Zaman zaman Kıbrıs’a gelir ve havayı koklarım. Ne oluyor, ne bitiyor, şöyle etraflıca bakarım. Halkla konuşur, kahveleri dolaşır, bir yerde nabız tutarım.

 

Bu kere farklı gördüm Kıbrıs’ı. Yavru Vatan’a güven gelmiş, ilk defa haline şükrediyor. Rumların düştüğü durumu görünce, Adalı Türkler’in düşünceleri de hayli değişmiş. Anavatan’ın desteğinin kıymetini daha iyi anlıyor gibiler.

 

Rumlar Yunanistan’a ateş püskürüyorlar. Ekonomik iflasa seyirci kalmakla suçluyorlar Atina’yı. Bakın Ankara’ya diyorlar, hiç ihmal ediyor mu soydaşlarını.. Kelin merhemi olsa başına sürecek, Atina ne yapsın ki..?

Her sabah 11 bin Türk, çalışmak için Rum tarafına geçerdi. Şimdi bu rakam 1500’e düşmüş. Ekonomik kriz nedeniyle yüzlerce firma batmış, kapanmış ya da çok zor durumda. Uluslararası zincirlere mensup şirketler, Ada’dan çekilme hazırlığı yapıyor. Meşhur BurgerKing bile kapısına kilidi asmış.

 

Büyük marketlerde lüks tüketim malları iyice azalmış. Pahalı yiyecekler, pahalı balıklar filan raflardan kalkmaya başlamış. Elektronik eşyalar, vitrinleri öyle eskisi gibi süslemiyor artık. Rumlarda kumar oynama gücü azaldığı için, bizim tarafa da pek geçemiyorlar. Kıbrıs Rum Hava Yolları da feci durumda. Aşırı giderleri var. 500’den fazla kişiyi işten çıkarmaları lazım. Ama sendika direniyor.

 

Gerçi bizim tarafın ekonomisi de iyi değil. Piyasa hayli durgun. Siftah etmeden dükkân kapatanlar çoğalıyor sanki. Ama karşıya bakınca, buna da şükür.. 30 bin memur var bizim tarafta. Emekli, dul ve yetimiyle toplam 77 bin kişi devletten maaş alıyor. Eskiden maaşlar çok yüksekti, şimdi bir miktar dengelenmiş. Ama yine de fazla, üst düzey bürokratlar Anavatan’daki memurdan çok kazanıyor. Üstelik ikramiyeleri de var. Hele tazminatları astronomik, bazılarının ki bir-iki trilyon lirayı geçiyor..

 

Türkiye Kıbrıs’a her yıl 650-700 milyon dolar yardım ediyor. 3,5 milyar dolarlık bütçenin gerisini turizm ve üniversitelerden, bir miktar da tarımdan karşılıyorlar. Yılda 1,5 milyar liralık ithalat yapıyorlar. Yiyecek, içecek, beyaz eşya ve otomotive harcıyorlar bu parayı. Ada’da 850 bin Rum, 350 bin Türk yaşıyor. Yerleşik yabancıların sayısı ise 250 binden fazla. Toprağın yüzde 63’ü Rumların, yüzde 37’si ise bizim.

 

 

Yılda 1 milyon turist bize, 3 milyon turist Rumlara geliyor. Bizim tarafın ulaşım ve ambargo sorunu var. Yurtdışından Türkiye hariç tarifeli sefer hâlâ yapılamıyor. Avrupa’dan direkt uçuş yok. Türk Hava Yolları da maalesef Ada’ya anlayışla yaklaşmıyor. Gerek KKTC hükümeti, gerekse turizmciler ne yaptılarsa nafile. THY oralı bile olmuyor. Oysa Ada’ya ulaşım sorunu akıllıca çözülse, bizim tarafta turizm uçar, otellerin doluluk oranı artar, yağmur gibi turist yağar bize.

 

Kıbrıs sorunu belki doğalgaz işiyle çözülebilir. Rumlar artık Yunanistan’a fazla güvenmiyor. Amerika, şimdilik 300 milyar dolar olarak tahmin edilen doğalgazın adil bölüşümünü sağlayabilir, hatta Lübnan, Mısır ve İsrail ile birlikte Türkiye’yi de ortak edebilir bu gelire. Türkiye üzerinden geçecek borulama hattıyla, ihtiyaç sahiplerine ulaşım daha kolay ve ekonomik olacak çünkü. Türkiye’den gelecek suyun, Rum tarafına da verilmesi planlanıyor. Öyle olursa, tarafların çıkarları gerginliği de hafifletebilir veya sona erdirebilir.

 

Kıbrıs’ın kuzeyinde ve güneyinde bunlar konuşuluyor şimdi. Rum işadamları, ekonomiyi Türklerle anlaşarak darboğazdan daha kolay çıkarabileceklerini söylüyorlar. Ancak kiliseden korktukları için, bunu yüksek sesle gündeme getiremiyorlar. Türkiye 5 milyar dolar borç verse var ya, Rum ekonomisi rahatlar. Bizim tarafa geldiklerinde böyle gösteriyorlar çareyi.

 

Kıbrıs Rumu çok duygusal ve alıngan. Onun için münasebetlerimizde çok dikkatli olmalıyız. Onların ekonomik iflasından pay çıkartmak, tarafların arasını daha çok bozabilir. Onlara diledikleri zaman yardım edebileceğimizi nazik bir üslupla duyurabilsek kâfi…

 

Şimdilik Kıbrıs’tan sizlere iletebileceğim notlar bunlar. Bakalım zaman ne gösterecek?