Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Kayıtdışı Ekonomi ile Mücadele Eylem Planı’na ilişkin, “Buradaki amaç; vergiyi tabana yayarak, kayıtdışılığı azaltarak, ülkemizin, ekonomimizin gelişmesi, kalkınması için daha fazla kaynak sağlamak. Yeni herhangi bir vergi yok. Sadece vergide adaleti sağlamaya, vergiyi tabana yaymaya yönelik bir çerçeve, bir eylem planı” dedi. 

Şimşek, Vergi Denetim Kurulu Başkanlığında düzenlediği basın toplantısında, “Kayıtdışı Ekonomi ile Mücadele Eylem Planı”nı açıkladı. 

Kayıtdışı ekonominin, ülkenin gelişmesini engelleyen temel bir yapısal sorun olduğunu belirten Şimşek, kayıtdışı ekonomiyle mücadelenin en az terörle mücadele kadar önemli olduğunu ifade etti. 

Bu eylem planıyla hiçbir şekilde dar gelirli kesimin, esnafın veya genel anlamda tüm kesimlerin vergi yükünü artıracak bir adım atılmayacağını vurgulayan Şimşek, “Buradaki amaç; vergiyi tabana yayarak, kayıtdışılığı azaltarak, ülkemizin, ekonomimizin gelişmesi, kalkınması için daha fazla kaynak sağlamak. Dolayısıyla yeni herhangi bir vergi yok. Sadece vergide adaleti sağlamaya, vergiyi tabana yaymaya yönelik bir çerçeve, bir eylem planı” diye konuştu. 

Kayıtdışılığın, bir anlamda vatandaşların sosyal güvenlik haklarından mahrum kalması anlamına da geldiğini dile getiren Şimşek, çalıştığı halde maaşların düşük gösterilmesinin de kayıtdışılık olduğunu ifade etti. Şimşek, ilerleyen dönemde kayıtdışı istihdamla mücadelenin de çok önemli bir alan olacağını vurguladı. 

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, kayıtdışılıkla birlikte haksız kazancın da doğduğuna işaret ederek, buna da müsaade etmeyeceklerini söyledi. 

Kayıtdışı çalışan yerlerde, tüketicinin mağdur edildiğini dile getiren Şimşek, bu alandaki ürünlerin kalitesi veya garantisi konusunda sorun yaşadığına dikkati çekti. “Kayıtdışılıktan kazanan kimse yok” diyen Şimşek, bu konuyla mücadelenin, Maliye Bakanlığının tekelinde olmadığını, toplumun tüm kesimlerinin bu mücadeleye katılması gerektiğini bildirdi. 

“47 eylemin 42’sini gerçekleştirdik”

Daha önce de kayıtdışılıkla mücadele konusunda eylem planlarının uygulandığını hatırlatan Şimşek, şunları kaydetti: 

“En son kayıtdışılıkla mücadele eylem planımız, 2011-2013 dönemine ilişkindi. Bu dönemde biz 5 amaç ve 47 eylem belirlemiştik. Bugün itibarıyla 47 eylemin 42’sini gerçekleştirdik, 5’ine ilişkin çalışmalarımız ise devam ediyor. Bazı eylemler süreklilik arz ettiği için devam ediyor, bazıları ise öngörüldüğü sürede bitirilemediği için devam ediyor ama büyük oranda başarı söz konusu.” 

Bakan Şimşek, kayıtdışılıkla mücadelede gönüllü uyumun önemini vurguladı. Çoğu kez, “vergilerin çok yüksek veya mevzuatın çok zor olduğu, vatandaşın da bu nedenle kayıtdışılığa başvurduğunun” söylendiğini dile getiren Şimşek, AK Parti hükümetleri döneminde mevzuatta önemli iyileştirmeler sağlandığını ve vergi yükünün ciddi oranda düşürüldüğünü bildirdi. 

“Vergi oranlarını düşürdük”

Buna karşın, mevzuatın basitleştirilmesi anlamında daha yapılacak çok işin olduğunu belirten Şimşek, ilerleyen dönemde bu çalışmaların devam edeceğini söyledi. 

