Sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dışında nakdi sermaye veya para ile temsil edilen değerlerden oluşan sermaye dolayısıyla elde ettiği kâr payı, faiz, kira ve benzeri iratlar menkul sermaye iradıdır. (Md.75)

Kaynağı ne olursa olsun menkul sermaye iradı olarak değerlendirilebilecek kazançlar GVK 75’inci maddesinde açıklanmıştır. Bunlar;

– Her nevi hisse senetlerinin kâr payları

• İştirak hisselerinden doğan kazançlar ,

• Kurumların yönetim kurulu başkan ve üyelerine verilen kar payları,

• Her nevi tahvil (ipotek finansmanı kuruluşları ve konut finansmanı kuruluşları tarafından ihraç edilen ipoteğe dayalı menkul kıymetler hariç ipotekli sermaye piyasası araçları, varlık teminatlı menkul kıymetler dahil) ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı İdaresi, Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetler ve varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen kira sertifikalarından sağlanan gelirler,

• Her nevi alacak faizleri,

• Mevduat faizleri,

• Hisse senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemiş kuponların satışından elde edilen bedeller,

• İştirak hisselerinin sahibi adına henüz tahakkuk etmemiş kar paylarının devir ve temliki karşılığında alınan para ve ayınlar,

• Her çeşit senetlerin iskonto edilmesi karşılığında alınan iskonto bedelleri,

• Faizsiz olarak kredi verenlere ödenen kâr payları ile kâr, ve zarar ortaklığı belgesi karşılığı ödenen kâr payları ve katılım bankalarınca kâr ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kâr payları,

• Repo gelirleri,

• Kanunun 75’inci maddesinde belirtilen şartlar dahilinde tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile emeklilik ve Sigorta şirketleri tarafından ödenen tutarlar

Yukarıda yazılı iratlar, bunları sağlayan sermaye sahibinin ticari faaliyetine bağlı bulunduğu takdirde, ticari kazancın tespitinde dikkate alınır.
Aynen gayrimenkul sermaye iratları gibi menkul sermaye iratları da esas itibariyle yıllık beyan esasında vergiye tâbi olmakla beraber bunun yaygın istisnaları mevcuttur. Menkul sermaye iratlarının sadece küçük bir kısmı beyan esasında vergiye tabi tutulmaktadır. Aşağıda bu konuda özet bilgi verilmiştir:

Yarın: Diğer kazanç ve iratlar