Derya Demir Pınar

Şeftali, armut, böğürtlen ve ahududu gibi meyvelerin hasat sezonunu tamamlayan Bursalı üreticiler, borçlarını ödemek isterken ‘zam’ şokuna uğradı. Gübre ve mazot gibi girdi maliyetleri yüzde 50 ilâ 120 arasında artınca ne yapacağını şaşıran çiftçi isyân etti.

Kestel Ziraat Odası Başkanı Eyüp Kılıç, yükselen maliyetler ve üreticinin durumu hakkında değerlendirmelerde bulundu. Bu yılın başında 550 lira olan 25 kilogram göztaşının 900 liraya, 210 liradan satışa sunulan 10 kilogram bakırlının ise bin liraya kadar çıktığını belirten Kılıç, ardı ardına yaşanan zamların çiftçi ve besicilerin belini büktüğünü söyledi. Son 3 yılda ciddi bir zam yağmuruyla karşı karşıya kaldıklarına vurgu yapan Kılıç, ‘’2019’da 50 kilogram çuval gübrenin fiyatı 89 liraydı. Şimdi ise 220 lira oldu. 91 lira olan üre 300 liraya fırladı. Çok uzağa gitmeye gerek yok. Daha 2021 başında 190 lira olan dap gübreyi şimdi 450 liradan alabiliyoruz. Yüzde 125’lere kadar dayanan zamlar var. Buna artık birisinin ‘dur’ demesi lazım. Çiftçi daha fazla dayanamıyor” dedi.

TOPRAK AYAĞIMIZIN ALTINDAN KAYIYOR

Son 3 yılda girdi maliyetlerine gelen yüksek zamlar nedeniyle çiftçinin artık toprak satmaya başladığını dile getiren Kılıç, bu durumun özelikle 2 yıldır artış gösterdiğini ifade etti. Çiftçinin karnını doyuramadığı için toprağını sattığını ileri süren Kılıç, ‘’Örneğin; Gölcük Köyü’nde bin 600 tane hobici var. Resmen yeni bir köy kurulmuş. Erdoğanköy’de köyün nüfusundan fazla yabancı var. Ben toprağımdan para kazanıyorsam bu hobicilerin benim tarım alanında ne işi var? Toprak bizim ayağımızın altından kayıyor. Bölgemdeki çiftçinin yaş ortalaması 62. Yani gençler kazanamadıkları için köylerden kaçıyor. Kalifiye eleman sıkıntımız var. Şu an tarım işlerini Suriyeliler ve Afganlar götürüyor” diye konuştu.

% 10’UNDA HACİZ DURUMU VAR

Hasat başında yüzlerinin güldüğünü ve sezona heyecanla girdiklerini anlatan Kılıç, hasat sonunda büyük bir hüsrana uğradıklarının altını çizdi. Çiftçinin evdeki hesabının çarşıya uymadığına işaret eden Eyüp Kılıç, ‘’Üretici hasadını yaptı, sonra çarşıya borcunu ödemeye indi. Ancak baktı ki her şeye zam üstüne zam gelmiş. Yani çiftçinin sağ cebinden girdi, sol cebinden çıktı. Üzerine bir de çiftçi borçlu kaldı. Kestel’de kayıtlı 6 bin 288 çifti var ve bunların yüzde 75’i borçlu. Bankaya olan borçlarını diğer bankalardan çektikleri kredilerle ödüyorlar. Tarım kredisi kullandıran kaç tane banka varsa hepsine borçluyuz. Çiftçinin yüzde 10’unun haciz durumu var. Yapılandırmaya gidenlerin ise oranı yüzde 17 civarında” dedi.

ZAMLAR DENETLENSİN

Yem, gübre, mazot gibi girdilerin yüksek zamlarına karşı denetim çağrısı yapan Kılıç, ‘’Marketlerdeki pahalılık denetlenmeye başlandı. Ama şu ana kadar yem fabrikasındaki fahiş artışların denetlendiğini görmedik. Benim bu girdi maliyetlerimi kim denetleyecek? Biz sattığımız hiçbir ürüne sabah kalkınca birden yüksek zam yapmadık. Ama bizim girdilerimiz sanki altın gibi sürekli zamlanıyor” diye konuştu. Besicilikte de girdi maliyetlerinin çok fazla arttığına dikkati çeken Kılıç, artık sütlü ineklerin kesilmeye başlandığını söyledi. Eyüp Kılıç, şunları kaydetti: ‘’Geçen hafta 12 tane sütlü inek kestirdim. Bu ineklerin ortalama süt vermesi 22 litre. Ben bunun altında kalkamıyorum. Çünkü 2021’in başarında 80-70 lira bandında aldığımız yem şu an 150-160 lira. Sütteki artış yüzde 30 ama yemdeki yüzde 100.”

İŞTE UÇAN MALİYETLER

ÜRÜN ADI              FİYAT (TL)                ARTIŞ (%)

           2020      2021

25 kg göztaşı        380       550                  44,7
10 kg bakırlı         330        430                 35,7
15-15-15 gübre     92         135                 46,7
1 kg saman         600       1000                 66,6
50 kg yem             70        130                   85
Traktör               135 bin   270 bin            100

                                                 FİYAT (TL)

ÜRÜN CİNSİ (TON)            2019    2020   2021

15-15-15                            1.780   2.500    4.400
Amonyum sülfat                 940     1400     3 bin
Üre                                  1.820     2.620      6 bin
18-46-0 Dap                     2.100   3.420     6.800