Ankara Şehir Hastanesi Kadın Doğum Kliniği’nde nöbet ertesi evine giderken duran kamyonun arkasına çarpan Dr. Rumeysa Berin Şen üzücü bir şekilde hayata gözlerini yumdu. Annesi kahvaltıyı hazırlayıp kızını beklerken maalesef vefatının haberini aldı. Sadece Şen ailesinin değil tüm Türkiye’nin yüreği dağladı.

Dr. Rümeysa Berin Şen ağır çalışma koşulları yüzünden hayatını kaybeden tek doktor değil. Konya Selçuk Üniversitesi Pediatri Kliniği’nde görevli Dr. Süleyman Çakmaz da iki yıl önce bir nöbet çıkışı trafik kazasında hayatını kaybetmişti.

Erzurum Atatürk Üniversitesi Genel Cerrahi Kliniği’nde asistan doktor olarak çalışan Dr. Emre Bakırlı nöbet sırasında yüksek doz ilaç alarak intihar etmişti.

Bursa’da ise 6 ay önce Uludağ Üniversitesi Kalp Damar Cerrahi Asistanı Dr. Mustafa Yalçın intihar etmişti. İntihar mektubunda sosyal konulardaki üzüntüsüne değinmesine karşın asistanlığın insan onuruna aykırı çalışma koşullarının herkesçe bilinmesi, intiharda ağır çalışma temposunun etkili olduğu düşündürmüştü. Bu konuyla ilgili meseleleri daha önceden de ‘İntihar Eden Üç Hekim Arkadaşımız, Aktif Doktorluğa Rağbet Azalıyor’ başlıklı yazılarımda dile getirmiştim.

Türkiye’de asistan doktorların Anayasa’ya aykırı çalışma süreleri yıllardır tartışılıyor. Bir memurun aylık çalışabileceği en fazla çalışma süresi 300 saat olarak geçiyor. Ama birçok yerde 300 saatin çok çok üzerinde çalışma saatleri olan asistan doktorlar var. Ve buna mecbur bırakılıyorlar. Ayrıca fazla çalışma paralarını da hak ettiği biçimde alamıyorlar. Çünkü kanunlara göre kimse 300 saatten fazla zaten çalışmıyor!

Normal bir devlet memuru 8 saat mesai yaptıktan sonra yorulur ve dinlenmek ister. Bunun tam 4 katı süre yani 32 saat aralıksız çalışmak ise asistan doktorlar için sıradanlaşmış bir durum. 32 saat aralıksız çalışan bir insan ne işi yaparsa yapsın hata yapar. Doktorun muhatabı hasta olduğu için 32 saat çalışmak en fazla hastalara zarar verir. Bu yüzden 24 saatlik nöbetin arkasından izin verilmesi ve dinlenme hakkı verilmesi gerekir.

Asistan doktorların meseleleri sadece çalışma saatleriyle sınırlı değil, maalesef birçok yasal hakları kullandırılmıyor. Ama sistem öyle bir kurulmuş ki bunun zahmetini çekenler yetkiyi eline alıp değiştirme gücüne ulaşınca sistemi değiştirmek yerine cefasını çektikleri sistemin sefasını çekmeyi tercih ediyorlar.

Uzman doktor olmak için asistanlık sürecini yaşamak zorundasınız. Asistanlık eğitimi ağır koşullar barındırdığı için tıp fakültesinden mezun olan doktorlar yurtdışında doktorluk yapmak istiyorlar. Dil öğrenip başvurularını yaptıktan sonra da kabul edilmeleri kolay oluyor. Türkiye’nin yıllarca okuttuğu, en başarılı ve zeki öğrencileri mesleğe atıldığında bizim insanımıza değil Avrupa ve Amerika’nın insanına hizmet ediyor. Onlar da sıfır maliyetli doktor kazanmış oluyorlar.

Bu sistemin mutlaka değişmesi lazım. Üniversite sınavlarında en başarılı öğrencileri doktor yapıyoruz. Onları da beyin göçüyle yurtdışına kaçıramayız. Eğer böyle giderse ileride yakınlarınızı ameliyat ettirmek için kaliteli doktor bulamayabiliriz.

Tüm bu kötü durumlara rağmen Bursa’da bunları değiştirmek isteyen iyi niyetli insanlar var. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ekrem Kaya ve Bursa Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi Prof. Dr. Levent Özdemir kendi hastanelerinde asistan doktorların nöbet ertesi izin kullanılması, mesai dışında 10 nöbetten fazla nöbet yazılmamasını içeren bir yazıyı tüm kliniklere gönderdi.

İyi niyetli klinik şefleri, eğitim sorumluları ve anabilim dalı başkanları da bu yazının gereğini hemen yerine getirdi ve ipe un sermedi. Sayıları bir elin parmaklarını geçmiyor olsa da bazı kliniklerde zaten insani çalışma temposu vardı.

Eğer bir şeyler iyiye gidecekse gücü eline alıp sistemin tüm çarkları kendine doğru işlemesine rağmen fedakârlık yapıp adaleti sağlamaya çalışan insanlar sayesinde olacaktır.