Murat Günay

Kamera Bircan Örsel / Kurgu: Dilek Özyer

Bursa Eczacı Odası Başkanı Okan Şahin gündemde olan, “ilaçların bulunamaması ve yurttaşların ilaca ulaşamaması” sıkıntısına açıklık getirdi. Çözüm önerilerini sıralayan Şahin, Ankara’da düzenlenen büyük Eczacı mitingi ile verilen mesajları anlattı. İz Bırakanlar programında yapımcı ve sunucu Murat Günay’ın sorularını cevaplayan Okan Şahin ilaçların etken maddelerinin ülkemizde üretilmesinin kısa sürede dışa bağımlılığı azaltacağını belirtti.

Sayın Okan Şahin, gündemde olan, ilaçların bulunamaması ve yurttaşların ilaca ulaşamaması sıkıntısını neye bağlıyorsunuz?

Her ilaç özelinde farklı farklı sebepleri var ama ana sebep maalesef ekonomik koşullar… Bildiğiniz gibi ilaç fiyatlandırmasında ‘euro’ kuru kullanılıyor. Sayın Sağlık Bakanımızın geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamayla beraber ilaçtaki ‘euro’ kurunda bir düzenleme yapıldı. Bu kur şu anda 10,75 TL seviyesindedir. Ülkemizdeki ilaçlarla ilgili durum şöyledir; ülkemizde üretilen ve yurtdışından ithal edilenler olmak üzere iki grup var. Ağırlıklı olarak sıkıntının yaşandığı kısım ithal ilaçlardır. Bu yıl, euro kurundaki yüksek farktan dolayı, maalesef yerli üretim dediğimiz ilaçlarda da sıkıntı yaşamaya başladık. En son iki hafta öncesine kadar ilaçların yüzde 30’luk kısmı bulunamaz haldeydi. 

İlaca gelen son zamdan sonra ilaçlar bulunabiliyor mu?

Biz de bunu bekliyoruz. İlaç fiyatlarıyla ilgili 15 Aralık’ta bir düzenleme yapıldı. İki haftalık süre geçmesine rağmen birçok ilaç hâlâ bulunamıyor. Bu ilaçlar ağırlıklı olarak, maalesef özel hastalıkların tedavisinde kullanılan pahalı ilaçlardır. Bunların yanına şeker, tansiyon hastalarının kullandığı ilaçları da ekleyebiliriz. Bu sene ise yerel üretim dediğimiz, özellikle antibiyotik, ağrı kesici, ateş düşürücü gibi gruplarda, göz damlalarında ciddi sıkıntılar yaşandığını görüyoruz. 

Bu sıkıntılarla ilgili olarak ilaç firmalarıyla görüşüyor musunuz?

Evet, görüşüyoruz ve sebepleri araştırıyoruz. Kendilerinin bize sunduğu sebeplerin en başında maalesef Türkiye’de ilaç etken maddesi üretiminin yapılmaması geliyor. Bu ilaçların etken maddelerinin neredeyse tamamı Çin ve Hindistan üzerinden temin ediliyor. Bu etken maddelerin fiyatlandırmasında, yurtdışında da dolar bazlı önemli artışlar yaşanıyor. Hem bu fiyat artışları varken, hem de ilaçtaki euro kuru ile reel Euro kuru arasındaki fark varken yerli üreticilerimiz, maliyetler onları kurtarmadığı için üretimden çekiliyorlar. 

Türkiye’de ilaç üretilmesi çözüm olabilir mi?

Ülkemizde tüketilen ilacın yüzde 50’si ithaldir ve geri kalan yüzde 50 ise yerli üretim olarak tanımlanıyor. Ama ülkemizde üretilen ilaçların neredeyse yüzde 80’inin etken maddesi yurtdışından geliyor. Yani tamamı Türkiye’de üretilen ilaç oranı yüzde 10’u geçemiyor. Eczacı birlikleri ve odalar defalarca söyledi bunu. İlaç gibi hayati bir konuda yerli üretim gereklidir. Bununla ilgili devletimizin bazı önlemleri alması çok faydalı olur. Nasıl yerli otomobil üretim çabasına giriliyorsa yerli ilaç üretim çabası da elzemdir. 

