Türkiye, Avrupa demokrasi liginde küme düşme riskiyle karşı karşıya.

Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM), demokratik kurumların Avrupa standartlarında işlememesini gerekçe göstererek Türkiye’nin 2004 öncesi olduğu gibi yeniden siyasi ve hukuksal planda denetime alınmasını oylayacak.

Fransa’nın Strasbourg kentindeki AKPM Genel Kurulu’nda  25 Nisan’da oylanacak  ve  Türkiye’yi yeniden siyasi denetime alma sürecine getiren raporda en önemli iki unsur öne çıkıyor. Bunlardan ilki basın özgürlüğü, diğeri ise yargı bağımsızlığı. Raporda, özellikle 15 Temmuz darbe girişimi sonrasında ilan edilen OHAL kapsamında alınan bazı önlemlerin orantısız olduğu görüşü savunuluyor. Oylamada raporun kabul etilmesi durumunda, Türkiye 1949 yılından bu yana üyesi olduğu Avrupa Konseyi’nde, içinde Arnavutluk, Ermenistan, Azerbaycan, Bosna-Hersek, Gürcistan, Moldova, Rusya, Sırbistan ve Ukrayna’nın bulunduğu ‘demokrasi ligi’ne gerilemiş olacak.

FATURASI AĞIR OLACAK

Böyle bir gelişmenin ise Avrupa cephesinde Türkiye için ağır bir faturası olması bekleniyor. Çünkü AB’nin demokrasi, insan hakları ve hukun üstünlüğü konularında  ölçü mekanizmaları yok. Avrupa’da bu görevi yapan,  Türkiye’nin de üyesi olduğu ve 18 milletvekili ile temsil edildiği AKPM. Dolayısıyla Avrupa Konseyi’nde bu alanlarda notun düşmesi, otomatik olarak  AB’de de notun düşmesi anlamına geliyor. Bu nedenle gelecek hafta  yapılacak oylama sonucunda aleyhte bir sonuç çıkması durumunda, Türkiye artık ‘Kopenhag Kriterleri’ni yeterince yerine getiremediği bir ülke konumuna gelecek.  Bu da ‘birlik müzakerelerinin de askıya alınması’ anlamına geliyor.

Türkiye denetim sürecine yeniden alınırsa, süreçten çıkarılıp yeniden dahil edilen ilk Avrupa ülkesi olacak.

İNİŞLİ ÇIKIŞLI SÜREÇ

2004 yılı öncesinde Türkiye ‘Demokrasi, İnsan Hakları ve Hukukun Üstünlüğü ‘ konularında  Avrupa standartlarına yeterince  uymadığı gerekçesiyle , üyesi olduğu AKPM’de, siyasi denetimdeydi. Ancak Ak Parti’nin iktidara gelmesiyle birlikte yapılan reformlardan sonra Haziran 2014 yılında  bu süreçten çıkarılıp ‘post monitoring’ adı verilen yani  ‘denetim sonrası’ sürece dahil edildi. Aradan geçen yıllarla birlikte, Türkiye’deki gelişmeler nedeniyle AKPM, Türkiye’yi uyarmaya başladı.  Özellikle geçen yıldan bu yana AKPM’de Türkiye ile ilgili çok sayıda oturum gerçekleşti, 15 Temmuz darbe girişimi sonrasındaysa birçok karar alındı ve sonuçta bu denetim komisyonunun  raporuna kadar gelindi.