Referandum haftası Üsküp’teydim. Birçok siyasi, bürokrat zevatla hafta sonu yapılacak olan referandum hakkında görüşmelerimiz oldu. Başta Arnavutlar olmak üzere Müslüman kesim “evet” oylarının fazla olacağını ümit ediyorlardı.

Makedonya Başbakanı Zaev, “Makedonya’yı Avrupa Birliği ve NATO’ya sokmaya kararlıyım” diyordu. Yapılan mitinglerde bu tema işlendi.

Makedonya’nın isim değişikliğine gitmesi halinde Avrupa Birliği ve NATO’ya  üye olması şartını Yunanistan ileri sürüyor. Başbakan Zaev, isim değişikliğinden yana ancak aşırı milliyetçi cumhurbaşkanı ve siyasi partiler isim değişikliğine yanaşmıyorlar. Bu isim değişikliği kimin için ve neden önemli:

Makedonya coğrafyası Selanik’i de içine alan şimdiki Makedonya Cumhuriyeti’nden çok daha geniş bir bölge. Yunanistan, Selanik havaalanına Makedonya adını vermiştir. Anlaşılan o ki Yunanistan uzun vadede kendi topraklarında bir hak iddiasının doğmasından çekiniyor. Bu ne derece gerçekçidir bilinmez ancak şimdiki durum bu. Bunu tetikleyen ise Makedonya’da yaratılmak istenen “Makedon” halkı olmalıdır.

Tarihte Makedon halkı diye bir halk yoktur. Sadece Makedonya coğrafyası vardır. Bu coğrafya, kısmen Bulgaristan ve Arnavutluk, diğer taraftan Makedonya Cumhuriyeti’nin tamamı ve Selanik’i de içine alan bir genişliğe sahip.

Yugoslavya parçalandığında buradan yedi devlet doğdu. Sırbistan, Hırvatistan, Slovenya, Karadağ, Bosna Hersek, Kosova ve Makedonya Cumhuriyeti. Makedonya Cumhuriyeti, Müslümanlar ve gayri müslimlerin eşit nüfusa sahip oldukları ancak, yönetimin ağırlıklı olarak gayri müslimlerin elinde olduğu bir idari yapıya sahip. Müslümanların dışında kalan nüfusun küçük bir kısmını Sırplar, Ulahlar oluştururken, çoğunluk kendilerine Makedon diyen  aslen Yunan ve Bulgarlardan  oluşuyor. Bu tablo çerçevesinde şimdi Makedonya’da yeni bir millet, yeni bir tarih oluşturma gayretleri var. Üsküp şehrinin merkezinde yapılan heykeller, inşa edilen yeni resmi binalar bunun sonucu. Bu yeni yapılaşmada ikinci hedef Osmanlı izlerini silmektir.

Resmi rakamlarda Müslümanlar her ne kadar % 30’lar civarında gösteriliyorsa da fiili durum Müslüman nüfusun %52’ler civarında olduğu. Ancak Müslümanlarda siyasi güç henüz arzu edilen noktada değil. Bunun çeşitli nedenleri var bu da ayrı bir mevzu.

Referandumda yeterli katılım sağlanamadı. Makedonlar nerdeyse çoğunlukla referanduma iştirak etmediler. Müslüman kesim de yeterince önem vermedi. Katılım %39 oldu. Ancak katılanların %92’si evet oyu kullandı.

Başbakan Zaev, isim değişikliğini parlamentoya taşıyacağını söylüyor. Bu durumda erken seçime gitme ihtimali yüksek zira, mevcut parlamentodan isim değişikliğinin çıkması zor görünüyor. Ola ki parlamentoda isim değişikliği kabul edilirse Makedonya’nın yeni ismi Kuzey Makedonya olacak. Kuzey Makedonya en kısa süre içinde Nato ve AB’ye üye olur.