İlaç dediğimiz şey şudur:  canlı hücre üzerinde meydana getirdiği tesir ile bir hastalığın teşhisini, iyileştirilmesini veya bu hastalıktan korunmayı mümkün kılan, canlılara değişik uygulama yöntemleri ile verilen doğal, yarı sentetik veya sentetik kimyasal preparatlardır. Yani insan eliyle de yapılıp kullanılır, doğadan toplanarak da. Günümüzde bu sentetik adının geçmesi, sağlıktan ziyade kâr amacınının güdülmesi algısı, yan etkilerinin olması veya çaresizlik hissi kişileri hatta hekimleri doğal preparatların kullanımına yönlendirmiştir. Haklılık payı var mıdır? Vardır.

Günümüzün stresli, telaşlı yaşam şekli birçok insanı etkiliyor ve işlerine daha iyi odaklanmasının önünde bir engel oluşturuyor. Bu engelleri aşmak için yararları kanıtlanmış birçok ilaç vardır ve bu ilaçların enerjinizi, bilişsel sağlığınızı arttırdığı birçok çalışma ile kanıtlanmıştır.  05.10.2020 tarihli bir makale insan beyninin daha iyi düşünebilmesi ve odaklanmasının artması için fabrikasyon kökenli sentetik ilaçlar yerine bazı bitkilerin kullanılmasını öneriyor. Bunlardan birisi nanedir. ABD Ulusal Sağlık Dairesi’nin önerdiğine göre nane yağının solunması kişinin enerjisini, ruh halini, performansını arttırıyor. Yorgunluğu azaltıyor, uyanıklığı arttırıp hafızayı canlandırıyor. Burada dipnot olarak şu düşülmüştür: Fazlası toksik olacağından bu konuda mutlaka bir hekimin önerisini almak gereklidir.

Bir diğer düşünme gücünü ve odaklanmayı arttırıcı madde biberiye yağı. Bunun solunması da nane yağında belirtilen yararları sağlıyor. 20 yetişkin üzerinde yapılan bir çalışmaya göre havaya yayılan biberiye yağı bilişsel görevlerde performansı arttırıyor. Başka bir çalışma ise 1 su bardağı su içine konulan biberiye özünün de bilişsel performansı arttırdığını destekliyor. Peru’ya özgü Maca bitkisi özütlerinin de hem beyin hem de cinsel fonksiyonlar üzerinde olumlu etkiler gösterdiğine ait çalışmalar var. Erektil disfonksiyonu olan 50 erkek üzerinde yapılan bir çalışmaya göre 12 hafta boyunca 2400 miligram maca özütü alan erkeklerde belirgin iyileşmeler saptanmış, beyin odaklanması da artmıştır. Maca atletik performansı da arttırıp ruh hali ve enerji seviyelerini iyileştirmiştir.

Üzerinde birçok çalışma yapılan diğer bitki adaçayıdır. İçinde bulunan luteolin, rosmarinik asit, kafur, kuarsetin ve apigenin adlı maddeler yolu ile hafızayı ve algılamayı arttırıcı özelliklere sahiptir. 36 yetişkin üzerinde yapılan bir çalışmaya göre 50 mikrolitre adaçayı yağı hafıza ve dikkat konusunda belirgin iyileşmelere yol açmıştır. Beyinde asetilkolinesteraz denilen enzimi bloke ettiği için asetil kolin yıkımını engellediği ve bu nedenle hafıza, dikkat ve motivasyon konularında etkin olduğu bulunmuştur.

Bir diğer popüler bileşik ginsengdir ve çoğunlık tarafından bilinir. Ginseng’e performans ve enerji arttırıcı etkilerini verdiği düşünülen ginsenosidler, eleutherosides ve ciwujianosides gibi bileşiklerdir. 2018 yılında Journal of the International Society of Sports Nutrition adlı dergide yayınlanan bir yazıya göre hareketsiz, aktivitesi az kişilerde ginseng takviyeleri fiziksel performansı arttırmakta, yorgunluğu önlemekte ve zihinsel uyanıklığı iyileştirmektedir.

Bunlar gibi zihinsel performans üzerine etkili başka doğal ürünler de vardır. Yapılan yanlış şu olmasın. Faydalı diye bu bitkileri sağlık konusunda hiçbir eğitimi olmayan kişiler eli ile alıp kullanmayın. Maalesef günümüzde çarşı pazarlarda bu ürünleri satan hemen herkes ürün üzerlerine yazdıkları yazılar ile birer hekim edasında ve cakasında ürün satıyor. Tıbbiyeyi kazan, 6 yıl oku, bir o kadar daha ihtisas yap ve uzmanlaş bizlerde yok o kadar caka. Aman dikkat!