Ticaret Bakanlığınca otomotiv piyasasında son dönemlerde arz-talep ilişkisiyle açıklanamayan spekülatif karakterli fahiş fiyat oluşumları ve stokçulukla mücadele etmek, araç bulunurluğunu artırmak, sektörde rekabetçi, adil ve istikrarlı bir piyasa yapısını yeniden tesis etmek üzere titiz çalışmalar yapılmaya devam edilirken, alınan tedbirlerin piyasayı yeniden dengeye oturtmaya başladığı belirtiliyor.

Otomotiv piyasasında son dönemlerde yaşanan olağanüstü gelişmeler, araç bulunurluğu sorunları, stokçuluk ve bununla birlikte ortaya çıkan spekülatif alım-satım işlemleri, araca ulaşmak isteyen gerçek müşteriyi mağdur etti. Ancak son dönemde Ticaret Bakanlığının aldığı tedbirlerin piyasaya olumlu yansımaları görülmeye başlandı.

Otomotiv sektörüne yönelik düzenlemeler kapsamında, ortaya çıkan aşırı ve adil olmayan fiyat artışlarının ve stokçuluğun önüne geçilmesini temin etmek üzere, “6 ay 6 bin kilometre” kısıtlaması çerçevesinde 126 yetkili bayi ve galeriye toplam 51 milyon 920 bin 782 TL, haziran, temmuz ve ağustos aylarında 639 yetkili bayi denetlenerek 20 yetkili bayiye stokçuluk nedeniyle toplam 102 milyon 547 bin TL, 27 Temmuz itibarıyla aykırı ilan girişinde bulunduğu tespit edilen 253 gerçek ve tüzel kişiye ise toplam 67 milyon 439 bin TL idari para cezası uygulandı.

“Alınan bu tedbirler sonuçlarını vermeye başladı”

İstanbul Motorlu Araç Satıcıları Derneği (İMAS) Başkanı Hayrettin Ertemel, konuya ilişkin AA muhabirine yaptığı açıklamada, Ticaret Bakanı Ömer Bolat’ın sektör temsilcileriyle görüşerek problemleri dikkatlice dinleyip hemen aksiyon almasının memnuniyet verici olduğunu söyledi.

Ticaret Bakanlığının son dönemde aldığı tedbirlerin etkisini gösterdiğini belirten Ertemel, “Şahısların da 6 ay 6 bin kilometre şartı kapsamına alınması piyasada büyük bir rahatlamaya sebep oldu. Kayıt dışı diye tabir ettiğimiz bu al-satçılar bu araçları alıyorlardı, bizler üzerinden veya kendileri internet ortamından bu araçları satıp ciddi anlamda karlar elde ediyordu. Şimdi bunlar bu kapsama alınınca tabii ciddi de cezalar yazılmaya başlandı. Bunlara noterliklere gittikleri zamanlar orada satış engellemesi konuldu. Özetle, alınan bu tedbirler sonuçlarını vermeye başladı. Çok da olumlu sonuçlar olmaya başladı.” diye konuştu.

İnternetten yapılan satışlarla ilgili olarak, tavsiye edilen fiyatın üzerinde bir fiyat girilmemesi tedbirinin de çok önemli olduğunu dile getiren Ertemel, bunun engellenmesiyle kayıt dışı alım-satım yapanların ellerini sektörden tamamıyla çekmeye başladığını kaydetti.

“Bakanlık bu işin üstüne kararlılıkla gidiyor”

Ertemel, sıfır araca erişim konusunda birçok marka ve modelde artık sorun kalmadığına işaret ederek, şunları söyledi:

“Sıfır araç satanların ellerinde arabalar birikmeye başladı. Hatta ve hatta çok yakında eskiden olduğu gibi sıfır faizli, kendilerinden kampanyalar düzenlediği günlere döneceğiz. Bakanlık bu işin üstüne kararlılıkla gidiyor. Bu bizler için çok önemli. Piyasa yavaş yavaş oturmaya başladı. Bir ay sonra çok daha güzel oturacak. Sektör temsilcileri olarak hep burada istediğimiz şey şuydu, sektörümüzün pandemi öncesine dönmesi. Yani pandemi öncesinde kim sıfır araç alıp satıyordu? Sadece bayiye giden insanlar sıfır araç alıyorlardı. Pandemi öncesine dönmek istiyoruz.”

