Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras, Makedonya hükümeti ile yapılan müzakereler sonucu bu ülkenin isminin, “Kuzey Makedonya Cumhuriyeti” anlamına gelen “Republika Severna Makedonija” olarak değiştirileceğini açıkladı.

Çipras, Yunanistan devlet televizyonu ERT’den halka seslenerek, son iki günde Makedon mevkidaşı Zoran Zaev ile yürüttüğü telefon görüşmelerinin ardından varılan anlaşmaya ilişkin detayları paylaştı. 

Aylar süren zorlu müzakerelerden sonra iki ülke arasında bir anlaşma sağlandığını anlatan Çipras, “Ülkelerinin ismini ‘Republika Severna Makedonija’ yani ‘Kuzey Makedonya Cumhuriyeti’ olarak değiştirmeyi kabul ettiler.” ifadelerini kullandı.

Çipras, yeni ismin tüm alanlarda kullanılacağına işaret ederek, “Bu isim ‘erga omnes’ yani hem yurt dışında hem de yurt içinde kullanılacak. Bu da komşumuzun anayasasında değişikliğe gitmesi anlamına geliyor.” diye konuştu. 

Yunan hükümetinin, Makedonya ile “isim sorunu” konusundaki müzakerelerde, Yunanistan’ın son 20 yıl içerisinde oluşan tüm milli kırmızı çizgilerini sonuna kadar savunduğunu dile getiren Çipras, “Bu anlaşma Yunanistan’ın çıkarlarını tamamen güvence altına alıyor. Makedonya’yı daha önce ‘Makedonya Cumhuriyeti’ olarak tanıyan 140 ülke bundan sonra ‘Kuzey Makedonya’ olarak tanıyacak.” değerlendirmesinde bulundu.

Çipras, ikili anlaşmanın Makedonya Meclisinde onaylanmasından sonra ülkesinin, Avrupa Konseyi zirvesinde Makedonya’nın AB üyelik müzakerelerinin başlamasına ve temmuz ayındaki NATO zirvesinde üyelik davetiyesine destek vereceğini söyledi.

Yunanistan’ın onayının Makedonya’nın anayasal değişiklikleri gerçekleştirmesine bağlı olacağını vurgulayan Çipras, bu değişikliklerin gerçekleşmemesi halinde otomatik olarak onaylarının çekileceğini ifade etti. 

Çipras ayrıca, anlaşmanın uygulanmasının ardından Makedonların pasaportlarında sadece Makedon değil, “Makedon / Kuzey Makedonya Vatandaşı” ibaresinin yer alacağını kaydetti. 

Yıllardır Yunanistan ve Makedonya arasında süren bir tartışmanın sona erdiğine işaret eden Çipras, “Bu anlaşma Balkanlar ve halkları için tarihi bir an. En önemlisi gelecek için ortak kalkınma, iş birliği ve istikrar penceresi açılıyor. Bu anlaşma ile vatanımız, Balkanlarda lider bir güç ve gerçek bir istikrar noktası konumuna geliyor. Bununla gurur duyuyorum.” değerlendirmesinde bulundu.

“Tarihi ve asırlık çözüm”

Makedonya Başbakanı Zoran Zaev, düzenlediği basın toplantısında, iki ülke arasındaki isim sorununun çözümüne yönelik varılan karar hakkında bilgilendirmede bulundu.

Yunanistan ile Makedonya arasındaki sorunu çözerek büyük bir dostluk kurduklarını söyleyen Zaev, “Kuzey Makedonya Cumhuriyeti” ismi üzerine anlaşmaya varıldığını, bunun tarihi ve asırlık bir çözüm olduğunu vurguladı.

“İsim genel kullanıma yönelik olup Anayasa değişikliğiyle belirlenecektir.” diyen Zaev, bu anlaşmanın Makedonca’nın Birleşmiş Milletler’de (BM) onaylanmasını sağlayacağını kaydetti.