Bu sıkıntılı durumda eczacı hastalar ile karşı karşıya geliyor mu?

Hastaların, benim yaptığım gibi uzun uzun açıklama dinlemeleri pek mümkün olmuyor. Bunun için ne vakit var ne de sabır. Dolayısıyla hasta ile eczacı karşı karşıya geliyor ve istenmeyen tartışmalar yaşanabiliyor. Burada iktidar yetkililerinin yaptığı her açıklama vatandaşların üzerinde çok etkilidir. Vatandaşımız bu açıklamaların bir an önce gerçek yaşamda karşılık bulacağını zannediyor. Geçtiğimiz günlerde Sayın Sağlık Bakanımız; “Artık en yakın eczanede istediğiniz ilacı bulabileceksiniz” dedi. Yani bir beklenti oluştu ancak eczaneye gittiklerinde aksi yönde bir durumla karşılaşıyorlar. Bulunamayan ilaçlar hâlâ depolardan gelmedi. Firmalarla yaptığımız görüşmelerde bunun ancak 2023 Ocak ayının ortasından sonra mümkün olabileceğini öğreniyoruz. Eczacı sıkıntının kaynağı değil, sıkıntının giderilmesi için çabalayan kişidir… Bu noktada vatandaşlarımızdan bu konuda sabır bekliyoruz. 

Sayın Okan Şahin, bu sıkıntıları dile getirmek adına yakın zamanda Ankara’da bir miting gerçekleştirildi. Buradaki talepler yankı buldu mu?

Biz Bursa’dan bu mitinge 500 kişi ile katıldık. Ankara’da yaklaşık 15-20.000 kişi vardı. Orada sadece eczanelerde yaşanan sıkıntıları anlatmadık. Aynı zamanda vatandaşların eczanelerde bulamadıkları ilaçları da gündeme taşıdık. Çıkan yüksek fiyat farklarını gündeme taşıdık. Bizler eczacılar olarak ilacın ulaşılabilir olması gerektiğini savunduk ve savunuyoruz. Hem fiyatıyla hem de bulunabilirliğiyle ulaşılabilir olması gereklidir. Burada optimum bir fiyat olmalıdır. 

“Eczacı halkın en yakın sağlık danışmanıdır”

‘Bugün Türkiye’nin dört bir yanında 7/24 hizmet veren bir meslek grubuyuz. Birinci basamakta halkın sağlık danışmanı gibi çalışıyoruz. Hepimizin mahallesinde tanıdığı, danıştığı bir eczanesi, eczacısı vardır. Bunun korunması ve sürdürülebilirliğinin sağlanması gerekir. Bunların olabilmesi için düzenlenmesi gereken bazı şeyler var. Burada öncelikle “İlaç Fiyat Kararnamesi” adı verilen bir kararname bulunuyor. Bu kararname, hem yasal eczacı karlılıklarını tespit ediyor hem de ilaçların fiyatlarını tespit ediyor. 2004 yılının koşullarına göre hazırlanmış bir kararnamedir bu. 2009 yılında bir güncelleme yapılmış ve en son bizlerin serzenişlerine istinaden bazı düzenlemeler görmüş. Ancak maalesef halen günceli yakalayamamış bir kararname. Bizler ilaç fiyat kararnamesinin gerekirse silinip yeniden yazılmasını talep ediyoruz. Bu yapılırken de Eczacılarla, Eczacılar Birliğiyle, Ecza depolarıyla, Sağlık Bakanlığı yetkilileriyle, Sosyal Güvenlik Kurumu yetkilileriyle, ilaç firmalarının tüm temsilcileriyle bir araya gelinmelidir.’