Vergi oranlarının 2002 yılında çok yüksek olduğunu ve bu oranları AK Parti olarak ciddi anlamda düşürdüklerini anlatan Şimşek, “Artık, ‘gelir vergisi oranları çok yüksek, onun için kayıtdışı kalınıyor’ demek, bence makul bir gerekçe değil” diye konuştu. Şimşek, kurum kazançları üzerindeki vergi yükünün OECD ülkeleri arasında en düşük olduğu ülkenin, Türkiye olduğunu ifade etti. Bu dönemde, dolaylı vergi oranlarını da ciddi şekilde düşürdüklerini belirten Şimşek, özellikle KDV oranlarını önemli ölçüde aşağı çektiklerini kaydetti.

“Amacımız, vergiyi tabana yaymak”

Amaçlarının, vergiyi tabana yaymak olduğunu ve bunun için kayıtdışılıkla mücadele edeceklerini vurgulayan Şimşek, bu mücadeleyi yaparken gönüllü uyumu arttıracaklarını, vergiye uyum maliyetlerini aşağı çekeceklerini bildirdi. Bunun için de teknolojinin getirdiği imkanları sonuna kadar kullandıklarını aktaran Şimşek, “Bir anlamda elektronik maliye sistemini oluşturduk. Bugün itibarıyla beyannamelerin yüzde 99’undan fazlası elektronik ortamda alınıyor, ödemelerinizi artık elektronik ortamda yapabiliyorsunuz” dedi. 

Şimşek, teknolojiyi daha da yaygın şekilde kullanacaklarını belirterek, amaçlarının vergi uyum maliyetlerini aşağıya çekerek, vatandaşın hayatını kolaylaştırmak olduğunu söyledi.

Dünya Bankasıyla PWC’nin, 2015 yılında yayımladığı vergi ödemeleri raporunda, vergi ödeme kolaylığı açısından 189 ülkenin incelendiği ifade eden Şimşek, şöyle konuştu:

“Bu çalışmaya göre Türkiye 189 ülke arasında 56. sıraya yükseldi. Daha önceki araştırmada 71. sıradaydık. Demekki bütün bu çalışmalar aslında sonuç verdi ve dünyanın diğer ülkelerine göre biz daha hızlı ve etkin bu işi yapıyoruz ancak bu yeterli değil. Bizim ilk 30’ları, ilk 20’leri hedeflememiz lazım. Dolayısıyla daha yapacağımız çok şey var ama hakikaten çok mesafe katetmiş ve Türkiye bu alanda başarılı olmuştur.” 

“Vergi denetiminde etkinliği artırmak için de yoğun gayret gösteriyoruz”

Vergi denetiminde etkinliği artırmak için de yoğun gayret gösterdiklerini kaydeden Şimşek, bu kapsamda Vergi Denetim Kurulu’nu kurduklarını ifade etti. Vergi denetiminde uzmanlaşmaya ve iş bölümüne büyük önem verdiklerinin altını çizen Şimşek, “Denetimde etkinliği arttırdık. Vergi denetiminde bir takım standartları ortaya koyduk. Risk odaklı şekilde denetim anlayışını benimsedik. Vergi denetim eleman sayısını neredeyse 2 kattan fazla artırdık ve 9 binin üzerine çıkardık. Bu süreç devam ediyor bu alanda çok önemli mesafe kat ettik” değerlendirmesinde bulundu.

Bakan Şimşek, 2002 yılından bu yana kayıtdışılıkla mücadelede önemli mesafe alındığına işaret ederek, şunları söyledi:

“Kayıtdışı ekonominin gayrisafi yurt içi hasılaya oranını 2002’den bu yana 6 puan düşürdük. Son olarak, yüzde 26,5 seviyesindeyiz. Yani kayıtdışı ekonominin milli gelire oranı yüzde 26,5. Nereden geldik, yüzde 32’lerin üzerinden geldik. Yeni eylem planını uygulayarak, 2018 yılı sonunda kayıtdışı ekonominin büyüklüğünü milli gelire oran olarak yüzde 21,5’e düşürmeyi hedefliyoruz. Ben inanıyorum ki biz daha iyisini yapabileceğiz. 

Kayıtdışı istihdamda da çok ciddi bir azalma söz konusu. 2002 yılında her 100 çalışandan 52’si kayıtdışıydı, bu çok ciddi bir rakam. Bugün her 100 çalışandan sadece 35-36’sı kayıtdışı. Bu da yüksek bir rakam ama bunu daha aşağı çekmek için bu eylem planını hazırladık. Hedefimiz 2018 yılında yüzde 30’un altını görmektir.”