Yurtdışı borçlanması çoğu gurbetçimizi yakından ilgilendiren bir konu. Bu haktan faydalanırken en fazla kafaları karıştıran konu ise yurda kesin dönüş yapılmasının şart olup olmadığı…   

Okurlarımızdan Ümit Bey gönderdiği e-postasında yaklaşık 15 yıldır Belçika’da çalıştığını, yurtdışına çıkmadan önce Türkiye’de de çalışmasının bulunduğunu ve hepsini topladığında emekliliğe hak kazandığını belirtiyor ve yurtdışı borçlanması yapıp emekli olabilmesi için Türkiye’ye kesin dönüş yapmasının şart olup olmadığını soruyor.

Yurtdışı borçlanması gurbetçilerimizin Türkiye’den emekli olabilmeleri için tanınmış önemli bir hak. Türk vatandaşlarının yurtdışında 18 yaşını doldurduktan sonra, Türk vatandaşı iken geçen ve belgelendirilen sigortalılık süreleri ve bu süreleri arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ile yurtdışında ev kadını olarak geçen süreleri, istekleri halinde, sosyal güvenlikleri bakımından değerlendiriliyor. Böylece yurtdışında geçen süreler emeklilik hesabında dikkate alınıyor.

Emeklilik için bazı şartlar var

Yurtdışı borçlanması yapılması, yani yurtdışında geçen sürelerin priminin SGK’ya ödenmesi emeklilik için tek başına yeterli değil. Bunun dışında başka şartların da yerine getirilmesi gerekiyor. Bunlardan en önemlisi ise yurda kesin dönüş yapılmış olması.

Peki yurda kesin dönüş yapılması ne anlama geliyor? Emeklilik başvurusunda bulunanların;

♦ Yurtdışındaki çalışmalarının sona ermesi,

♦ Yurtdışında ikamete dayalı bir sosyal sigorta ödeneği almaması,

♦ Yurtdışında sosyal yardım ödeneği almaması,

yurda kesin dönüş yerine geçiyor.

Dolayısıyla yurtdışı borçlanması yapıp emekli olabilmek için bu üç şartın bir arada gerçekleşmesi gerekli…

Anayasa Mahkemesi de “Kesin Dönüş Şart” dedi

Anayasa Mahkemesi’nin geçen yıl Resmi Gazete’de yayımlanan kararına göre, yurtdışında geçen hizmetlerini borçlanmak suretiyle emeklilik hakkını kazanmak isteyen bir vatandaş kendisine aylık bağlanmasını talep etti. Başvurusu reddedilen vatandaş, işlemin iptali istemiyle dava açtı. Davaya bakan Ankara 8. İş Mahkemesi ise 3201 sayılı Kanun’un bazı hükümlerinin iptali için Anayasa Mahkemesine başvurdu.

Anayasa Mahkemesi, kanunun “yurtdışında yaşayan ve çalışan vatandaşlara, borçlanmak suretiyle yaşlılık aylığı bağlanabilmesi için yurda kesin dönüş yapma şartı” getiren hükmünün iptal istemini reddetti. Yüksek Mahkeme’nin gerekçesinde, yaşlılık aylığı tahsisi için kurallar gereğince aktif çalışma hayatının sona erdirilmesi gerektiği, bu kuralların sigortalıya aşırı ve olağan dışı bir külfet yüklemediği belirtildi. Gerekçede, yaşlılık aylığına hak kazanmanın aynı şartlara bağlı tutulması ve aylığın kaynağının devlet olması karşısında yurt dışında ve içinde çalışan Türk vatandaşlarının kıyaslanabilir birer kategori çerçevesinde benzer durumda oldukları vurgulandı.

AYLIĞINIZDAN OLABİLİRSİNİZ

Ümit Bey’in sorusu aslında gurbetçilerimiz açısından büyük öneme sahip. Çünkü bazı gurbetçilerimiz yurda kesin dönüş yapıp yurtdışı borçlanması ile emekli olduktan sonra tekrar yurtdışına çıkıp çalışmaktalar. Bu durumun tespiti halinde de aylıkları kesildiği gibi geçmişe dönük aylıklar Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından faiziyle birlikte geri isteniliyor. Bu da telafisi güç mağduriyetlere neden oluyor.

Nitekim gurbetçilerin aylık alma şartlarının devam edip etmediği hususu, SGK tarafından gerekli görülen zaman ve hallerde araştırılabiliyor. Ayrıca aylık bağlananların altı aydan daha uzun süre ile yurt dışında bulunup bulunmadıkları, her yıl Emniyet Genel Müdürlüğü’nden alınacak kayıtlarla tespit ediliyor.

Bildirimi unutmayın!

Yurtdışı borçlanma yapıp aylık bağlanan gurbetçiler yurtdışına çıktıklarında bir bildirimde bulunmaları gerekiyor. Buna göre, altı aydan daha uzun süre yurtdışında bulunmuş olanlar, yurtdışında çalışıp çalışmadıklarını ve ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği alıp almadıklarını gösterir belgeleri, söz konusu altı aylık sürenin dolduğu tarihten sonra üç ay içinde SGK’ya vermek zorundalar.