Anlaşma sayesinde Makedon etnik ve kültür kimliğinin güçleneceğine dikkati çeken Zaev, bunun Makedonya vatandaşlarının güvenliği, istikrarı ve müreffeh geleceği için bir garanti teşkil edeceğini söyledi.

Anlaşmanın iki hükümet arasında imzalandıktan sonra Makedonya Meclisinde onaylanması gerektiği bilgisini paylaşan Zaev, Mecliste onaylandıktan sonra Yunanistan tarafından NATO Genel Sekreterliğine, “iki ülke arasında artık sorunun var olmadığı ve Makedonya’nın NATO üyeliği daveti alması için engel bulunmadığı” yönünde bilgilendirme mektubu gönderileceğini ifade etti.

Ayrıca, Yunanistan’ın Avrupa Konseyine de bir mektup göndereceğinin ve bu mektupta, “Makedonya’nın AB üyelik müzakerelerinin başlatılması tarihi almasına” yönelik öneride bulunacağının altını çizen Zaev, Avrupa Konseyinin 28 Haziran’da AB üyelik müzakerelerinin başlatılmasına yönelik karar alacağına inandığını belirtti.

Zaev, 12 Temmuz’da Brüksel’de düzenlenecek NATO Zirvesi’nde, Makedonya’nın tam üyelik daveti alacağına inancının tam olduğunu vurgulayarak, bu yöndeki nihai kararın, sonbaharda yapılacak referandumda halk tarafından verileceğini ifade etti.

Makedonya halkının bu yöndeki kararının ardından, Yunan Meclisinin yıl sonuna kadar bu anlaşmayı onaylayacağını kaydeden Zaev, bu şekilde iki ülke arasındaki ortaklık ve dostluğa mühür vuracaklarını dile getirdi. 

İki ülkeye AB’den tebrik

Avrupa Birliği (AB), Yunanistan ve Makedonya’nın “isim sorunu” üzerinde anlaşmaya varmasından dolayı iki ülke liderlerini tebrik etti.

AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini ve AB Komisyonu üyesi Johannes Hahn yaptıkları ortak açıklamada, “Bu başarı iki ülke liderlerinin ama ilk sırada halkın başarısıdır. Bütüncül olarak da Avrupa’nın başarısıdır.” ifadelerini kullandı.

İki ülke arasındaki anlaşmadan dolayı liderleri tebrik eden Mogherini ve Hahn, “Şimdi ise AB Konseyinin 17 Nisan’da Makedonya ile üyelik müzakerelerinin başlatılması yönündeki tavsiyemizi hayata geçirmesini bekliyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.

İsim Sorunu
Başta Türkiye olmak üzere birçok ülke, Makedonya’yı anayasal adı olan “Makedonya Cumhuriyeti” ismiyle tanırken Yunanistan, kendi sınırları içinde “Makedonya” isimli bir bölge bulunduğu gerekçesiyle bu ülkenin isminin değiştirilmesini talep ediyordu.

Makedonya, bağımsızlığını ilan ettiği 1991’den beri güney komşusu Yunanistan ile devam eden isim sorunu nedeniyle AB ve NATO’ya üye olamıyordu.

Makedonya’nın uluslararası tanınırlığı, ülkenin BM Genel Kurulunda oy birliğiyle BM üyeliğine kabul edildiği 1993 yılının nisan ayında kesinlik kazanmış ancak güney komşusu Yunanistan’ın itirazıyla geçici referans olarak “Eski Yugoslavya Cumhuriyeti Makedonya” (FYROM) adıyla üyeliğe kabul edilmişti.

Yunan halkının bir kısmı ise sorunun sadece isim değil, tarih ve kültüre ilişkin olduğunu savunarak, Üsküp yönetimini “Makedon kimliğini” çalmaya çalışmakla suçluyor. Antik dönemde Makedon Kralı olan Büyük İskender’in mirası, iki ülke arasında önemli bir rekabet alanı olarak görülüyor.