Yaklaşan tehlike şu: “Dünyada, ABD hegemonyası altında şekillenmiş ekonomik model [ve] güvenlik mimarisi çözülürken yeni bir düzenlemeye yumuşak geçiş yapılabileceğine kimse (en önemlisi ‘kutupları’ oluşturan ülkelerin güvenlik uzmanları da) inanmıyor.” (*)

Bu kadar mı rastlantı olur?

Ertesi gün, ABD Başkanı Donald Trump, çelik ve alüminyum ithalatına yüksek gümrük vergileri getireceğini (yüzde 25 ve yüzde 10) açıklıyor. Yani kendi üretimini korumaya almak istiyor.

Tabii bu durumda ABD, başta Almanya olmak üzere, Çin’e, Avustralya’ya, Kanada’ya, Brezilya’ya ve Meksika’ya “ticaret savaşları” açmış oluyor.

***

Almanya, Trump’ın hamlesine çok sert tepki veriyor. Dışişleri Bakanı Sigmar Gabriel’in açıklaması önümüzdeki dönemde neler yaşanabileceğinin işaretleriyle dolu. Trump’ın kararının gerçekleşmesi halinde Avrupa’da binlerce kişi, işini kaybetme riskiyle karşı karşıya kalacak.

Buna izin verilemez. Trump’ın planını bir kez daha gözden geçirmesi gerekiyor. Gabriel şunu söylüyor: “İki tarafın birbiriyle kavgası üçüncü tarafı memnun eder.”

Bu arada AB yönetimi de tepkisini geciktirmiyor. Avrupa Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker’den öfkeli bir çıkış geliyor: “Sanayimiz binlerce Avrupalının işini riske atan bu adaletsiz önlemlerle darbe alırken biz de boş oturmayacağız. Çıkarlarımızı savunmak için gereken tepkiyi vereceğiz.”

***

Çin de ABD’ye tepki veren tarafta. Gerçi Trump’ın kararının etkisi Almanya’ya olduğu kadar değil ama Pekin, uluslararası ticaret düzeninin tümden bozulmasından endişeli. O yüzden Washington’ı uyarıyor: “Diğer ülkeler de ABD örneğini izlemeye kalkarsa, işte o zaman felaket olur.”

ABD’nin en büyük çelik ve alüminyum tedarikçisi Kanada’yla onun arkasından gelen Brezilya, Trump’ın gümrük vergisi kararının kabul edilemez olduğunu belirtiyorlar.

Avustralya da tepkili, Japonya da…

Başkan Trump, ABD’nin yüksek ticaret açığını azaltmak isterken korumacılık nedeniyle ülkesinin tecrit edilmesine yol açacak adımlar atıyor.

Almanya Başbakanı Angela Merkel’in ifadesiyle “Trump muazzam bir yanılgı içinde”.

Peki Trump gidişatın farkında mı? O da belli değil.

***

Çelik ve alüminyuma yüksek gümrük vergisi kararını “ticaret savaşı” uyarısıyla eleştiren Almanya’ya Trump’ın verdiği yanıt provokatörlere yakışan türden: “Eğer bir ülke (ABD’yi kastediyor) diğer ülkelerle yaptığı ticarette milyarlarca dolar kaybediyorsa ticaret savaşları iyidir ve kazanması da kolaydır.” Lafa bakar mısınız?

***

Ne var ki, Trump o kadarla da kalmıyor; şöyle devam ediyor: “Örneğin belirli bir ülkeyle ticareti 100 milyar dolar düşürürsek, tatlı olur. Hele, hiç ticaret yapmazsak, daha çok kazanırız. Çok basit!”

**

Trump, hasbelkader de olmuş olsa ABD’nin başkanı.

Ancak dünyayı savaşa sürüklediğini anlayamıyor…

 

(*) Ergin Yıldızoğlu, 01/03/18, Cumhuriyet gazetesi.