“ÖTV yükseltilmesiyle alakalı herhangi bir çalışma yapılmıyor”

İMAS Başkanı Ertemel, otomotivde ÖTV artışı olacağına yönelik söylentilere ilişkin ise “Bayi ve distribütörler özellikle şu anda mesela ‘ÖTV yükselecek’ korkusu verip, tüketiciye ‘bir an önce araba alın’ mesajı veriyor. Ellerinde kaldı bu arabalar. Bu konuyu empoze etmeye çalışıyorlar. Bakanlık yetkililerimizle görüştüğümüzde şu anda böyle bir çalışmanın da kesinlikle olmadığını bize ilettiler. Yani şu anda, ÖTV yükseltilmesiyle alakalı herhangi bir çalışma yapılmıyor.” değerlendirmesinde bulundu.

“Tüketici de bilinçli olsun”

Bazı bayilerin ek aksesuar ya da boya koruma paketleriyle tüketiciye mecburi olarak liste fiyatının üzerinden araç satmaya çalışmasıyla ilgili şikayetleri kendilerinin de gördüğünü kaydeden Ertemel, “Kimse acele etmesin. Bu araçlar bollaşacak. Bu tarz fazladan talep edilen veyahut da araca, ‘şunları yapalım, aksesuar yapalım’ denilen yerlerden de tüketiciler araba almasın. Biraz sabretsinler araç bollaşınca zaten bu araçlar teklif edilecek. Herkes de bu araca erişim konusunda çok rahat edecektir. Tüketici de bilinçli olsun artık. Bu tarz talepte bulunan bayi veya internet ortamındaki satıcıların da hepsini Ticaret Bakanlığına, İl Ticaret Müdürlüklerine şikayet etsinler.” diye konuştu.

İkinci el araç konusunda da fiyatların güncellenmesi gerektiğine dikkati çeken Ertemel, ikinci el fiyatlarının da bir ay içerisinde rayına oturmasını beklediklerini bildirdi.

Ertemel, “Burada bayide sıfıra erişim konusunda bir sıkıntı kalmadığı zaman zaten sıfırla ikinci el arasındaki eskiden olduğu gibi makas tekrar eski yöne dönecek. Şimdi ikinci eller sıfırın üzerine satılırken, eskide olduğu gibi ikinci eller sıfırın daha altında satılacak. Bunu da çok yakın bir zamanda görmeye başlayacağız ama özellikle belirtiyorum, Bakanlığımızın bu aldığı tedbirlerde kararlılıkla devam etmesi gerekir.” şeklinde sözlerini tamamladı.

Ticaret Bakanlığının otomotiv sektörüne yönelik hayata geçirdiği tedbirler

Öte yandan Bakanlıktan edinilen bilgiye göre, yetkili bayilere yönelik yapılan mevzuat değişikliği ile bayilerin taşıt satışından kaçınması, taşıtın liste fiyatının üzerinde fiyat talep etmesi, nihai tüketiciyi aksesuar almaya veya takas yapmaya zorlaması ya da takas fiyatını piyasa fiyatının önemli ölçüde altında belirlemesi gibi tüketicinin sıfır kilometre taşıta erişimini zorlaştırıcı faaliyetlerde bulunması engellenerek, bu faaliyetlerde bulunanların ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti yetki belgelerinin iptal edilmesine ve bu işletmelerin 1 yıl süreyle ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti yapmalarının engellenmesine yönelik düzenleme yapıldı.

Son olarak yapılan mevzuat değişikliği ile ikinci el motorlu kara taşıtlarının, üretici veya distribütör tarafından tavsiye edilen güncel satış fiyatının üzerinde bir fiyattan ilan yoluyla pazarlanması 1 Ocak 2024 tarihine kadar yasaklanmıştı.

15 Temmuz itibarıyla yürürlüğe giren düzenleme kapsamında, tüm gerçek ve tüzel kişiler ilan verilmesi aşamasında “ilan platformları” tarafından uyarılırken, bu uyarıya rağmen söz konusu yasağa aykırı verilen ilanlar ile ilan verenlere ilişkin bilgiler Ticaret Bakanlığına iletiliyor.

Düzenlemeye uymayan ilan sayısı yüzde 93 azaldı

İlan kısıtlaması düzenlemesinin yürürlüğe girmesinden önce düzenlemeye aykırılık teşkil edebilecek bireysel ve ticari olmak üzere toplam ilan sayısının 20 binin üzerinde seyrettiği, ilan platformları tarafından üyelerine yapılan uyarı ve bilgilendirmeler ile Ticaret Bakanlığına yapılan kamuoyu bilgilendirmeleri sonucunda bu sayının düzenlemenin yürürlüğe girdiği 15 Temmuz’da yüzde 64,34 azalarak 7 bin seviyelerine gerilediği bildirildi.

17 Ağustos’ta ise söz konusu düzenlemeye aykırılık teşkil edebilecek toplam ilan sayısının düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten bu yana yüzde 92,61 azalarak 1550’ye düştüğü kayıtlara geçti.