Vergi Kanunları ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edildi.

Tasarıya göre, öğrenim gören çocukların, anne veya babasından dolayı kazandıkları pasaport hakkı, çalışması halinde de devam ettirilecek.

Tasarıyla, amme borçlusunun hacizli malı üzerinde tasarrufuna imkan verilmek suretiyle kamu alacaklarının tahsilatında etkinliğin artırılması amaçlanıyor. Haczedilen malların ilgili kanuna göre tespit edilen değeri esas alınarak tahsilat yapılması ve buna bağlı olarak haczin kaldırılabilmesine imkan veriliyor.

Buna göre, Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince haczedilen mal üzerindeki hacizler şu şartların sağlanması halinde kaldırılacak:

“Hacizli malın ilgili kanunda sayılan mallardan olması. Hacizli mala biçilen değer ile yüzde 10 fazlasının, ilk sırada haciz tatbik eden tahsil dairesine ödenmesi. Hacizli mala ilişkin takip masraflarının ayrıca ödenmesi. Hacze karşı dava açılmaması veya açılmış davalardan vazgeçilmesi.”

Haczin kaldırılması halinde aynı mala, haczin kaldırıldığı tarihten itibaren üç ay müddetle haciz tatbik edilemeyecek.

Bu düzenlemeden yararlanmak üzere başvuruda bulunarak hacze karşı açtığı davalardan vazgeçen borçlunun, haczi kaldırılan mal ile ilgili açtığı davalar mahkemelerce incelenmeyecek.

Yenilenebilir enerji kaynakları teşvik ediliyor
Tasarıyla, apartmanlarda yer alanlar dahil olmak üzere; konutların çatı veya cephelerinin yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretimi amaçlı kullanılması teşvik ediliyor. Bu suretle üretilen elektrik enerjisinin ihtiyaç fazlasını son kaynak tedarik şirketine satanlar vergiden muaf esnaf kapsamına alınacak. 

Bu şekilde kurulacak üretim tesisinin kurulum gücü 10 kilovatı geçmeyecek, üretim ve tüketim tesisi aynı noktada olacak.

Kat Mülkiyeti Kanunu kapsamında ana gayrimenkulün ortak elektrik ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla çatı veya cephelerde kurulacak elektrik enerjisi üretim tesisinden kat maliklerince elde edilecek gelirler de muafiyet kapsamında olacak.

Bu tesisten üretilen enerjiyi satanların belge düzenleme, defter tutma, beyanname verme yükümlülüğü olmayacak. 

Kreş ve gündüz bakımevi hizmeti vergi dışı bırakılıyor

Tasarıyla, kadınların çalışma hayatına katılmasının teşviki amacıyla işverenlerce okul öncesi çağındaki çocuklar için verilen ve ücretin bir parçası olan kreş ve gündüz bakımevi hizmeti vergi dışı bırakılıyor.

Buna göre, işverenlerce iş yerinde kreş ve gündüz bakımevi hizmetlerinin verilmediği durumlarda, ödemenin doğrudan bu hizmetleri sağlayan gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerine yapılması şartıyla her bir çocuk için aylık, asgari ücretin aylık brüt tutarının yüzde 15’ini aşmamak üzere bu istisnadan yararlanılacak. Bu yüzde 15 oranını, asgari ücretin aylık brüt tutarının yüzde 50’sine kadar artırmaya ve kanuni seviyesine getirmeye Bakanlar Kurulu yetkili olacak.

Tasarıya göre, hizmet sözleşmesi sona erdikten sonra hizmet erbabına, karşılıklı sonlandırma sözleşmesi veya ikale sözleşmesi kapsamında ödenen tazminatlar, iş kaybı tazminatları, iş sonu tazminatları, iş güvencesi tazminatları gibi adlar altında yapılan ödemeler ve yardımlar, çalışanın tabi olduğu mevzuata göre kıdem tazminatına ilişkin söz konusu istisna tutarın hesabında dikkate alınacak.

Net asgari ücretlilere, bu yılın ocak ayında maaşının net asgari ücretin altında kalması halinde, bu durumu telafi edecek şekilde asgari geçim indirimi sağlanacak.

