Çin devlet petrol şirketi İran’dan çekilmek zorunda kalan Fransız Total’in hisselerini satın alarak dünyanın en büyük doğalgaz sahasının patronu oldu.

Basra Körfezi’ndeki Güney Pars gaz sahasını işleten şirkette Çinliler daha önce yüzde 30’luk bir hisseye sahipti.

Patron durumunda olansa yüzde 50’lik hisseyle Total’di.

Ne var ki, Total, ABD’nin baskısıyla İran’dan çekilme kararı alınca hisselere Çinliler talip oldu.

Ve böylece Çin Devlet Petrol Şirketi CNPC, yüzde 80’lik hisse payıyla 5 milyar dolarlık projenin başına oturdu.

*

Ekonomik büyümesi dikkate alındığında Çin, dünyanın bir numaralı petrol ithalatçısı.

Şu anda 40 milyon tonluk petrol ithalatının birkaç yıl sonra 200 milyon tona yükselmesi öngörülüyor.

Trump da Pekin’e “Niye İran’dan petrol alıyorsun?” diye hesap soruyor, “Ben yaptırım uyguluyorum, alma” diyor.

İyi de, ABD kendi çıkarları doğrultusunda serbestçe hareket ederken Çin’in çıkarlarına ne olacak? Çin’in zararlarını ABD mi karşılayacak?

*

Öte yandan İran’ın İpek Yolu üzerinde bulunduğunu da unutmamak gerekir.

Asya’nın batısına ve Ortadoğu’ya Çin malları şu anda denizden, çok uzun ve çok tehlikeli olan Malakka Boğazı’ndan geçirilerek ulaştırılıyor.

Oysa Çin’in bu ticareti İran üzerinden daha hızlı ve daha güvenli şekilde gerçekleştirme şansı var.

*

Tabii Çin’in şansı, ABD’nin şanssızlığı anlamına gelir.

Onun için ABD ne pahasına olursa olsun Çin ve İran’ın arasını açmaya çabalıyor.

Peki, bu mümkün olabilir mi?

Örneğin Çin, İran’dan petrol ithalatını keserse olur elbette.

Ve Pekin yönetiminin Trump’ın isteğiyle hareket etmesi Tahran’ı çıldırtır.

Ne ki, Çin pozisyonunu değiştirmiyor ve Trump’ın hevesi kursağında kalıyor.

*

ABD’nin dünya egemenliğini Çin’e kaptırmak gibi bir korkusu var. Hele Trump döneminde bu korku daha da açık hale geldi.

Eğer böyle bir değişim gerçekleşecekse liderlik ilk kez Asyalı bir gücün eline geçmiş olacak.

Olasıdır ki, korkunun asıl nedeni bu.

Çünkü çağlar boyunca egemenlik hep Batılı güçler arasında el değiştirdi.

*

Şimdi ilginç olansa Çin’in dünya liderliğine doğru yaptığı yürüyüşe ABD liderliğinin destek vermesi.

Hem de Çin’in etkisinin yayılmasını önlemek isterken…

 

Kaynak: Bloomberg ve Yakın Doğu Haber siteleri