Batman ve Edirne de köy nüfusunun azaldığı diğer başlıca iller oldu.

Söz konusu dönemde köy nüfusunun en çok arttığı il ise 12 bin 423 kişiyle Gümüşhane oldu. Bu ili 8 bin 7 kişiyle Şırnak, 6 bin 245 kişiyle Rize ve 5 bin 762 kişiyle Çankırı takip etti.

Ayrıca köy nüfusunu artıran diğer iller ise Yalova, Elazığ, Tokat, Karabük, Çanakkale, Bolu, Kırklareli, Iğdır, Kilis, Tunceli ve Bayburt olarak kayıtlara geçti.

– “Şehirlerin cazibesinin yüksek olduğunu ileri sürmemiz mümkün değil”

İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Emine Tahsin, 2015-2019 döneminde köy nüfusundaki azalmanın nedeninin, iktisadi faaliyet kollarının yapısındaki değişimle birlikte sorgulanması gerektiğini söyledi.

Tahsin, kırdan ya da köylerden şehirlere yaşanan göçün, ücret, sosyo-ekonomik olgularla birlikte ele alındığında şehrin cazibesinin daha yüksek olduğu şeklinde değerlendirildiğini belirterek, şunları kaydetti:

“Ancak bu dönemde Türkiye genelinde istihdam oranı verilerindeki azalma, işsizlik ve bunun bir alt bileşeni olarak genç işsizlik oranındaki artış gibi olgularla birlikte düşünüldüğünde şehirlerin cazibesinin (çekim gücünün) yüksek olduğunu ileri sürmemiz mümkün değil. Örneğin İstanbul için ters göçün geçerli olduğu bir tablo ile karşı karşıyayız.”

Tahsin, köydeki iktisadi faaliyetlerin daralmasının kaçınılmaz olarak göç ile sonuçlandığını belirtti. Türkiye genelinde tarımsal istihdam oranındaki azalışların, köyün iktisadi faaliyetlerinde daralmaya neden olduğunu ifade eden Tahsin, tarım dışı sektörlerde ise istihdam yaratma kapasitesinin sınırlı kaldığını dile getirdi.

 – “Kalkınma için tarımsal faaliyetlerle diğer tamamlayıcı sektörler de dikkate alınmalı”

Tahsin, kırsal alanın kalkınma sürecinde sektörler arası tamamlayıcılık, çevre-merkez arasındaki bağlantılar ile bölgelerin demografik ve toprak yapısının temel alınması gerektiğine vurgu yaptı.

“Kalkınma için köylere dönüşün sağlanması gerekir.” önermesi yerine “Kalkınma için köylerde tarımsal faaliyetler ile diğer tamamlayıcı sektörlerin de dikkate alınması gerekir.” önermesinin temel alınmasının uygun olacağına dikkati çeken Tahsin, şöyle devam etti:

“Kalkınma için köyün de kendi içinde iktisadi faaliyetlerin birbirini tetiklemesi ve tamamlayıcılık unsurlarının öne çıkması gerekmektedir. Bu noktada tarım politikaları ve bu alandaki iktisadi faaliyetlerin istihdam koşulları değerlendirilmek durumundadır. Köy ya da genel olarak kırsal alanda sadece tarıma dayalı bir teşvik politikasının ötesinde diğer sektörler arasındaki bağlantılar temel alınmak durumundadır.”

2015-2019 döneminde 30 büyükşehir dışında kalan 51 ilin köy nüfusu ve değişimi şöyle:

	İL	2015	2019	Fark	Yüzde Değişim
1	Gümüşhane	51.941	64.364	12.423	23,9
2	Şırnak	185.956	193.963	8.007	4,3
3	Rize	113.383	119.628	6.245	5,5
4	Çankırı	54.887	60.649	5.762	10,5
5	Yalova	65.451	70.702	5.251	8,0
6	Elazığ	135.458	140.547	5.089	3,8
7	Tokat	214.121	217.641	3.520	1,6
8	Karabük	53.837	56.922	3.085	5,7
9	Çanakkale	211.155	213.421	2.266	1,1
10	Bolu	87.399	89.497	2.098	2,4
11	Kırıkkale	34.696	36.383	1.687	4,9
12	Iğdır	85.115	86.308	1.193	1,4
13	Kilis	33.244	34.318	1.074	3,2
14	Tunceli	29.675	30.065	390	1,3
15	Bayburt	32.274	32.326	52	0,2
16	Kırşehir	52.340	51.521	-819	-1,6
17	Bartın	112.881	111.722	-1.159	-1,0
18	Kırklareli	103.955	102.534	-1.421	-1,4
19	Burdur	87.102	85.295	-1.807	-2,1
20	Osmaniye	124.715	122.424	-2.291	-1,8
21	Giresun	151.132	148.608	-2.524	-1,7
22	Düzce	136.106	133.364	-2.742	-2,0
23	Sivas	166.687	163.313	-3.374	-2,0
24	Karaman	66.406	63.010	-3.396	-5,1
25	Nevşehir	112.572	108.952	-3.620	-3,2
26	Amasya	95.735	92.022	-3.713	-3,9
27	Bilecik	44.669	40.893	-3.776	-8,5
28	Bitlis	145.521	141.713	-3.808	-2,6
29	Kastamonu	145.765	141.622	-4.143	-2,8
30	Artvin	69.011	64.486	-4.525	-6,6
31	Siirt	116.328	111.727	-4.601	-4,0
32	Ardahan	62.683	58.047	-4.636	-7,4
33	Sinop	89.019	83.858	-5.161	-5,8
34	Zonguldak	232.200	226.941	-5.259	-2,3
35	Isparta	121.511	116.236	-5.275	-4,3
36	Afyonkarahisar	298.693	293.250	-5.443	-1,8
37	Edirne	113.104	107.439	-5.665	-5,0
38	Batman	122.424	116.347	-6.077	-5,0
39	Çorum	143.877	137.342	-6.535	-4,5
40	Bingöl	106.570	99.991	-6.579	-6,2
41	Hakkari	125.985	115.851	-10.134	-8,0
42	Yozgat	156.576	146.174	-10.402	-6,6
43	Niğde	156.444	145.221	-11.223	-7,2
44	Kütahya	178.348	166.155	-12.193	-6,8
45	Ağrı	240.858	228.660	-12.198	-5,1
46	Uşak	104.365	91.703	-12.662	-12,1
47	Kars	159.326	146.476	-12.850	-8,1
48	Aksaray	135.687	122.489	-13.198	-9,7
49	Adıyaman	209.302	194.707	-14.595	-7,0
50	Muş	245.688	219.707	-25.981	-10,6
51	Erzincan	95.742	57.183	-38.559	-40,3
	Toplam	6.217.919	6.003.717	-214.202	-3,4

AA