Hizmet erbabına hizmet sözleşmesi sona erdikten sonra, karşılıklı sonlandırma sözleşmesi veya ikale sözleşmesi kapsamında ödenen tazminatlar ile iş kaybı, iş sonu ve iş güvencesi tazminatları gibi çeşitli adlar altında yapılan ödeme ve yardımlar ücret kapsamında sayılacak.

Vergi mahremiyetinin ihlali sayılmayacak

Kamu kurum ve kuruluşları tarafından mükelleflerden talep edilebilen, kurum ve kuruluşların görevleriyle doğrudan ilgili ve görevlerinin ifası için zorunluluk ve süreklilik arz eden bilgilerin, bu kurum ve kuruluşlara verilmesi vergi mahremiyetinin ihlali sayılmayacak.

Tasarıyla, adi ortaklıklar gibi tüzel kişiliği olmayan veya vakıflar, dernekler ve üniversiteler gibi tüzel kişiliği olan teşekküllerin sona ermesi durumunda, bunlar hakkında sona erme tarihinden önceki dönemlere ilişkin olarak yapılacak tarhiyatlar ve kesilecek cezaların muhatabı netleştiriliyor.

Gıda veya ilaç gibi bozulma, çürüme veya son kullanma tarihinin geçmesi gibi nedenlerle imha edilmesi gereken emtianın emsal bedeli, takdir komisyonu kararı olmaksızın mükelleflerce değerlendirilebilecek. Mükellefler, bu mahiyetteki imha işlemleri için Maliye Bakanlığına başvuracak.

Tasarıyla, yatırım teşvik belgesi kapsamında yatırım yapacak tam mükellef sermaye şirketlerine, işe başladıkları hesap dönemi ve bu dönemi takip eden hesap döneminde sermaye olarak yurt dışından getirilen yabancı paralar için yeni bir değerleme müessesesi getiriliyor.

Böylece bu amaçla getirilen yabancı paraların, işe başlanılan hesap dönemini takip eden hesap dönemi sonuna kadar kullanılmayan kısmı ile yatırım teşvik belgesinde öngörülen yatırımları gerçekleştirmek üzere kullanılan kısmı için, yabancı para değerlemesi nedeniyle ortaya çıkacak vergisel sonuçların önlenmesi amaçlanıyor.

Fatura ve fiş düzenlemeyenlere ceza

Elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekenler de dahil olmak üzere; verilmesi ve alınması gereken fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu ile serbest meslek makbuzlarının verilmemesi, alınmaması, düzenlenen bu belgelerde gerçek meblağdan farklı meblağlara yer verilmesi, bu belgelerin elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekirken kağıt olarak düzenlenmesi ya da hiç düzenlenmemiş sayılması halinde; bu belgeleri düzenlemek ve almak zorunda olanların her birine, her bir belge için 240 liradan aşağı olmamak üzere, bu belgelere yazılması gereken meblağın veya meblağ farkının yüzde 10’u nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilecek.

Bir takvim yılı içinde, her bir belgede tespit edilen usulsüzlükler için kesilecek cezanın toplamı 120 bin lirayı geçemeyecek.

Elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekenler de dahil olmak üzere; perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihazla verilen fiş, giriş ve yolcu taşıma bileti, sevk irsaliyesi, taşıma irsaliyesi, yolcu listesi, günlük müşteri listesi ile Maliye Bakanlığınca düzenlenme zorunluluğu getirilen belgelerin; düzenlenmediğinin, kullanılmadığının, bulundurulmadığının, düzenlenen belgelerin aslı ile örneğinde farklı meblağlara yer verildiğinin, gerçeğe aykırı olarak düzenlendiğinin veya elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekirken kağıt olarak düzenlendiğinin tespiti ya da bu belgelerin hiç düzenlenmemiş sayılması halinde, her bir belge için 240 lira özel usulsüzlük cezası kesilecek. Ancak her bir belge için kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı her bir tespit için 12 bin lirayı, bir takvim yılı içinde ise 120 bin lirayı geçemeyecek.

Vergi Usul Kanunu kapsamında kesilen usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarında, ilgili kanunda yer alan şartlara uyulması durumunda, kesilen cezanın üçte biri yerine yarısı oranında indirim uygulanacak.

