Kıdem tazminatı nedir?

Kıdem tazminatı, İşçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini haklı bir nedene dayanmaksızın ya da haklı ve geçerli bir sebeple feshi durumunda çalıştığı her yıl için hak ettiği tazminat, kıdem tazminatı olarak bilinir. Kıdem tazminatı, işçinin her kıdem yılı için ortalama otuz günlük brüt ücrete denk gelecek şekilde hesaplanır. İhbar tazminatından farklı olan kıdem tazminatı ödemeleri, işçinin kıdem yılına göre değişir. Ancak kıdem tazminatı aynı ihbar tazminatı gibi belirli şartlara göre hak edilebilir. İş kanuna tabi olmak bu tazminat türünü hak edebilmek için aranan şartlar arasında yer alır. Ayrıca işveren kurum ile işçi arasında hizmet sözleşmesi yapılması, bu sözleşmeye bağlı olarak çalışmak ve asgari bir yıllık çalışma süresini doldurmak da diğer koşullardır. Bazı durumlarda işçiler bir yıllık asgari çalışma süresini doldurmadan bu hakkı kazanabilir. İşverenin işçiyi devamlı çalışırken aralıklı çalışmış göstermesi, asgari bir yılın dolmasına yakın bir tarihte işten çıkarma gibi durumlarda işçi haklı görülerek tazminat alma imkanı sunulabilir. İşçi ve işveren taraf değerlendirilerek tazminat hak edişleri belirlenir. İhbar tazminatı şartı gibi bu tazminat türünde de belirli şartları karşılıyor olmak gerekir.

Yeni Belirlenen Kıdem Tazminatı Tavanı

Bilindiği üzere kıdem tazminatı tavanı, memur maaş katsayıları esas alınarak belirlenmektedir. 1 Ocak 2023 – 30 Haziran 2023 dönemi için gelir vergisinden istisna kıdem tazminatı tavanı 17.904,62 TL olmuştur. Daha sonra yapılan yasal değişiklikle yeni kıdem tazminatı tavanı 19.982,83 TL olarak belirlenmiştir. Dolayısıyla 1 Ocak 2023 – 30 Haziran 2023 tarihleri arasında yapılacak kıdem tazminatı hesaplamalarında, tavan tutar olarak 19.982,83 TL olarak dikkate alınacaktır.

EYT’lilerin Kıdem Tazminatları Ne  Kadar

Kıdem tazminatı, yukarıda açıkladığımız gibi çalışanın son brüt ücreti üzerinden hesaplanıyor. Her bir çalışma yılı için çalışana, bir aylık (30 günlük) ücreti tutarında kıdem tazminatı ödeniyor. Belirlenen tavan tutarını aşan ücretlilere; her bir yıllık çalışmaları karşılığı, tavan tutarı kadar tazminat ödeniyor. 2023’ün ilk altı ayı için geçerli olacak kıdem tazminatı tutarı da netleşti: 19.982,83 lira.

Kıdem tazminatının ödenme koşullarından biri de; çalışanın emekli olması. EYT düzenlemesinin Meclis’ten geçmesinden sonra emekli olacak milyonlarca EYT’li, ne kadar tazminat alabileceğini sorusu güncelliğini koruyor.

Örneğin; 2023 aylık brüt ücreti 15 bin lira olan bir EYT’li (son işyerindeki) 10 yıllık çalışması karşılığı olarak işvereninden 150 bin lira kıdem tazminatı alacak. Kıdem tazminatından gelir vergisi kesilmiyor, yalnızca binde 7.59 oranında (1.139 TL) damga vergisi kesiliyor. 15 bin lira brüt ücreti olan çalışan örneği için;                10 yıllık hizmeti karşılığı damga vergisi kesintisi sonrası ödenecek kıdem tazminatı tutarı net 148 bin 862 lira olarak hesaplanacak.

Kredi Garanti Fonu Destekli Kullandırılacak Kredi

EYT yasasının çıkmasıyla birlikte ilk aşamada 1.5 milyondan fazla çalışanın emekli olması bekleniyor. Bu durumda işverenler; daha önce öngörmedikleri bir tazminat yüküyle karşı karşıya kalacaklar. Bu yükü hafifletmek için hükümet yetkililerince Kredi Garanti Fonu (KGF) devreye alınarak işverenlere düşük faizli kredi imkânı tanınacağı ifade edilmişti

Bu kapsamda  emekli olacak çalışanların kıdem tazminatları için Kredi Garanti Fonu destekli kredi kullandırılması söz konusudur. Bu kapsamda tazminat ödeyecek KOBİ ve KOBİ dışı firmaların finansman ihtiyacının karşılanması amacıyla devreye alınan Hazine destekli EYT Destek Paketi’ne başvurular başlamıştır.

EYT Destek Paketi başvuruları Kamu ve Özel Bankalara yapılabilecektir.

KGF tarafından devreye alınan EYT Destek Paketi’nin detayları aşağıda yer almaktadır:

• Ödemeler kredi veren tarafından doğrudan 7438 sayılı Kanun kapsamında emekli olacak çalışanların hesabına yatırılacaktır.
• Paket kapsamında KOBİ’ler için 13,3 milyon lira, KOBİ dışı firmalar için 28,5 milyon liraya kadarkredi imkanı sağlanacaktır.
• Kefalet oranı KOBİ’ler için yüzde 75, KOBİ dışı firmalar için ise yüzde 70olarak belirlenmiştir. Azami 6 ay ödemesiz dönem dahil 36 ay vadeyle kullandırım yapılacaktır.
• EYT Destek Paketi kapsamında kullandırılacak kredinin faiz/kar payı oranı 24 aya kadar vadeli kredilerde TLREF artı 200 baz puan olarak uygulanacaktır.
• Paket kapsamında 24 ay üzeri vadeli kredilerde faiz/kâr payı oranı TLREF artı 300 baz puan olacak ve söz konusu faiz oranları 1-10 çalışanın kıdem tazminatı ödemesinde kullandırılacak krediler için geçerli olacaktır.
• Bu çalışan sayısını aşan kullandırımlar için ise faiz/kar payı oranı banka tarafından belirlenecektir.