Kıymetli okurlarım. Yılan zehiri, arı zehiri, akrep zehiri  vücudumuza giren yabancı proteinlerden bazılarıdır ve insanlarda neler yaptıklarını söylemeye gerek yok. Gluten de bir protein olup bazı gıda maddeleri ile vücuda alınmakta ve bir kısım insanlarda kısa veya uzun vadede bir takım sıkıntılara yol açmaktadır.

Gluten genellikle buğday, arpa ve çavdar gibi tohumlarda bulunan bir bitkisel proteindir. 2 ana kısımdan oluşuyor. Glutenin ve gliadin. Gliadin de 12 alt protein parçacıklarından oluşuyor şu anki rbilgilerimize göre. Çoğumuz bu protein grubunun bağırsakta yaptığı tahribata bağlı olarak gelişen Çölyak denilen hastalığı tanırız. Ancak durum sadece öyle değil. Yazılarımı okuyanlar bilirler. Ben yıllardır ara ara bu proteinin vücudun diğer kısımlarında da neler yapabildiğini, toplumda hiç de küçümsenmeyecek oranda gluten hassasiyeti olduğunu çok yazdım. Sindirim bozuklukları, başağrısı, yorgunluk, kilo problemleri, cilt bozukukları, depresyon, anksiyete, bunama, sara, dikkat eksikliği, şekerli gıdalara bağımlılık, migren, sebebi bulunamayan düşükler gluten hassasiyetinin belirtileri olabilir.

19.04.2019 tarihli bir makaleye göre kinoa, kahverengi pirinç, darı, amaranth, karabuğday ve yulaf da gluten bulunmuyor. Yulaf biraz garip gelebilir ancak makalenin yazarı bu iddiasını bilimsel veriler ile destekleyerek yulafın gluten içermediğini belirtiyor. Ülkemizde halen yulaf unu gluten içeriyor denilse de 1996 yılında uluslararası bir komite tarafından yulaf bu konuda aklandı. Buğday unu ve diğer gluten içeren unlar ile bulaş olmadan elde edilen doğal yulaf unu güvenle kullanılabilmektedir. Amaranth horoz ibiği bikisidir ve diğer tahıllara göre bol miktarda lisin denilen amino asidi içerir. İyi bir fosfat, kalsiyum ve magnezyum kaynağıdır. Unları yurt dışında bol oranda kullanılmaktadır. Bütün taze sebze ve meyveler glutensizdir. İşlem gördüklerinde (konserve, dondurulma, kurutma vs) katkı maddesi olarak gluten kullanılmış olabilir. Bira gluten doludur. Votka, cin ve genelde şarapta gluten bulunmaz. Smoothieler gluten içerebilirler. Badem, kaju, ceviz, fındık, fıstık, ay cekirdeği, kabak çekirdeği, keten tohumu, chia tohumları gluten içermez. Yulaf unlarına bunları öğüterek ekleyebilir ve lezzetli unlar yapabilirsiniz.

Gluten denilince sağlık camiasında ve bu konuda bilgisi olan sağlık dışı camiada ilk akla gelen hastalık Çölyak Hastalığıdır demiştik. Bu hastalıkta glutene karşı bağırsak cidarında bir savaş başlar ve giderek bağırsak yüzeyi bozulur. Dolayısı ile gıdaların sindirim ve emilim işlevleri aksayarak ciddi bir hastalık tablosu gelişir. Ama gluten hassasiyetinde olay bağırsak dışındaki bazı dokularda da kendisini gösterir. Cilt, beyin, eklem bölgeleri, tiroid dokusu gibi yerlerde de bir savaş başlar ve bu dokulara ait belirtiler ile birlikte hastalık tablosu ortaya çıkar. Çölyak hastası olmayan birisinde özellikle IgG Gliadin antikor testinin anlamlı çıkması günümüzde gluten için immunolojik bir tepkinin olması anlamına gelmektedir. Bu tetkik genellikle bir çok laboratuarda yapılabilmektedir. Hasta yakınmaları ve aşağıdaki bulgular ile birlikte değerlendirildiğinde gluten hassasiyeti kesindir. Tavuk derisi görünüm, bilinç bulanıklıkları, eklem ağrıları, migren ve diğer başağrıları, hashimoto hastalığı bu belirti ve durumlardan bazılarıdır. Glutenin etkileri bir buz dağı gibi düşünülürse, buzdağının üstü çölyak, altı ise gluten hassasiyetine bağlı olarak oluşan durumlardır yani o derece yaygındır. Ünlü New England Journal Medicine Dergisinde yayımlanan bir makaleye göre en az 55 hastalık çeşidinden gluten sorumlu tutuluyor.

Etrafımız dost değil düşman kaynıyor. Çok dikkat etmemiz gerek çok.