Tasarıyla, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları, tarhiyat öncesi uzlaşma kapsamından çıkarılıyor.

Tasarıya göre; üretim, yatırım, Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinin teşvik edilmesi amacıyla; sanayi sicil belgesini haiz mükelleflerin münhasıran imalat, ilgili kanunlar kapsamında faaliyette bulunan mükelleflerin ise münhasıran Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde kullanmak üzere iktisap ettikleri yeni nitelikteki makine ve teçhizat ile yatırım teşvik belgesini haiz mükelleflerin belge kapsamında iktisap ettikleri makine ve teçhizat, Maliye Bakanlığınca ilan edilen faydalı ömür süresinin yarısı dikkate alınmak suretiyle bulunacak amortisman oranlarına göre daha kısa sürelerde ödenebilecek.

Bu düzenlemeden, düzenlemenin yürürlük tarihinden 2019 yılı sonuna kadar iktisap edilecek makine ve teçhizat için yararlanılabilecek. Bu imkandan, sanayi sicil belgesine haiz mükellefler de faydalanabilecek.

Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununa ilişkin düzenleme

Elektrik motorlu otomobil, minibüs, otobüs, kamyonet, kamyon, arazi taşıtı ile motosikletler Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu kapsamına alınıyor. Bu araçlar muadil araçların yüzde 25’i oranında vergilendirilecek.

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edilen, Vergi Kanunları ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı ile Motorlu Taşıtlar Vergisi kapsamında olan minibüs tanımındaki “9 ile 15 oturma yeri” ifadesi “9 ile 17 oturma yeri”; otobüs tanımındaki “en az 16 oturma yeri” ifadesi de “en az 18 oturma yeri” olarak değiştirilecek.

Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununa, “taşıtların elektrik motorlarını imal eden fabrikalarca uluslararası normlara göre tespit edilen ve kilovat (kW) olarak ifade olunan azami güç” ifadesi, “motor gücü” tanımı olarak ekleniyor.

Tasarıyla, elektrik motorlu otomobil, kaptıkaçtı, arazi taşıtı ve benzeri taşıtlar ile elektrik motorlu motosikletler Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu kapsamına alınıyor. Bu araçlar, ilgili kanunun tarifesindeki muadil araçların vergi tutarının yüzde 25’i oranında vergilendirilecek.

Elektrik motorlu panelvan ve motorlu karavanlar, Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu kapsamına alınacak. Bu araçlar da muadil araçların yüzde 25’i oranında vergilendirilecek.

Minibüs, otobüs, kamyonet, kamyon, çekici ve benzeri taşıtlardan da sadece elektrik motoru olanlar, yaşları itibarıyla vergi tutarlarının yüzde 25’i oranında vergilendirilecek. Elektrik motorlu taşıtların vergilendirilmesi için, Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununda yer alan vergilendirmeye etki eden değişkenler arasına “motor gücü” ibaresi eklenecek.

Tasarıyla, açılmış davalardaki uyuşmazlık arabuluculuk yoluyla çözümlenirse ve arabulucunun son tutanağına dayalı olarak verilen kararlarda, karar ve ilam harcı 35,90 Türk lirası olacak.

Askeri Yüksek İdare Mahkeme kararlarına yeniden yargılama yolu

Kaldırılan Askeri Yüksek İdare Mahkemelerinin “tarafsız ve bağımsız olmadığı” iddiasıyla Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine (AİHM) yaptığı başvuruları derdest olanlar, tasarının kanunlaşmasından itibaren 3 ay içinde Ankara idare mahkemelerinden yargılamaların yenilenmesini isteyebilecek. Bu sürede başvuruda bulunmayanlar, AİHM’ce münhasıran iç hukuk yollarının tüketilmediği gerekçesiyle verilen kabul edilemezlik kararlarının kendilerine tebliğinden itibaren 3 ay içinde de yeniden yargılama talep edebilecek.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının sosyal hizmet modellerinden yararlanan çocukların, 18 yaşını doldurdukları, korunma, bakım ve tedbir kararlarının sona erdiği tarihten itibaren 5 yıl içinde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına başvurmaları halinde, hak sahibi oldukları onaylanırsa talepleri Devlet Personel Başkanlığına bildirilecek. Hak sahiplerinin atamaları il tercihleri dikkate alınarak, kura usulü ile yapılacak ve işe yerleştirmede öncelik sırasıyla lisans, ön lisans ve ortaöğretim mezunlarına verilecek.

