Türk Devletleri Teşkilatı (TDT üye ve gözlemci devletlerinin dışişleri bakanları, Kazakistan’daki gelişmeleri değerlendirmek üzere çevrim içi olağanüstü toplantı düzenledi.

Olaylar sırasında yaşamını yitirenler anısına bir dakikalık saygı duruşunun ve kapsamlı fikir alışverişinin ardından TDT, yazılı açıklama yaptı.

Açıklamada, Kazakistan’daki olaylarda hayatını kaybedenler için başsağlığı ve yaralılara acil şifa dilendi.

Kazakistan ve ülkenin kardeş halkına olan kararlı destek ve dayanışmanın yeniden teyit edildiği açıklamada, bölgesinde ve ötesinde istikrar ve güvenlik için hayati önem taşıyan Kazakistan’ın barış istikrarının öneminin altı çizildi.

Açıklamada, hayatları tehlikeye atan, kamu düzenini bozan ve mala zarar veren şiddet ve yıkıcı eylemler kınanarak Kazak yetkililerin kamu düzenini ve normal düzeni acilen yeniden kurma kapasitesine olan güven vurgulandı.

Uluslararası hukukun temel norm ve ilkelerini desteklemenin önemine işaret edilen açıklamada, Kazakistan yönetiminin, ülkede anayasal düzeni bozmayı amaçlayan teröristlere, radikallere, aşırılık yanlılarına ve suçlulara karşı terörle mücadele operasyonlarına desteğin altı çizildi.

Açıklamada, yerel ve uluslararası zorlukların ele alınmasında koordinasyon, iş birliği karşılıklı yardım için TDT’nin 2040 Vizyon Belgesi’ne bir kılavuz olarak atıfta bulunularak “(TDT), Mevcut krizi aşmada, Kazakistan yönetimine ve halkına gereken desteği vermeye hazır olduğunu yineledi.” ifadesi yer aldı.

Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev’in kardeş Kazakistan halkının refahını artıracak reform gündemine desteğin de belirtildiği açıklamada, konuyla ilgili yakın iş birliği ve istişare içinde kalma konusunda mutabakata varıldığı kaydedildi.

Türk Devletleri Teşkilatı

İstanbul’da Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi (Türk Konseyi) Kasım 2021’de düzenlenen 8. Zirve’nin ardından “Türk Devletleri Teşkilatı” adını alan örgüt, yeni vizyon ve hedefleriyle Türk dünyası üyeleri arasındaki bütünleşme çabalarını ileri bir aşamaya taşıyor.

Türk Konseyi, 1991’de eski Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla oluşan koşulların sağladığı bir forum olarak “Türk Dili Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları Zirveleri” süreciyle ortaya çıktı.

Türkçe konuşan ülkeler arasındaki ilişkileri en üst seviyede geliştirmeyi amaçlayan zirveler, 1992’den 2010’a kadar sürdü ve 10 zirve gerçekleştirildi.

Türk Konseyinin kuruluşunu sağlayan “Nahçıvan Anlaşması”, 2009’da Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan tarafından imzalandı.

Türk Konseyinin kurulması

İstanbul’da 15-16 Eylül 2010’da yapılan Türk Dili Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları 10. Zirvesi’nin ardından, “Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi”, “Türk Keneşi” veya kısaca “Türk Konseyi” kuruluşunu resmen ilan etti.

Türk Konseyinin 2018’de düzenlenen 6. zirvesinde Macaristan, gözlemci üye kabul edildi. Bakü’de 2019’da düzenlenen 7. zirvede de Özbekistan, Konsey’e tam üye oldu.

Konseyin ayrıca TÜRKSOY, TÜRKPA (Türk Dili Konuşan Ülkeler Parlamenter Asamblesi), Türk İş Konseyi, Türk Akademisi, Türk Kültür ve Miras Vakfı, Türk Konseyi Ortak Ticaret ve Sanayi Odası gibi ilişkili kurumları da bulunuyor.

Konsey, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) ve Dünya Gümrük Örgütü (WCO) gibi çok sayıda önemli uluslararası örgütlerle de ortaklık yürütüyor.

Türk Konseyinin 8. Zirvesi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ev sahipliğinde, “Yeşil Teknolojiler ve Dijital Çağda Akıllı Şehirler” teması altında, Demokrasi ve Özgürlükler Adası’nda yapıldı. Dönem başkanlığının Azerbaycan’dan Türkiye’ye devredildiği zirvede, Konsey’in adı “Türk Devletleri Teşkilatı” olarak değiştirildi.

Teşkilatın gelecek perspektifini çizen “Türk Dünyası 2040 Vizyonu Belgesi”nin de kabul edildiği zirvede, Türkmenistan gözlemci üye oldu.

AA