Ticaret Bakan Yardımcısı Rıza Tuna Turagay, Tunus İstanbul Başkonsolosluğu ve İstanbul Dünya Ticaret Merkezi tarafından WOW Kongre Merkezi’nde düzenlenen “Türkiye-Tunus Uluslararası İş Forumu ve İkili İş Görüşmeleri” başlıklı etkinlikte yaptığı konuşmada, Türkiye-Tunus ilişkilerinin iki ülkenin potansiyelini yansıtmadığını dile getirdi.

İki ülke arasında toplam 1,1 milyar dolarlık ticaret hacmi bulunduğunu aktaran Turagay, “Bunda da 900 milyon dolar bizim ihracatımız var, 182 milyon dolar ithalatımız var. Yani dolayısıyla aslında ticaret Türkiye lehine gelişmiş durumda.” diye konuştu.

Ancak iki ülke arasındaki ticaret hacminin dengelenmesi konusunda istekli olduklarını vurgulayan Turagay, “Bunu açık ve net söyleyeyim, Tunus bizim dost ve kardeş ülkemiz, Tunus bizim Afrika’ya açılan kapımız, bizim amacımız dengeli bir ticaret sağlayıp, beraberce kazanıp sinerjiyi ortaya çıkararak Afrikaya açılmak, Tunus’taki yatırımlarımızı çoğaltmak, Tunus’un kalkınmasına, istihdamına, ihracatına katkıda bulunmak. Bu çok açık ve net. Biz burada beraberce başarılara imza atmak için bir araya geldik. Bu forumun da amacı bu.” dedi.

Turagay, iki ülkenin dost ve kardeş ülke olduğunu ifade ederek, “Biz kardeş Tunus’u alacağız daha yukarılara taşıyacağız. Beraberce Afrika Kıtası’na gireceğiz ve Afrika’da büyük yatırımlar yapacağız. Afrika’da Tunus’un yeri çok önemli, orada önemli serbest ticaret anlaşmaları var. Avrupa Birliği ile yaptığı serbest ticaret anlaşması var. Bunları bizim en iyi şekilde değerlendirmemiz lazım.” şeklinde konuştu.

Tunus’un zor bir dönemden geçtiğini ve demokrasi yolunda çok önemli adımlar attığını belirten Turagay, şunları söyledi:

“Serbest ticaret anlaşmamız 2005 yılında imzalandı ama bu anlaşmayı daha verimli ve etkili kullanmalıyız. Hali hazırda ticaret lehimize gelişiyor ama ticareti kısıtlayıcı değil ticareti kolaylaştırıcı tedbirler almalıyız. Ortak yatırımlarımızı Tunus’ta gerçekleştirmeliyiz. Bugün baktığımız zaman Türk inşaat sektörünün Tunus’ta aldığı proje sayısı 19. Toplam projelerin değeri ise 937 milyon dolar. Türkiye’nin müteahhitlik sektörünün Afrika’daki aldığı projelerin toplam değeri 64,7 milyar dolar ve 3 bin 739 projeden bahsediyoruz. Biliyoruz Tunus’un 2020 kalkınma planı var. Bu kapsamda Tunus önemli altyapı ve üstyapı yatırımları yapacak. Biz Türkiye devleti olarak, Türk müteahhitleri olarak her türlü desteği göstermeye hazırız.”

Turagay ayrıca Tunus’un Türk iş adamları için büyük potansiyel olduğunu ve bu potansiyeli en iyi şekilde değerlendirerek toplantı sonucunda somut adımlar atılması gerektiğinin altını çizdi.

“Tunus Türkiye için önemli bir Afrika kapısı”

Tunus Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Hatem Ferjani ise ilk defa bu denli yüksek seviyede düzenlenen etkinliğin köklü bir gelenek haline dönüşmesini umduklarını dile getirdi.

Ferjani, başta altyapı ve dış ticaret olmak üzere Türkiye ile birçok alanda işbirliği yapmak istediklerini bildirdi.

Burada sürdürülebilir bir iş durumu ve iki taraf açısından refah ve işbirliğinin güçlenmesini sağlamaya çabaladıklarını belirten Ferjani, “Kabul edilen reformlar, göstergelerin iyileşmesi ve Tunus ekonomisinin toparlanması küresel düzeyde ekonomik zorluğa rağmen meyve vermeye başladı. Hiç şüphe yok ki bu reformlar Tunus’u bölgesel ve küresel ekonomiye daha fazla entegre etmek için bir yatırım ve iş merkezi olarak yeniden öne çıkaracak ve yeniden bir dinamik oluşturmaya katkıda bulunacak.” dedi.

Ferjani, Tunus’taki canlı ve dinamik bir özel sektör bulunduğunu ve özel sektörün krizlere uyum sağlamak konusunda büyük bir yetenek kazandığını dile getirdi.

Tunus-Türkiye ilişkilerini stratejik açıdan ilerlemesinden memnun olduklarını aktaran Ferjani, şunları kaydetti:

“Bizi birleştiren tarihsel bağlar var. Ama diğer tarafta ekonomik işbirliğimizin daha da güçlenmesi lazım. Burada uzmanlarımız var, iş adamlarımız ve burada yatırım ortamının geliştiğini görüyoruz. Bu yüzden bu iyileşen ortamı da güzel bir şekilde kullanıp devam etmemiz lazım. Aynı zamanda Tunus gelecekle ilgili bir plan ortaya koydu ve her sektörde reformları geliştirmeye çalışıyor. Ve burada Tunus özellikle Türkiye’den daha çok yatırım çekmek istiyor. Yani maalesef bu yatırımlar iki ülke arasındaki sıkı bağları yansıtmıyor.”