Bu kapsamda daha önce ataması yapılan ve görevde bulunanlar, kurumlarının kadroları ve ihtiyaçları göz önünde bulundurularak, tasarının yürürlüğe girdiği tarih ve öğrenim durumları itibarıyla ibraz ettikleri unvanlara atanacak.

Baraj inşaatındaki kamulaştırmalar

Tasarıyla, baraj inşası için yapılan kamulaştırmalar sonunda, kamulaştırma sahasına mücavir malların sahiplerinin başvurusuyla; çevrenin sosyal, ekonomik veya yerleşme düzeninin bozulup bozulmadığı, ekonomik veya sosyal yönden yararlanılmasının mümkün olup olmadığı kurulacak komisyon tarafından incelenecek. 

Komisyonun yaptığı inceleme sonucunda, çevrenin sosyal, ekonomik veya yerleşme düzeninin bozulduğuna ve taşınmaz maldan yararlanılmasının mümkün olmadığına karar verilmesi halinde, taşınmaz mal kamulaştırmaya tabi tutulacak. 

Tasarıya göre, organize sanayi bölgeleri ve küçük sanayi sitelerince yapılan veya yaptırılan su, kanalizasyon, arıtma, doğalgaz, elektrik, haberleşme tesisleri, yol yapımı gibi altyapı yatırımları ile küçük sanayi sitelerindeki iş yeri yapımına ilişkin mal teslimi ve hizmet ifaları KDV’den istisna tutulacak.

Kantinlerin kiraya verilmesi KDV dışı

Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda, kantin olarak belirlenen alanların okul aile birlikleri tarafından kiraya verilmesi işlemlerine de KDV istisnası getirilecek.

Sanayi sicil belgesine sahip işletmelerin, yatırım teşvik belgesi aranmadan imalat sanayisinde kullandıkları yeni makine ve teçhizat alımlarına 31 Aralık 2019’a kadar KDV istisnası getirilecek. Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde bulunanlara, teknoparklarda, Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde ve üniversitelerin araştırma laboratuvarlarında kullandıkları yeni makine ve teçhizat alımlarına 31 Aralık 2019’a kadar KDV istisnası sağlanacak.

Yatırım teşvik belgeli olsun veya olmasın imalat sanayisinde veya Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde kullanılan ve 31 Aralık 2019’a kadar alınan yeni makine ve teçhizat, mevcut amortisman sürelerinin yarısı kadarlık daha kısa bir sürede amortismana tabi tutularak gider yazılabilecek.

Tasarıyla, Maden Kanununda değişikliğe gidilerek, iki defa ihaleye çıkılan bir sahaya müracaat olmaması halinde söz konusu sahanın aramalara açık hale geldiği, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğünce ilan edilecek. İlan edilen sahaya 1 aylık sürede de müracaat olmaması durumunda saha, ihale taban bedeli üzerinden ruhsatlandırılacak.

İşletme izni veya bakanlıkça şerh edilmiş rödovans sözleşmesi olmaksızın mücavirdeki sahalara taşmalar hariç olmak üzere; maden ocağı açan, maden üreten veya faaliyetleri durdurulmuş maden sahasında üretim faaliyetinde bulunanlara 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ve 20 bin güne kadar adli para cezası verilecek. Bu suçtan hüküm giyenler, infazlarının tamamlanmasından itibaren 10 yıl boyunca madencilik faaliyeti yapamayacak.

Linyit ve taşkömürü çıkaran, kamu kurum ve kuruluşlarının iştiraklerinin, bu düzenlemenin yürürlük tarihinden önce sözleşmeye bağlanarak işlettirdikleri yeraltı maden işletmelerinde çalışan rödovansçıların, çalışma saatindeki azalma, ücret artışı ve yıllık izin düzenlemeleri gibi iyileştirmelere bağlı olarak oluşan maliyet artışları desteklenecek.