Küresel ekonomik krizin ardından merkez bankacılığında yaşanan paradigma değişimi, günümüzde doğal afet, salgın gibi öngörülemeyen her gelişme sonrasında etkisini yeniden hissettirirken, son olarak Çin’de ortaya çıkan koronavirüsün para politikalarına yansıdığı göze çarpıyor.

Dünya tarihinin en önemli ekonomik felaketlerinden biri olarak nitelendirilen 2008 küresel finans krizi sonrasında merkez bankalarının rolünün ne olması gerektiği konusunda tartışmalar yaşanmış, bu kapsamda birçok ekonomist kriz öncesi merkez bankacılığında geçerli olan paradigmanın yetersiz olduğu görüşünde birleşmişti. Eleştirilerin ardından merkez bankaları hedeflemelerinde fiyat istikrarı ile finansal istikrarın birlikte ele alındığı ve para politikalarına aktarıldığı bir geçiş dönemi yaşandı. Bu dönemde herhangi bir ülkede yaşanan sorunların tüm dünyaya yayılması da, merkez bankalarının ekonomik açıdan ülkeleri dar boğaza sokabilecek her türlü gelişmeye karşı tetikte olmasını, ayrıca para politikasında manevra alanı açarak ve alışılmadık yöntemlere başvurarak piyasaları desteklemesini beraberinde getirdi.

ADIM ATMAYA HAZIRIZ

Gelinen noktada, Çin’de ortaya çıkan ve dünyaya hızla yayılan yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) küresel ticarete etkisine dair endişeler merkez bankalarının gündemine yerleşti. ABD Merkez Bankası (Fed), Avrupa Merkez Bankası (ECB) ve Japonya Merkez Bankası (BoJ) gibi önde gelen merkez bankalarının yanı sıra Türkiye, Endonezya, Rusya ve Tayland gibi ülkeler de salgını yakından takip ettiklerini ifade ederek, gerektiğinde tüm araçlarla adım atmaya hazır olduklarını belirtti.

TEŞVİKLER POZİTİF YANSIDI

Virüsün, Çin’in dünya ticaretinde söz sahibi olması dolayısıyla küresel tedarik zincirini ne ölçüde etkileyeceği ve dünya büyümesine ne şekilde yön vereceği tartışılırken, Çinli yetkililerin teşviklerinin yanı sıra merkez bankalarının desteği de piyasalara pozitif yansıdı. Panik havasını dağıtmak için devreye giren Çin Merkez Bankası (PBoC), piyasaya önce 1,2 trilyon yuan likidite enjekte ederken, 7 ve 14 günlük ters repo faiz oranlarında da indirime gitti. Banka daha sonra piyasaya 400 milyar yuanlık daha likidite sağladı. Son olarak PBoC, 1 yıl vadeli faizi 10 baz puan, 5 yıl vadeli faizi ise 5 baz puan indirerek sırasıyla yüzde 4,05 ve yüzde 4,75’e düşürdü.

JAPONYA MERKEZ BANKASI TETİKTE

Salgından en çok etkilenen ikinci ülke konumundaki Japonya Merkez Bankası (BoJ), henüz net bir adım atmazken, yakın takipte olduğunu kaydetti. BoJ Başkanı Haruhiko Kuroda, koronavirüsün Çin ve dünya ekonomisine etkisinin endişe kaynağı olduğunu dile getirerek, ‘’Gerektirdiği takdirde tereddüt etmeksizin parasal gevşemeye gidebiliriz ama bunun için henüz çok erken” dedi. ECB Başkanı Christine Lagarde da, yeni tip koronavirüs salgının küresel ekonomik belirsizliğe katkıda bulunduğunu söyledi. Koronavirüs salgını Fed’in 28-29 Ocak’taki faiz kararına ilişkin toplantısının tutanaklarına da yansıdı.

CİDDİ BELİRSİZLİK VAR

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Murat Uysal ise, virüsün yayılmaya ve büyümeye devam etmesinin büyüme rakamları üzerinde ciddi etkisi olabileceğini ifade etti. Ticaret ve emtia fiyatları üzerinde etkileri olabileceğine dikkati çeken Uysal, ‘’İlk olarak piyasalarda riskten kaçış ve risk algılamasının artması yönünde etki yarattı. Petrol fiyatlarında aşağı yönlü baskıya neden oldu. Bu durumun nereye evrileceğiyle ilgili ciddi belirsizlikler var. Olayın başlangıcından bu yana geçmişte yaşanan benzer durumlarda küresel ekonomi nasıl etkilenmiş takip ettik. Gerektiğinde elimizdeki tüm araçlarla adım atma imkanımız var” şeklinde konuştu.