“Kardeş ülke Türkiye” ile iş birliğinin gelişmesini ve güçlenmesini beklediklerini belirten Ferjani, küresel anlamda Afrika ülkeleriyle işbirliğinin arttığı bir döneme girildiğini ve Tunus’un Türkiye için önemli bir Afrika kapısı olduğunu vurguladı.

“Dost ve kardeş ülke Tunus’la her türlü işbirliği yapmaya hazırız”

Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Çetin Ali Dönmez ise Türkiye ve Tunus’un tarihi ve kültürel bağlarının köklü temellere dayanan iki ülke olduğunu ve bu ilişkilerin sanayi ve teknoloji alanlarında da yapılacak güzel işbirlikleriyle taçlandırılacağını kaydetti.

Kuzey Afrika’nın son derece önemli bir coğrafya olduğuna ve burada istikrar ve ekonomik büyümenin çok önemli olduğuna dikkati çeken Dönmez, “Bu amaçla da her iki ülke arasındaki iş birliğinin son derece hızlı şekilde geliştirilmesi gerekiyor. Sanayi ve teknoloji bakanlığı yeni dönemde Cumhurbaşkanlığı sistemiyle beraber kalkınma ajansları ve yatırım teşviklerini de içine alan çok daha güçlü bir bakanlık haline geldi. Dolayısıyla özellikle yatırımlar alanında bölgesel işbirliği alanında ve teşvikler alanında Tunus’la iş birliğine her zaman açığız.” dedi.

Dönmez, iki ülke arasındaki dış ticaretin hala 1 milyar dolar seviyelerinde olduğunu anımsatarak, “Bunun da geliştirilmesi lazım. Dolayısıyla ticareti geliştiren her türlü girişimi biz de bakanlık olarak destekleyeceğimizi belirtmek istiyorum. Türkiye olarak tek yürek karşımızdaki dost ve kardeş ülke Tunus’la her türlü işbirliği yapmaya hazır olduğumuzu ifade etmek isterim.” ifadelerini kullandı.

İki ülke açısından ticarette katma değerin ve yüksek katma değerli üretimin de önemli olduğunu belirten Dönmez, “Türkiye’de yaklaşık 130 Tunus sermayeli şirket gözüküyor bizden de Tunus’ta yatırım yapanlar var. Yatırımların karşılıklı teşviki anlaşması da 2017 yılında gözden geçirildi inşallah yürürlüğe de girecek. Yatırımcıların her iki ülkede de karşılıklı yatırım yapmalarında engel kalmadı, inşallah daha da hızlanan bir karşılıklı sermaye giriş çıkışını bekliyoruz.” şeklinde sözlerini tamamladı.

“Tunus’a, aynı zamanda, bölgesel bir merkez olarak da bakmamız gerekir”

İstanbul Ticaret Odası (İTO) Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Dursun Topçu da Afrika Kıtası’nın dünya ekonomisinin geleceğine yön verecek çok büyük potansiyellerin adresi olduğunu belirtti.

Topçu, Türkiye’nin son yıllarda gerek siyasi ve kültürel gerekse de ekonomik olarak kıtaya yönelik attığı adımların da bu gerçeğin bir parçası olduğunu dile getirdi.

Türkiye ile Tunus arasındaki kültürel benzerliklerin, ülkelerin coğrafi yakınlığının ve her iki ülkenin kendi bulunduğu bölgedeki anahtar ülkeler olmasının ilişkilere ayrı bir özellik kazandırdığına dikkati çeken Topçu, “Bölgesel ölçekteki anahtar rolü siyasal ve ekonomik anlamda Tunus’un potansiyellerini daha da artırıyor. Bugün Tunus’un ticari potansiyelini nüfusuyla sınırlı görmemek gerekir. Evet ülkenin nüfusu 11 milyonun üstünde. Ama doğu ve batı komşuları Cezayir ve Libya ile birlikte aslında toplam 60 milyonluk bir tüketim kesimine hitap eden önemli bir merkez konumunda. Dolayısıyla Tunus’a, aynı zamanda, bölgesel bir merkez olarak da bakmamız gerekir.” dedi.

Topçu, ülkede özellikle müteahhitlik sektörü açısından da büyük fırsatlar da bulunduğunu ifade ederek, şunları kaydetti:

“Müteahhitlerimizin Enfida, Monaster Havaalanları gibi büyük projeleri, Tunus ile Türkiye arasındaki köprülerin sağlamlaştırılmasına önemli katkılardır. Yükselen grafik ve artan ilişkilere karşılık şunu da ifade etmek gerekir ki yaklaşık 1,1 milyar dolarlık karşılıklı ticaret hacmimiz yeterli değil. Bunu, daha yukarılara taşımamız gerekiyor. Ama şunu da biliyoruz ki Türkiye’nin Tunus’la olan ticaret hacmi kayıtlı rakamlarla sınırlı değil. Her yıl 50 bini aşkın Tunus vatandaşı alışveriş ve/veya bavul ticareti amacıyla ülkemize geliyor. Kesin rakam bulunmamakla birlikte, bu kapsamda yapılan ticaretin miktarının yılda 150-200 milyon dolara ulaştığı değerlendiriliyor.”

Öte yandan söz konusu etkinlik kapsamında, iki ülke arasındaki ilişkileri ele alan ve ilişkileri güçlendirmeye yönelik görüşlerin paylaşıldığı panel ve ikili iş görüşmesi (B2B) görüşmeleri de gerçekleştirildi.