İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’nda (AFAD) düzenlenen “Kahramanmaraş Merkezli Depremleri Değerlendirme Toplantısı”nda açıklamalarda bulundu.

Yerlikaya, 6 Şubat 2023’teki Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından hızlı ve etkin şekilde çalışma başlatıldığını anımsatarak, “Sayın Cumhurbaşkanımızın talimatlarıyla, felaketlerin yaşandığı her ile koordinasyonu sağlamak üzere, kabinemizin hemen hemen tüm bakanları görevlendirildi.” dedi.

Depremlerin 120 bin kilometrekarelik alanda, 11 il, 124 ilçe, 6 bin 929 köy ve mahallede etkili olduğunu ifade eden Yerlikaya, “Ağır yıkıma neden olan depremlerde 53 bin 537 canımızı yitirdik, 107 bin 213 vatandaşımız da yaralandı.” diye konuştu.

Bu süreçte devlet ve milletin tek yürek olarak hareket ettiğini anlatan Yerlikaya, şöyle devam etti:

“Aziz milletimiz, kamu kuruluşlarımız, tüm mahalli idareler, sivil toplum kuruluşları, medyamız, 7’den 70’e herkes el ele veriyor, elden ele su, gıda, ilaç, giyecek, hijyen, yani yaşam için ne gerekiyorsa onları kolilerle tırlara yüklüyordu. Bölgede beslenme hizmeti kapsamında günlük ortalama 4 milyon kişiye yemek hizmeti verildi. 20 milyon gıda kolisi dağıtıldı, yaklaşık 150 bin yardım tırı bölgeye ulaştırıldı ve bunların dağıtımları koordine edildi. Evindeki yorganını gönderen ninelerimiz, düğünü için ayırdığı parasını bağışlayan genç kardeşlerimiz, kumbarasında biriktirdiği harçlığı paylaşan çocuklarımız, millet olmanın ne demek olduğunu bir kez daha gösteriyorlardı.”

“Asrın felaketini asrın dayanışmasına dönüştürdük”

Yerlikaya, Türkiye’nin dört bir yanından vatandaşların deprem bölgesine yardıma koştuğunu vurgulayarak, “Acıyı birlikte omuzladık. Yaralarımızı beraberce sardık. Hamdolsun ki asrın felaketini asrın dayanışmasına dönüştürdük. Bu zor günler ancak bu ruhla aşılabilirdi.” diye konuştu.

Depremin ilk anında arama kurtarma faaliyetleri ve geçici barınma hizmetlerine yoğunlaştıklarını söyleyen Yerlikaya, “Depremler sonrasında maalesef 38 bin 901 bina yıkılmıştı. İçinde yaşam olduğu belirlenen 26 bin binada arama ve kurtarma faaliyeti yürütüldü.” ifadelerini kullandı.

Yerlikaya, deprem bölgesindeki müdahale çalışmalarında 11 bin 488’i uluslararası, 35 bin 250’si arama kurtarma ve 142 bini güvenlik personeli olmak üzere toplam 650 bin personelin görev yaptığını dile getirdi.

Çalışmalarda 20 bin araç ve iş makinesi, 141 helikopter, 182 uçak ve 23 geminin görevlendirildiğini aktaran Yerlikaya, enkaz altından can kurtaran ve mucizelere imza atan arama kurtarma ekiplerinin gayretlerini ve umut veren çalışmalarını anlattı.

“Arama kurtarma ekiplerinin tamamı adeta birer destan yazdı”

Bakan Yerlikaya, AFAD koordinasyonunda kamu kurumları, sivil toplum kuruluşları, üniversiteler, belediyeler, gönüllüler ve 93 ülkeden gelen arama kurtarma ekiplerinin büyük bir dayanışma örneği göstererek, adeta birer destan yazdıklarını söyledi.

Depremin ardından arama kurtarma faaliyetleri sürerken bir yandan da geçici barınma için kapsamlı bir çalışma yürütüldüğünü ifade eden Yerlikaya, şöyle konuştu:

“Bunun adı, AFAD koordinasyonunda gerçekleştirilen, dünyanın en büyük ‘İyileştirme Operasyonu’ydu. Önce çadırlar kuruldu. Bölgeye 1 milyon çadır sevk edildi. Bunların bir kısmı bireysel olarak dağıtıldı. 350 çadır kent alanında 645 bin çadır kuruldu ve yaklaşık 2,5 milyon afetzedemize buralarda geçici olarak barınma imkanı sağlandı. Tüm bunlar yapılırken depremden etkilenen ve yakınlarının yanlarına gitmek isteyen 3 milyon 549 bin afetzedemizin tahliyesi sağlandı. Türk Havayollarımız, bu dönemde, 13 bin 701 seferle 2 milyonu aşkın yolcu taşıyarak unutulmaz bir tarih yazdı. 712 kargo seferiyle 32 bin 770 ton yardım malzemesini deprem bölgesine ulaştırdı.”

Yerlikaya, bugün gelinen noktada 414 konteyner kentte 215 bin 224 konteyner kurulumu yapıldığını ve 691 bin afetzedenin misafir edildiğini belirterek, “349 bin hanemize 14 milyar 453 milyon lira ‘kira destek ödemesi’ yapıldı. Bu kapsamda, ev sahiplerine aylık 7 bin 500, kiracılara ise 5 bin lira kira destek ödemesi yapılmaya devam ediliyor.” ifadelerini kullandı.

