Kıymetli okurlarım. Aşağıda yazacağım bilgiler Mart 2020’deki saygın bilimsel kaynaklardan derlenmiştir. Pek çoğunu zaten sosyal medya kaynaklarından ve görsel, yazılı medyadan takip etmektesiniz. Amacım önemli başlıklar altında bilgi kirliliğinden sizleri arındırmaktır.

COVID-19 DA BELİRTİLER

Klasik belirtiler ateş, öksürük ve nefes darlığı şeklindedir. Kırıklık, boğaz ağrısı ve balgam bunlara eklenebilmektedir. Bazı vakalarda sindirim sistemi semptomları (ishal, karın ağrısı, bulantı ve nadiren kusma) tabloya eklenebilmektedir. Şüpheli vakalar test yaptırıp sonuçta kendini karantinaya aldırırsa genel başarı kaçınılmazdır. Bu viral enfeksiyon çok çabuk yayılım göstermesi açısından önem kazanmıştır. Nebraska Üniversitesi Tıp Merkezi’ndeki önemli bir araştırmamodeli, en kötü senaryoda 500.000’e kadar ölümle birlikte dünya genelinde 96 milyon kişiye kadar önemli bir yayılma olabilir şeklinde.

VÜCUTTA NELER YAPABİLİYOR?

NCIP adı verilen bir akciğer iltihabı (pnömoni) başta olmak üzere, Akut solunum sıkıntısı sendromu (ARDS), Kalpte ileti bozuklukları, yaygın kas ağrıları, kalp kası hasarı, ileri derecede yorgunluk, kalp damar kökenli şok tablolarına neden olabilmektedir.

ÖNLEMLER

El yıkama (ılık su ve sabun) çok önemli. Ellerimize bulaşan yağ nasıl sabunla çıkıyorsa virüsün dış kısmındaki yağ benzeri madde de sabun ile çözünüp virüsü etkisiz kılar. Eller ile yüz teması en aza indirilmeli. Şüpheli kişiler ile 3 feet (1 metreye yakın) mesafe bulundurulmalı.En çok dokunulan nesneler (telefon, bilgisayar, kapı tokmakları, mutfak eşyaları vb) sık aralıklar ile temizlenmeli.

EGZERSİZ

Asla bırakılmamalı. Haklı olarak spor salonlarından uzak durmaktasınız ancak bu durum evde bazı aktiviteleri yapmanıza engel değil. Bir çok çalışma egzersizin vücut bağışıklık sistemini aktive ederek enfeksiyonlara direnci arttırdığını göstermiştir. Kaslar kimyasal enerjiyi mekanik enerjiye çeviren yapılarımızdır. İstirahat anında kalpten dakikada ortalama 5-6 litre kan çıkışı olur ve bunun % 21’i kaslara gider. Ağır egzersiz esnasında ise dakikadaki kan çıkışı 25-26 litreye kadar çıkar ve bunun % 88’i kaslara gider. Çizgili kaslarımız bir endokrin (hormon salgılayan) organ gibi çalışır. Salgıladıkları miyokinler ile vücutta pek çok yararlı etkilere neden olurlar. The Body Nerd Show’un sunucusu Alexandra Ellis, hastalanma korkusuyla spor salonundan kaçınıyorsanız evde 20 dakikayı geçmeyen ancak tüm kaslarınızı çalıştıran egzersizleri tercih edin diyor.

TEDAVİ

Bağışıklık sistemi güçlü olan insanlar ve 50 yaşın altındakiler daha şanslı gibi görünmektedir. Halen etkili oldukları düşünülse de birkaç aya daha ihtiyaç duyulan bazı ilaçlar umut vericidir. Bunlar arasında Remdesivir, klorokin, lopinavir, ritonavir, APN01, Favilavir (Çin 70 kişilik bir grupta bunu denemiş ve başarılı bulmuştur. Çin tarafından onay alan bu ilaç şu an en gözde olan gibi durmaktadır) vardır.

Kıssadan hisse: Cehalet bu salgını arttırıyor. Bilim ve kurallara uyum birlikte uygulandığında ise Sayın Cumhurbaşkanımızın tabiri ile koronanın bizden daha güçlü olmadığı ortaya çıkıyor.