“Evim Yuvan Olsun” kampanyası

İhtiyaç sahibi depremzedelere yönelik, “Evim Yuvan Olsun” kampanyası ile de vatandaşların hem gönül kapılarını hem de evlerinin kapılarını depremzedelere açtığını hatırlatan Yerlikaya, “İçişleri Bakanlığımızın koordinasyonunda konteyner kentlerdeki ihtiyaç sahibi depremzedelerimize, AFAD-Kızılay işbirliğiyle her ay 4 bin 500 lira yüklenen, 69 bin 289 Esen Kart dağıtıldı. Bu kartlara beş aylık toplam 1 milyar 8 milyon 141 bin lira yüklendi. Aynı zamanda 1 milyon 979 bin haneye 10 bin lira destek ödemesi, 557 bin haneye 15 bin lira taşınma yardımı, 41 bin aile yakınına ise 100’er bin lira vefat yardımı yapıldı.” diye konuştu.

Toplam 106 milyar 728 milyon lira kaynağın deprem bölgesine aktarıldığını söyleyen Yerlikaya, “Türkiye Tek Yürek” kampanyasına ilişkin ise şu bilgileri verdi:

“128 milyar 949 milyon lira toplandı. Bunun 79 milyar 263 milyon lirası harcandı. Bağış hesaplarımızla ilgili bütün süreçler ve veriler şeffaf bir şekilde 15 günde bir AFAD kurumsal internet sitesinde ve sosyal medya hesaplarından paylaşılıyor. Nakdi yardımların yanı sıra ayni yardımlarda da asrın dayanışması sergilendi. Kimi yardımseverler konteyner kent kurdu kimi kalıcı konut yapımını üstlendi kimi de tırlar dolusu insani yardım malzemesi gönderdi.”

Hasar tespit çalışmaları

Yerlikaya, deprem sonrası hasar tespit çalışmalarının yapılması ve enkazların kaldırılması konusuna da hassasiyetle yaklaştıklarını kaydetti.

2 milyon 302 bin binada ve 6 milyon 227 bin bağımsız bölümde hasar tespiti yapıldığını açıklayan Yerlikaya, “60 bin 421 acil yıkılacak ve yıkık binanın enkazları 68 günde tamamen kaldırıldı. Ağır hasarlı 200 bin 401 binadan 166 bin 602’sinin enkazı kaldırıldı. Şu ana kadar, hacme göre enkaz kaldırma işleminin yüzde 91’i gerçekleştirildi. Geriye kalan enkaz kaldırma süreçleri de yoğun şekilde devam ediyor.” şeklinde konuştu.

Hak sahipliği sürecinin 30 Mayıs 2023’te başlatıldığını anımsatan Yerlikaya, bu kapsamda 30 milyon evrakın incelendiğini ve bu çalışmaların 211 günde tamamlandığını ifade etti. Yerlikaya, “Tüm süreçler tamamlandıktan sonra, 389 bin konut, 40 bin 658 iş yeri ve 11 bin 531 ahır olmak üzere toplam 441 bin 567 hak sahipliği belirlendi. İl, ilçe ve kırsal alanda toplam 250 bin bağımsız bölümün ihalesi yapıldı.” dedi.

Deprem konutları

Yeni ihaleleri de yapmaya devam ettiklerini belirten Yerlikaya, “Sayın Cumhurbaşkanımızın teşrifleriyle yarın Hatay’dayız. Dünyada başka bir örneğine rastlanmayacak hızda; 41 bin deprem konutumuzun ve 5 bin köy evimizin kura çekimi ile anahtar teslim törenlerinin ilkine ‘Bismillah’ diyerek başlıyoruz.” ifadelerini kullandı.

4 Şubat’ta Gaziantep, 6 Şubat’ta Kahramanmaraş’ta ve gelecek günlerde de diğer illerde törenlerin yapılacağı bilgisini paylaşan Yerlikaya, çekilen her kura ve teslim edilen her anahtarın milletin dayanışma ruhunu, birliğini, beraberliğini, kardeşliğini ve devletin gücünü bir kez daha göstereceğini söyledi.

Yerlikaya, depremin ilk anından itibaren asrın dayanışmasına liderlik ederek, milleti için gece gündüz demeden çalışan, desteğini ve yapılan çalışmalarla ilgili takibini sürdüren, kalıcı konutların yapımında güçlü iradesini ortaya Cumhurbaşkanı Erdoğan’a şükranlarını ileterek, şunları kaydetti:

“6 Şubat depremlerinin ilk anından itibaren 11 ilimizin yardımına koşan dönemin Sayın Cumhurbaşkanı Yardımcımıza, sayın bakanlarımıza, şu an kabinemizde görev yapan kıymetli bakanlarımıza, mülki idare amirlerimize, deprem bölgesinde çalışan AFAD’a, kamu kurum ve kuruluşlarımızdaki görevlilerimize, kahraman Mehmetçiğimize, sivil toplum kuruluşlarımıza, gönüllülerimize ve yardım çağrımıza kulak veren tüm ülkelere teşekkür ediyorum. Halen bölgede çalışmaya devam eden arkadaşlarımıza kolaylıklar ve başarılar diliyorum. Depremde kaybettiğimiz tüm vatandaşlarımıza bir kez daha Allah’tan rahmet diliyor, aziz milletimize geçmiş olsun dileklerimi iletiyorum. Rabbim ülkemizi ve milletimizi her türlü afetten korusun.”